DOI Artikel:
Zawojski, Piotr: Daniel Lee czyli hybrydyczność fotografii cyfrowej: teoria i praktyka
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14575#0289
DANIEL LEE CZYLI HYBRYDYCZNOŚĆ FOTOGRAFII C YFROWEJ
279
6. D. Lee, Nightlife, 2001
Przenikanie się fantazji i realizmu oczywiście nie jest niczym nowym, jednakże cyfrowe medium (także,
a może przede wszystkim fotograficzne) stwarza nowe możliwości, otwiera przed artystami drzwi do innych
światów. Jak zauważa Jacqueline Arendse (kuratorka w The Alternative Muséum, w którym przygotowała
wystawę pod hasłem „Digitally Born"), powołując się na George'a P. Landowa, „fantazja pasożytuje na re-
alizmie"39. Może jednak lepiej byłoby nazwać ich relacje współzależnością i współdziałaniem, jeśli nie sym-
biozą bądź synergią.
W olbrzymim muralu (152x549 cm) zatytułowanym Nightlife (2001) (il. 6) Lee stworzył wyobrażony
świat zaludniony przez trzynaście postaci siedzących przy kawiarnianych stolikach. Całość przywodzi (nie-
przypadkowo rzecz jasna) na myśl kompozycyjnie Ostatnią wieczerzę Leonarda da Vinci, choć nie ma tutaj
żadnych religijnych odniesień. To jednocześnie jego pierwsza kolorowa praca, wydrukowana na płótnie wi-
nylowym. Oto kolejne potwierdzenie, że artysta powołany jest przede wszystkim do stwarzania nowych
światów, a odtwarzanie rzeczywistości pozostawia innym, choć sam przeszedł przez okres, w którym starał
się chwytać ulotność rzeczy. „Później - jak mówi - przestały mnie satysfakcjonować proste próby utrwala-
nia rzeczy. Zacząłem się zwracać w stronę stwarzania. To nie jest tak, że tworzenie rzeczy jest ważniejsze
niż ich utrwalania za pomocą aparatu. Aleja chciałem być przede wszystkim artystą, dlatego zacząłem two-
rzyć zupełnie nowe obrazy"40. Dzieło to powstało w sposób typowy dla metody twórczej Lee: artysta naj-
pierw wykonuje pojedyncze zdjęcia modeli aparatem cyfrowym; następnie rozpoczyna się praca polegająca
na swoistym morfingu postaci, a ściślej przede wszystkim ich twarzy, które upodabniają się do zwierząt.
Kolejną fazą jest zmontowanie wszystkich postaci w jeden obraz, choć na przykład na stronie internetowej
można też oglądać fragmenty całości przedstawiające pojedyncze postaci bądź portrety podwójne. Najczęś-
ciej są one także częścią fizycznych ekspozycji. Taka fotografia cyfrowa jest zatem rodzajem elektroniczne-
go kolażu, będącego efektem intermedialnego przenikania się fotografii (podstawą obrazu są „zdjęcia" cy-
frowe), malarstwa, grafiki. W efekcie cyfrowej postprodukcji, długotrwałej obróbki materiałów wyjściowych,
powstaje dzieło pokazujące możliwości fotografii cyfrowej jako medium, które rządzi się swoimi prawami,
całkowicie autonomiczne, choć hybrydyczność jest wpisana w jego naturę.
W cyklu Harvest (2004) zamiast ludzi jako modele pojawiają się po raz pierwszy zwierzęta, które na-
bierają cech ludzkich mogą tańczyć (Dancers), grać na wiolonczeli (Poster - il. 7), być pasterzami
(Shepherd /i //-il. 8), oglądać telewizję (Watching TV), czekać na kogoś siedząc na ławce (Awaiting - il. 9).
To coś zupełnie nowego w kilkunastoletniej przygodzie z fotografią digitalną Daniela Lee. Stylistyka tych
• J. Arendse, Fantasy Transforms Reality, http://www.alternativemuseum.org/dborn/digitalborn.html. The Alternative
Muséum jest muzeum wirtualnym, funkcjonującym w sieci od roku 1999, wcześniej przez blisko 25 lat organizowało ono wystawy
w różnych galeriach na Manhattanie, co też jest swego rodzaju znakiem czasów postępującej wirtualizacji i przygodności świata,
także świata sztuki i artystów, coraz częściej „emigrujących" do cyberprzestrzeni, by tam szukać możliwości kontaktu z odbiorcami.
40 H. Koj ima (ed.), Digital Image Création. Insights Into the New Photograph\\ Berkeley 1996. s. 20. Warto zwrócić
uwagę na tę publikację, powstałą z inicjatywy rzeźbiarza i projektanta Takenobu Igarashi, bowiem prezentuje ona (w formie wy-
wiadów) poglądy artystów amerykańskich posługujących się w swej twórczości fotograficznej technologiami cyfrowymi. Są to m.in.
Ryszard Horowitz, Olivia Parker, David Byrne, Robert Bowen. Książek poświęconych fotografii cyfrowej ukazuje się mnóstwo,
można to też sprawdzić w polskich księgarniach, ale są to omalże wyłącznie podręczniki, przewodniki, wprowadzenia, natomiast
nie ma prawie zupełnie publikacji poświęconych problemom artystycznym i estetycznym fotografii cyfrowej oraz artystom posłu-
gującym się tym medium.
279
6. D. Lee, Nightlife, 2001
Przenikanie się fantazji i realizmu oczywiście nie jest niczym nowym, jednakże cyfrowe medium (także,
a może przede wszystkim fotograficzne) stwarza nowe możliwości, otwiera przed artystami drzwi do innych
światów. Jak zauważa Jacqueline Arendse (kuratorka w The Alternative Muséum, w którym przygotowała
wystawę pod hasłem „Digitally Born"), powołując się na George'a P. Landowa, „fantazja pasożytuje na re-
alizmie"39. Może jednak lepiej byłoby nazwać ich relacje współzależnością i współdziałaniem, jeśli nie sym-
biozą bądź synergią.
W olbrzymim muralu (152x549 cm) zatytułowanym Nightlife (2001) (il. 6) Lee stworzył wyobrażony
świat zaludniony przez trzynaście postaci siedzących przy kawiarnianych stolikach. Całość przywodzi (nie-
przypadkowo rzecz jasna) na myśl kompozycyjnie Ostatnią wieczerzę Leonarda da Vinci, choć nie ma tutaj
żadnych religijnych odniesień. To jednocześnie jego pierwsza kolorowa praca, wydrukowana na płótnie wi-
nylowym. Oto kolejne potwierdzenie, że artysta powołany jest przede wszystkim do stwarzania nowych
światów, a odtwarzanie rzeczywistości pozostawia innym, choć sam przeszedł przez okres, w którym starał
się chwytać ulotność rzeczy. „Później - jak mówi - przestały mnie satysfakcjonować proste próby utrwala-
nia rzeczy. Zacząłem się zwracać w stronę stwarzania. To nie jest tak, że tworzenie rzeczy jest ważniejsze
niż ich utrwalania za pomocą aparatu. Aleja chciałem być przede wszystkim artystą, dlatego zacząłem two-
rzyć zupełnie nowe obrazy"40. Dzieło to powstało w sposób typowy dla metody twórczej Lee: artysta naj-
pierw wykonuje pojedyncze zdjęcia modeli aparatem cyfrowym; następnie rozpoczyna się praca polegająca
na swoistym morfingu postaci, a ściślej przede wszystkim ich twarzy, które upodabniają się do zwierząt.
Kolejną fazą jest zmontowanie wszystkich postaci w jeden obraz, choć na przykład na stronie internetowej
można też oglądać fragmenty całości przedstawiające pojedyncze postaci bądź portrety podwójne. Najczęś-
ciej są one także częścią fizycznych ekspozycji. Taka fotografia cyfrowa jest zatem rodzajem elektroniczne-
go kolażu, będącego efektem intermedialnego przenikania się fotografii (podstawą obrazu są „zdjęcia" cy-
frowe), malarstwa, grafiki. W efekcie cyfrowej postprodukcji, długotrwałej obróbki materiałów wyjściowych,
powstaje dzieło pokazujące możliwości fotografii cyfrowej jako medium, które rządzi się swoimi prawami,
całkowicie autonomiczne, choć hybrydyczność jest wpisana w jego naturę.
W cyklu Harvest (2004) zamiast ludzi jako modele pojawiają się po raz pierwszy zwierzęta, które na-
bierają cech ludzkich mogą tańczyć (Dancers), grać na wiolonczeli (Poster - il. 7), być pasterzami
(Shepherd /i //-il. 8), oglądać telewizję (Watching TV), czekać na kogoś siedząc na ławce (Awaiting - il. 9).
To coś zupełnie nowego w kilkunastoletniej przygodzie z fotografią digitalną Daniela Lee. Stylistyka tych
• J. Arendse, Fantasy Transforms Reality, http://www.alternativemuseum.org/dborn/digitalborn.html. The Alternative
Muséum jest muzeum wirtualnym, funkcjonującym w sieci od roku 1999, wcześniej przez blisko 25 lat organizowało ono wystawy
w różnych galeriach na Manhattanie, co też jest swego rodzaju znakiem czasów postępującej wirtualizacji i przygodności świata,
także świata sztuki i artystów, coraz częściej „emigrujących" do cyberprzestrzeni, by tam szukać możliwości kontaktu z odbiorcami.
40 H. Koj ima (ed.), Digital Image Création. Insights Into the New Photograph\\ Berkeley 1996. s. 20. Warto zwrócić
uwagę na tę publikację, powstałą z inicjatywy rzeźbiarza i projektanta Takenobu Igarashi, bowiem prezentuje ona (w formie wy-
wiadów) poglądy artystów amerykańskich posługujących się w swej twórczości fotograficznej technologiami cyfrowymi. Są to m.in.
Ryszard Horowitz, Olivia Parker, David Byrne, Robert Bowen. Książek poświęconych fotografii cyfrowej ukazuje się mnóstwo,
można to też sprawdzić w polskich księgarniach, ale są to omalże wyłącznie podręczniki, przewodniki, wprowadzenia, natomiast
nie ma prawie zupełnie publikacji poświęconych problemom artystycznym i estetycznym fotografii cyfrowej oraz artystom posłu-
gującym się tym medium.