DOI article:
Ignaczak, Paweł: Twórczość rytownicza Jana Piotra Norblina na tle XVIII-wiecznej grafiki rembrandtyzującej
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14573#0222
208
PAWEŁ IGNACZAK
17. Jan Piotr Norblin, Wskrzeszenie Łazarza większe, akwaforta, sucha igła,
akwatinta siarkowana (?), 95 x 73 mm, Muzeum Narodowe w Poznaniu.
Fot. K. Nowacka, MNP
orientalne (Pierwszy Piast) lub XVII-wieczne {Aleksander i Diogenes). Jednak najciekawszą ryciną histo-
ryczną o charakterze emulacji była jedna z dwóch prac rozpoczynających dojrzałą twórczość Norblina, Wy-
nalazek sztuki rysunku (H. 15). Dzieło to, będące ilustracją Historii naturalnej Pliniusza, należy do najbar-
dziej udanych rycin francuskiego artysty. Scena była bardzo rzadko przedstawiana przed Norblinem166.
Zapewne podjął on ten temat ze względu na rolę, jaką odgrywa w niej cień: strefy oświetlone i zaciemnione
nadają dziełu niezwykłej ekspresji, tworząc nastrój zbliżony do prac holenderskiego mistrza. W mrocznym
wnętrzu rozjaśnionym jedynie lampą oliwną zwisającą na łańcuchu stoi mężczyzna w towarzystwie kobiety,
która odrysowuje cień rzucany przez niego na ścianę. Atmosfera rembrandtowska podkreślona została odzia-
niem protagonistów w stroje odwołujące się do XVII-wiecznej mody. Praca ta ze względu na swój temat
i charakter miała zapewne duże znaczenie dla Norblina, o czym przekonuje aż osiem stanów tej ryciny, które
dokumentują żmudne zmagania się Norblina z tworzywem artystycznym.
W jego œuvre pojawiły się również emulacje grafiki rembrandtowskiej które wprowadzają elementy
lokalne. Francuskiego artystę zafascynowały zwyczaje panujące w jego przybranej ojczyźnie. Podpatrując
wiejskie zabawy zauważył kobziarza, któremu poświęcił kilka studiów rysunkowych oraz dwie akwaforty.
W obu rycinach (H. 27 i H. 28) Norblin odwołał się do schematu podpatrzonego w grafice Rembrandta,
ukazując samotną postać na białym tle. W podobny sposób uwiecznił warszawskiego włóczęgę Orlandinie-
go (H. 24). Norblin, tworząc sceny rodzajowe, korzystał również z tenebrystycznych rozwiązań grafiki rem-
brandtowskiej. Przekonuje o tym rycina Chory drwal (H. 20), ukazująca ciemne wnętrze drewnianej chaty
oświetlone jedynie polanem trzymanym przez kobietę opiekującą się chorym.
166 R. R o s e n b 1 u m, The Origin of Painting: a Problem in the Iconography of Romantic Classicism, „The Art Bulletin",
December 1957, vol. XXXIX, s. 279-290.
PAWEŁ IGNACZAK
17. Jan Piotr Norblin, Wskrzeszenie Łazarza większe, akwaforta, sucha igła,
akwatinta siarkowana (?), 95 x 73 mm, Muzeum Narodowe w Poznaniu.
Fot. K. Nowacka, MNP
orientalne (Pierwszy Piast) lub XVII-wieczne {Aleksander i Diogenes). Jednak najciekawszą ryciną histo-
ryczną o charakterze emulacji była jedna z dwóch prac rozpoczynających dojrzałą twórczość Norblina, Wy-
nalazek sztuki rysunku (H. 15). Dzieło to, będące ilustracją Historii naturalnej Pliniusza, należy do najbar-
dziej udanych rycin francuskiego artysty. Scena była bardzo rzadko przedstawiana przed Norblinem166.
Zapewne podjął on ten temat ze względu na rolę, jaką odgrywa w niej cień: strefy oświetlone i zaciemnione
nadają dziełu niezwykłej ekspresji, tworząc nastrój zbliżony do prac holenderskiego mistrza. W mrocznym
wnętrzu rozjaśnionym jedynie lampą oliwną zwisającą na łańcuchu stoi mężczyzna w towarzystwie kobiety,
która odrysowuje cień rzucany przez niego na ścianę. Atmosfera rembrandtowska podkreślona została odzia-
niem protagonistów w stroje odwołujące się do XVII-wiecznej mody. Praca ta ze względu na swój temat
i charakter miała zapewne duże znaczenie dla Norblina, o czym przekonuje aż osiem stanów tej ryciny, które
dokumentują żmudne zmagania się Norblina z tworzywem artystycznym.
W jego œuvre pojawiły się również emulacje grafiki rembrandtowskiej które wprowadzają elementy
lokalne. Francuskiego artystę zafascynowały zwyczaje panujące w jego przybranej ojczyźnie. Podpatrując
wiejskie zabawy zauważył kobziarza, któremu poświęcił kilka studiów rysunkowych oraz dwie akwaforty.
W obu rycinach (H. 27 i H. 28) Norblin odwołał się do schematu podpatrzonego w grafice Rembrandta,
ukazując samotną postać na białym tle. W podobny sposób uwiecznił warszawskiego włóczęgę Orlandinie-
go (H. 24). Norblin, tworząc sceny rodzajowe, korzystał również z tenebrystycznych rozwiązań grafiki rem-
brandtowskiej. Przekonuje o tym rycina Chory drwal (H. 20), ukazująca ciemne wnętrze drewnianej chaty
oświetlone jedynie polanem trzymanym przez kobietę opiekującą się chorym.
166 R. R o s e n b 1 u m, The Origin of Painting: a Problem in the Iconography of Romantic Classicism, „The Art Bulletin",
December 1957, vol. XXXIX, s. 279-290.