DOI Artikel:
Kozakiewicz, Stefan: Malarstwo warszawskie w latach 1815 - 1850: podłoże rozwoju
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19394#0195
Stefan Kozakiewicz
MALARSTWO WARSZAWSKIE W LATACH 1815-1850 *
PODŁOŻE ROZWOJU
Artykuł niniejszy1 poświęcony jest zagadnieniom związków, jakie istniały w środowisku
artystycznym warszawskim między malarstwem a podłożem kulturalnym, społecznym i gospo-
darczym jego rozwoju. Nie omawia rozwoju samego malarstwa. Zajmuje się mecenatem (w sze-
rokim rozumieniu tego słowa) poszczególnych klas i warstw społecznych oraz instytucji pań-
stwowych i publicznych, szkolnictwem artystycznym, wystawami sztuki i kolekcjonerstwem,
formami pośrednictwa między malarzem a odbiorcą jego dzieł, a więc zagadnieniem handlu
i cen; analizuje pozycję społeczną i finansową artystów. Tę całą złożoną problematykę artykuł
uwzględnia w odniesieniu do współcześnie rozwijającego się malarstwa, starając się określić,
w jaki sposób przemiany podłoża — szczególnie głębokie w pierwszej połowie w. XIX — wpły-
wały w tym okresie na rozwój samego malarstwa.
Daty graniczne pizyjęte w niniejszym artykule — 1815 i 1850 — wybrane zostały w przeko-
naniu, że stanowią daty węzłowe w rozwoju podłoża i samego malarstwa. Pierwsza — jako
początek zorganizowanego życia artystycznego w stolicy Polski i ukształtowania się nowych,
nieznanych przed tym form tego życia — jak instytucje szkolnictwa ai tystycznego i wystaw
publicznych — oraz początek nowego, w pełni nowoczesnego malarstwa w Warszawie. Druga —
jako data końcowa ostatecznej krystalizacji nowoczesnych form życia artystycznego i malarstwa
w Warszawie u progu bujnego rozwoju warszawskiej realistycznej szkoły malarskiej w drugiej
połowie w. XIX.
Artykuł składa się z dwóch obszernych części, poświęconych osobno okresom 1815—1850
i 1831—1850. Poprzedza je krótka charakterystyka podłoża rozwoju malarstwa warszawskiego
w pierwszym dwudziestoleciu po utracie niepodległości, a więc w latach 1795—1815.
PODŁOŻE ROZWOJU MALARSTWA WARSZAWSKIEGO W OKRESIE OD UTRATY
NIEPODLEGŁOŚCI DO CZASÓW KRÓLESTWA KONGRESOWEGO (1795-1815)
Po trzecim rozbiorze Polski w r. 1795 Warszawa została nagle zdegradowana ze stolicy
dużego niepodległego państwa do rzędu nadgranicznego miasta prowincjonalnego na obszarze
obcego, pruskiego zaboru. Pod względem polityczno-administracyjnym stała się — na równi
1 Stanowi on fragment rozprawy doktorskiej p.t. „Malarstwo warszawskie lat 1815 — 1850. Podłoże rozwoju —
Rozwój — Krytyka artystyczna", pisanej na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem prof. dra J. Starzyń-
skiego.
189
MALARSTWO WARSZAWSKIE W LATACH 1815-1850 *
PODŁOŻE ROZWOJU
Artykuł niniejszy1 poświęcony jest zagadnieniom związków, jakie istniały w środowisku
artystycznym warszawskim między malarstwem a podłożem kulturalnym, społecznym i gospo-
darczym jego rozwoju. Nie omawia rozwoju samego malarstwa. Zajmuje się mecenatem (w sze-
rokim rozumieniu tego słowa) poszczególnych klas i warstw społecznych oraz instytucji pań-
stwowych i publicznych, szkolnictwem artystycznym, wystawami sztuki i kolekcjonerstwem,
formami pośrednictwa między malarzem a odbiorcą jego dzieł, a więc zagadnieniem handlu
i cen; analizuje pozycję społeczną i finansową artystów. Tę całą złożoną problematykę artykuł
uwzględnia w odniesieniu do współcześnie rozwijającego się malarstwa, starając się określić,
w jaki sposób przemiany podłoża — szczególnie głębokie w pierwszej połowie w. XIX — wpły-
wały w tym okresie na rozwój samego malarstwa.
Daty graniczne pizyjęte w niniejszym artykule — 1815 i 1850 — wybrane zostały w przeko-
naniu, że stanowią daty węzłowe w rozwoju podłoża i samego malarstwa. Pierwsza — jako
początek zorganizowanego życia artystycznego w stolicy Polski i ukształtowania się nowych,
nieznanych przed tym form tego życia — jak instytucje szkolnictwa ai tystycznego i wystaw
publicznych — oraz początek nowego, w pełni nowoczesnego malarstwa w Warszawie. Druga —
jako data końcowa ostatecznej krystalizacji nowoczesnych form życia artystycznego i malarstwa
w Warszawie u progu bujnego rozwoju warszawskiej realistycznej szkoły malarskiej w drugiej
połowie w. XIX.
Artykuł składa się z dwóch obszernych części, poświęconych osobno okresom 1815—1850
i 1831—1850. Poprzedza je krótka charakterystyka podłoża rozwoju malarstwa warszawskiego
w pierwszym dwudziestoleciu po utracie niepodległości, a więc w latach 1795—1815.
PODŁOŻE ROZWOJU MALARSTWA WARSZAWSKIEGO W OKRESIE OD UTRATY
NIEPODLEGŁOŚCI DO CZASÓW KRÓLESTWA KONGRESOWEGO (1795-1815)
Po trzecim rozbiorze Polski w r. 1795 Warszawa została nagle zdegradowana ze stolicy
dużego niepodległego państwa do rzędu nadgranicznego miasta prowincjonalnego na obszarze
obcego, pruskiego zaboru. Pod względem polityczno-administracyjnym stała się — na równi
1 Stanowi on fragment rozprawy doktorskiej p.t. „Malarstwo warszawskie lat 1815 — 1850. Podłoże rozwoju —
Rozwój — Krytyka artystyczna", pisanej na Uniwersytecie Warszawskim pod kierunkiem prof. dra J. Starzyń-
skiego.
189