DOI Heft:
Sztuka starożytna
DOI Artikel:Rodziewicz, Mieczysław: Terakotowe kraty okienne z Faras
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19549#0168
Była ona jednak nieznacznie szersza i nieco z boku w stosunku do osi listwy cieńszej znajdującej
się z drugiej strony listwy grubej. W jednym narożu znajduje się fragment ażurowego motywu
dekoracyjnego, sklejonego obecnie z dwóch części. Dopasowane do siebie tworzą dwie długie
listwy stanowiące wycinek koła, połączone ze sobą w narożniku i łukami skierowane do środka
pola ornamentalnego. Między listwą węższą fragmentu a lukiem ornamentu wewnętrznego,
znajdują się jeszcze dwie wygięte listwy nie przecinające się z dwoma dużymi listwami ornamentu.
Po drugiej stronie listwy konstrukcyjnej węższej, nie ma śladów przełomów usytuowanych ana-
logicznie do styków zachowanego ornamentu po stronie przeciwnej listwy.
Geometryczna zasada tego ornamentu jest podobna jak w kracie opisanej wyżej (nr kat. 15,
il. 25)44. Odrębność jej polega na wzbogaceniu motywu krzyża maltańskiego dwoma krótkimi
wygiętymi listwami, najprawdopodobniej również wycinkami koła. Zachowany motyw po-
wtórzony był najprawdopodobniej w pozostałych narożach. Natomiast ornament z drugiego
pola pozostaje w sferze hipotetycznej, ponieważ przełomy po listwach ornamentu, znajdują
się w innych miejscach, aniżeli spojenia ornamentu z listwą konstrukcyjną. Terakotowa krata
z Ghazali, posiadająca analogiczną konstrukcję ornamentu, tyle że pozbawioną ozdobnika
w postaci małych wygiętych listew, w jednym polu ma tylko połowę ornamentu. Przypuszcze-
nie, że mógł on być analogicznie rozłożony, nie znalazło praktycznie potwierdzenia przy próbie
rekonstrukcji w skali 1:1.
17. Fragment kraty z motywem kolistej plecionki (il. 32).
Glina jasnoczerwona. Wys. 0,208 m, szer. 0,18 m, grub. 0,032 m.
Jest to fragment kraty stanowiącej plecionkę składającą się z przecinających się wzajemnie
kolistych listew. Fragment posiada zachowany wycinek grubej, wygiętej listwy o charakterze
konstrukcyjnym, połączonej z ornamentem. Na przeciwnej krawędzi tej listwy znajdują się
przełomy wąskich listew, których położenie nie odpowiada miejscom łączeń listew ornamentu.
Zatem z tej strony występował inny ornament, być może w kształcie półkolistym. Byłby to więc
44 Na tłoczonej skórze z Muzeum Kairskiego znajduje się podobny schemat, patrz Wulff, jw., nr 693.
32. Faras, nr kat. 17
33. Próba rekonstrukcji zasady budowy orna-
mentu wg fragmentu kraty okiennej nr kat. 17
164
się z drugiej strony listwy grubej. W jednym narożu znajduje się fragment ażurowego motywu
dekoracyjnego, sklejonego obecnie z dwóch części. Dopasowane do siebie tworzą dwie długie
listwy stanowiące wycinek koła, połączone ze sobą w narożniku i łukami skierowane do środka
pola ornamentalnego. Między listwą węższą fragmentu a lukiem ornamentu wewnętrznego,
znajdują się jeszcze dwie wygięte listwy nie przecinające się z dwoma dużymi listwami ornamentu.
Po drugiej stronie listwy konstrukcyjnej węższej, nie ma śladów przełomów usytuowanych ana-
logicznie do styków zachowanego ornamentu po stronie przeciwnej listwy.
Geometryczna zasada tego ornamentu jest podobna jak w kracie opisanej wyżej (nr kat. 15,
il. 25)44. Odrębność jej polega na wzbogaceniu motywu krzyża maltańskiego dwoma krótkimi
wygiętymi listwami, najprawdopodobniej również wycinkami koła. Zachowany motyw po-
wtórzony był najprawdopodobniej w pozostałych narożach. Natomiast ornament z drugiego
pola pozostaje w sferze hipotetycznej, ponieważ przełomy po listwach ornamentu, znajdują
się w innych miejscach, aniżeli spojenia ornamentu z listwą konstrukcyjną. Terakotowa krata
z Ghazali, posiadająca analogiczną konstrukcję ornamentu, tyle że pozbawioną ozdobnika
w postaci małych wygiętych listew, w jednym polu ma tylko połowę ornamentu. Przypuszcze-
nie, że mógł on być analogicznie rozłożony, nie znalazło praktycznie potwierdzenia przy próbie
rekonstrukcji w skali 1:1.
17. Fragment kraty z motywem kolistej plecionki (il. 32).
Glina jasnoczerwona. Wys. 0,208 m, szer. 0,18 m, grub. 0,032 m.
Jest to fragment kraty stanowiącej plecionkę składającą się z przecinających się wzajemnie
kolistych listew. Fragment posiada zachowany wycinek grubej, wygiętej listwy o charakterze
konstrukcyjnym, połączonej z ornamentem. Na przeciwnej krawędzi tej listwy znajdują się
przełomy wąskich listew, których położenie nie odpowiada miejscom łączeń listew ornamentu.
Zatem z tej strony występował inny ornament, być może w kształcie półkolistym. Byłby to więc
44 Na tłoczonej skórze z Muzeum Kairskiego znajduje się podobny schemat, patrz Wulff, jw., nr 693.
32. Faras, nr kat. 17
33. Próba rekonstrukcji zasady budowy orna-
mentu wg fragmentu kraty okiennej nr kat. 17
164