DOI article:
Kłosińska, Janina: Obraz Zaśniȩca Matki Boskiej z kościoła ś. Michała na Wawelu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.21221#0019
JANINA KŁOSIŃSKA
OBRAZ ZAŚNIĘCIA MATKI BOSKIEJ Z KOŚCIOŁA Ś. MICHAŁA
NA WAWELU
Obraz Zaśnięcia Matki Boskiej z w. XVI znajdujący się w zbiorach Muzeum
Narodowego w Krakowie nie posiada dotychczas wyczerpującego naukowego
opracowania (ryc. ii). Kilkakrotne wzmianki w literaturze na jego temat
nie wyjaśniły dostatecznie historycznego i stylistycznego pochodzenia obrazu,
a niejednokrotnie doprowadziły poszczególnych badaczy do zupełnie fałszy-
wych wniosków. Pierwsza cłrukowana informacja o naszym obrazie w katalogu
Domu Gotyckiego w Puławach z r. 1828 brzmi następująco: „Obraz (szkoły
niemieckiej) wzięty z rozrzuconego kościoła ś. Michała w Krakowie. Przed-
stawia kobietę chorą, na łóżku, od kilku osób otoczoną; przy niej klęczy
rycerz w zbroi w błagającej postawie, niżej herb polski Rawicz£Cl). W kilka-
dziesiąt lat później ukazała się druga notatka pióra Al. Sokołowskiego, który
podaje, że obraz nasz malowany w początkach w. XVI temperą na drzewie
przedstawia Zaśnięcie N. Panny i pochodzi z kościoła ś. Alichała na Wawelu 1 2).
Dopiero K. Stempowska poświęciła temu obrazowi więcej uwagi 3). W arty-
kule z r. 1907 omawiającym twórczość Hansa Suessa z Kulmbachu wysunęła
przypuszczenie, że obraz Zaśnięcia Alarii stanowił część środkową tryptyku
malowanego przez Kulmbacha dla kościoła ś. Alichała na Wawelu. Twier-
dzenie to autorka oparła na hipotetycznej rekonstrukcji tryptyku, który obok
wzmiankowanego obrazu środkowego miał zawierać jeszcze dwa skrzydła.
Jedno z nich miało posiadać na rewersie przedstawienie ś. Barbary, zaś na
awersie Ofiarowanie Dzieciątka i Ucieczkę do Egiptu — drugie zaś skrzydło
na rewersie ś. Katarzynę, a na awersie sceny istniejących niegdyś zdaniem
Stempowskiej obrazów Nawiedzenia lub Zwiastowania oraz Narodzenia
1 Poczet pamiątek zachowanych w Domu Gotyckim w Puławach, Warszawa 1828, nr 33.
2) M. Sokołowski, Muzeum XX Czartoryskich w Krakowie, Kwartalnik Historyczny, r. VI, Lwów
1882, s. 250.
3: K. Stempowska. Przyczynki do stosunków Kulmbacha w Polsce..., Spraw. KHS, t. VIII,
Kraków 1907, s. XXI—XXIV.
OBRAZ ZAŚNIĘCIA MATKI BOSKIEJ Z KOŚCIOŁA Ś. MICHAŁA
NA WAWELU
Obraz Zaśnięcia Matki Boskiej z w. XVI znajdujący się w zbiorach Muzeum
Narodowego w Krakowie nie posiada dotychczas wyczerpującego naukowego
opracowania (ryc. ii). Kilkakrotne wzmianki w literaturze na jego temat
nie wyjaśniły dostatecznie historycznego i stylistycznego pochodzenia obrazu,
a niejednokrotnie doprowadziły poszczególnych badaczy do zupełnie fałszy-
wych wniosków. Pierwsza cłrukowana informacja o naszym obrazie w katalogu
Domu Gotyckiego w Puławach z r. 1828 brzmi następująco: „Obraz (szkoły
niemieckiej) wzięty z rozrzuconego kościoła ś. Michała w Krakowie. Przed-
stawia kobietę chorą, na łóżku, od kilku osób otoczoną; przy niej klęczy
rycerz w zbroi w błagającej postawie, niżej herb polski Rawicz£Cl). W kilka-
dziesiąt lat później ukazała się druga notatka pióra Al. Sokołowskiego, który
podaje, że obraz nasz malowany w początkach w. XVI temperą na drzewie
przedstawia Zaśnięcie N. Panny i pochodzi z kościoła ś. Alichała na Wawelu 1 2).
Dopiero K. Stempowska poświęciła temu obrazowi więcej uwagi 3). W arty-
kule z r. 1907 omawiającym twórczość Hansa Suessa z Kulmbachu wysunęła
przypuszczenie, że obraz Zaśnięcia Alarii stanowił część środkową tryptyku
malowanego przez Kulmbacha dla kościoła ś. Alichała na Wawelu. Twier-
dzenie to autorka oparła na hipotetycznej rekonstrukcji tryptyku, który obok
wzmiankowanego obrazu środkowego miał zawierać jeszcze dwa skrzydła.
Jedno z nich miało posiadać na rewersie przedstawienie ś. Barbary, zaś na
awersie Ofiarowanie Dzieciątka i Ucieczkę do Egiptu — drugie zaś skrzydło
na rewersie ś. Katarzynę, a na awersie sceny istniejących niegdyś zdaniem
Stempowskiej obrazów Nawiedzenia lub Zwiastowania oraz Narodzenia
1 Poczet pamiątek zachowanych w Domu Gotyckim w Puławach, Warszawa 1828, nr 33.
2) M. Sokołowski, Muzeum XX Czartoryskich w Krakowie, Kwartalnik Historyczny, r. VI, Lwów
1882, s. 250.
3: K. Stempowska. Przyczynki do stosunków Kulmbacha w Polsce..., Spraw. KHS, t. VIII,
Kraków 1907, s. XXI—XXIV.