DOI Artikel:
Goetel-Kopffowa, Maria: Michał Lanz z Kitzingen a krakowska grafika książkowa
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.21221#0058
przez Jana Hallera w r. 1524
i 1525 (ryc. 32 i 33). W powyż-
szych drzeworytach przedstawia-
jących scenę Ukrzyżowania zo-
stał, zdaniem Betterówny, za-
stosowany ten sam schemat
kompozycyjny, przy czym po-
stacie Marii z ilustracji wcze-
śniejszej oraz ś. Jana z ilustracji
późniejszej są według jej opinii
daleką reminiscencją tychże osób
ze sztychu A. Durera z r. 1508
B. 24 16). Autorka pominęła na-
tomiast w swych rozważaniach
możliwość związania tych ilu-
stracji ze wspomnianym już ma-
lowidłem Michała Lancza, mimo,
że porównanie figury Chrystusa
z drzeworytu pierwszego o po-
chylonej głowie i lekko zwróco-
nym korpusie, jak i wiernie
powtórzony układ perizonium
z węzłem i rozwianymi półkoli-
ście końcami draperii nasuwa tu
nieodparte analogie. Można co
prawda wysunąć wątpliwość,
czy drzeworytnik nie wzorował
się bezpośrednio na drzeworycie Durera z r. 1304. Jednak odmienna
niż u Durera skomplikowana budowa tła z zygzakowatą linią drogi, ma-
sywnymi murami i wieżą miasta oraz wielkimi rotundami, zamkniętymi na
horyzoncie szczytami gór potwierdza związek rytownika z dziełem Mi-
chała Lancza. Zbieżność tę pogłębia nadto charakterystyczny sposób odda-
nia zachmurzonego nieba o malarsko skłębionych obłokach. Drugi drzeworyt
z r. 1525, według Betterów-ny wariant pierwszego, przez modlitewmy ruch
Marii oraz profilowe ustawienie ś. Jana z wzniesioną głową i złożonymi
dłońmi zbliża się znacznie do ujęcia tego tematu w obrazie Michała Lancza.
Znaczne ustępstwa w układzie i modelunku szat można położyć na karb
bardziej prymitywnego, niejako ludowego charakteru tych drzeworytów,
które zresztą wiążą się z szeregiem ilustracji zdobiących druki Wietora
(ryc. 34) 17).
16) A. Betterówna, op. cit. s. 329.
17) Ibid. s. 329 i 377.
Ryc. 32. Ukrzyżowanie, drzeworyt z druku J. Hallera
z r. 1524 (A. Betterówna, Polskie ilustracje książkowe).
53
i 1525 (ryc. 32 i 33). W powyż-
szych drzeworytach przedstawia-
jących scenę Ukrzyżowania zo-
stał, zdaniem Betterówny, za-
stosowany ten sam schemat
kompozycyjny, przy czym po-
stacie Marii z ilustracji wcze-
śniejszej oraz ś. Jana z ilustracji
późniejszej są według jej opinii
daleką reminiscencją tychże osób
ze sztychu A. Durera z r. 1508
B. 24 16). Autorka pominęła na-
tomiast w swych rozważaniach
możliwość związania tych ilu-
stracji ze wspomnianym już ma-
lowidłem Michała Lancza, mimo,
że porównanie figury Chrystusa
z drzeworytu pierwszego o po-
chylonej głowie i lekko zwróco-
nym korpusie, jak i wiernie
powtórzony układ perizonium
z węzłem i rozwianymi półkoli-
ście końcami draperii nasuwa tu
nieodparte analogie. Można co
prawda wysunąć wątpliwość,
czy drzeworytnik nie wzorował
się bezpośrednio na drzeworycie Durera z r. 1304. Jednak odmienna
niż u Durera skomplikowana budowa tła z zygzakowatą linią drogi, ma-
sywnymi murami i wieżą miasta oraz wielkimi rotundami, zamkniętymi na
horyzoncie szczytami gór potwierdza związek rytownika z dziełem Mi-
chała Lancza. Zbieżność tę pogłębia nadto charakterystyczny sposób odda-
nia zachmurzonego nieba o malarsko skłębionych obłokach. Drugi drzeworyt
z r. 1525, według Betterów-ny wariant pierwszego, przez modlitewmy ruch
Marii oraz profilowe ustawienie ś. Jana z wzniesioną głową i złożonymi
dłońmi zbliża się znacznie do ujęcia tego tematu w obrazie Michała Lancza.
Znaczne ustępstwa w układzie i modelunku szat można położyć na karb
bardziej prymitywnego, niejako ludowego charakteru tych drzeworytów,
które zresztą wiążą się z szeregiem ilustracji zdobiących druki Wietora
(ryc. 34) 17).
16) A. Betterówna, op. cit. s. 329.
17) Ibid. s. 329 i 377.
Ryc. 32. Ukrzyżowanie, drzeworyt z druku J. Hallera
z r. 1524 (A. Betterówna, Polskie ilustracje książkowe).
53