DOI article:
Krynicka, Maria: Trzeci tom twz. Kodeksu Rozrażewskiego
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.21221#0068
HISTORIAE POLONIGAE (na oprawie tomu II napis brzmi: HISTO-
RIAE POLONICAE IOANNIS LONGINI TOMUS II), na okładce dol-
nej herb Doliwa z insygniami biskupimi i napisem w otoku: HIERONIMUS
COMES A ROZDRAZOW DEI GRATIA EPUS VLADISLAVIENSIS
ET POMERANIAE. Z pięknej tej i bogatej oprawy trzeci tom zachował
jedynie, analogiczne jak w dwu pierwszych tomach, złocone brzegi kart
zdobne tłoczonym ornamentem. Okładki pozbawiony został przez później-
szych posiadaczy, prawdopodobnie dla zatarcia śladów nieprawej prowe-
niencji.
Kodeks Rozrażewskiego jest typowym reprezentantem grupy odpisów
Annalium Długosza, powstałej w w. XVI, opatrzonych sumariuszami treści,
których autograf nie posiadał 3).
Spisany w czasie, gdy druk dzieła odsłaniającego „zmazy wielkie... domów
niektórych znacznych polskich“ „cichą niejako zgodą“ dojść nie mógł do
skutku4), był cenną pozycją w księgozbiorze biskupa bibliofila5). Do ostat-
nich chwil życia pamiętał Rozrażewski o ulubionych księgach, w testamencie
swym sporządzonym w r. 1599 zapisał: „...Serenissimo Regi Sigismundo
Tertio... Annalium Joannis Dlugossi libros tres maniscriptos ex bibliotheca
mea... 6). Z niewiadomych jednak przyczyn nieomal w przeddzień śmierci
zmienił tę decyzję kodycylem spisanym w Rzymie w dniu 7 I 1600: „Libros
tres Chronicorum Dlugossi manuscriptos Serenissimo Regi Poloniae legatos,
Bibliothecae Academiae Cracoviensis lego... 7).
Na tej podstawie po śmierci biskupa, która nastąpiła w Rzymie w tymże
roku 1600, rękopis przeszedł na własność Akademii.
W r. 1613 Jan Herburt przystępując do druku Historii, ten właśnie ręko-
pis Akademii wypożyczył i na nim oparł swe dobromilskie wydanie. Gdy
jednak ciasno pojęte względy polityczne nie pozwoliły na kontynuowanie
druku dwu pozostałych tomów, a rozpowszechnianie wydrukowanego już
tomu pierwszego zostało wzbronione, kodeks Rozrażewskiego, jako bardziej
czytelny i uporządkowany niż autograf, poparty ponadto autorytetem Aka-
demii, pozostał nadal źródłem dalszych odpisów. Korzystano zeń niewątpli-
wie przy sporządzaniu odpisów dla Samuela Nakielskiego autora „Mie-
chovii“ (ok. r. 1634), dla Jakuba Sobieskiego (ok. r. 1642), dla Jerzego
Ossolińskiego (r. 1644). O wypożyczenie prawdopodobnie tego rękopisu
3) W. Semkowicz-Zarembina, Powstanie i dzieje autografu Annalium Długosza, Kraków 1952,
s. 66.
4) S. Orzechowski, Dyalog albo Rozmowa około Exequucyey Polskiey Korony, Rozmowa V, 1564. —
A. Bielowski, Odkrycie dekretu Zygmunta III z KII. 1613, Bibl. Warsz. 1857, t. II, s. 622.
5) Spisany a przynajmniej oprawiony został między r. 1583 a 1600, godność bowiem biskupa
kujawskiego piastował Rozrażewski od r. 1583.
6) Monumenta Historica Dioecesos Wladislaoiensis I, Wladislaviae 1881, s. 12.
7) Ibid. s. 33.
63
RIAE POLONICAE IOANNIS LONGINI TOMUS II), na okładce dol-
nej herb Doliwa z insygniami biskupimi i napisem w otoku: HIERONIMUS
COMES A ROZDRAZOW DEI GRATIA EPUS VLADISLAVIENSIS
ET POMERANIAE. Z pięknej tej i bogatej oprawy trzeci tom zachował
jedynie, analogiczne jak w dwu pierwszych tomach, złocone brzegi kart
zdobne tłoczonym ornamentem. Okładki pozbawiony został przez później-
szych posiadaczy, prawdopodobnie dla zatarcia śladów nieprawej prowe-
niencji.
Kodeks Rozrażewskiego jest typowym reprezentantem grupy odpisów
Annalium Długosza, powstałej w w. XVI, opatrzonych sumariuszami treści,
których autograf nie posiadał 3).
Spisany w czasie, gdy druk dzieła odsłaniającego „zmazy wielkie... domów
niektórych znacznych polskich“ „cichą niejako zgodą“ dojść nie mógł do
skutku4), był cenną pozycją w księgozbiorze biskupa bibliofila5). Do ostat-
nich chwil życia pamiętał Rozrażewski o ulubionych księgach, w testamencie
swym sporządzonym w r. 1599 zapisał: „...Serenissimo Regi Sigismundo
Tertio... Annalium Joannis Dlugossi libros tres maniscriptos ex bibliotheca
mea... 6). Z niewiadomych jednak przyczyn nieomal w przeddzień śmierci
zmienił tę decyzję kodycylem spisanym w Rzymie w dniu 7 I 1600: „Libros
tres Chronicorum Dlugossi manuscriptos Serenissimo Regi Poloniae legatos,
Bibliothecae Academiae Cracoviensis lego... 7).
Na tej podstawie po śmierci biskupa, która nastąpiła w Rzymie w tymże
roku 1600, rękopis przeszedł na własność Akademii.
W r. 1613 Jan Herburt przystępując do druku Historii, ten właśnie ręko-
pis Akademii wypożyczył i na nim oparł swe dobromilskie wydanie. Gdy
jednak ciasno pojęte względy polityczne nie pozwoliły na kontynuowanie
druku dwu pozostałych tomów, a rozpowszechnianie wydrukowanego już
tomu pierwszego zostało wzbronione, kodeks Rozrażewskiego, jako bardziej
czytelny i uporządkowany niż autograf, poparty ponadto autorytetem Aka-
demii, pozostał nadal źródłem dalszych odpisów. Korzystano zeń niewątpli-
wie przy sporządzaniu odpisów dla Samuela Nakielskiego autora „Mie-
chovii“ (ok. r. 1634), dla Jakuba Sobieskiego (ok. r. 1642), dla Jerzego
Ossolińskiego (r. 1644). O wypożyczenie prawdopodobnie tego rękopisu
3) W. Semkowicz-Zarembina, Powstanie i dzieje autografu Annalium Długosza, Kraków 1952,
s. 66.
4) S. Orzechowski, Dyalog albo Rozmowa około Exequucyey Polskiey Korony, Rozmowa V, 1564. —
A. Bielowski, Odkrycie dekretu Zygmunta III z KII. 1613, Bibl. Warsz. 1857, t. II, s. 622.
5) Spisany a przynajmniej oprawiony został między r. 1583 a 1600, godność bowiem biskupa
kujawskiego piastował Rozrażewski od r. 1583.
6) Monumenta Historica Dioecesos Wladislaoiensis I, Wladislaviae 1881, s. 12.
7) Ibid. s. 33.
63