DOI article:
Łabinowicz, Adam: Strzelba z końca XVI wieku ze Zbiorów Moszyńskich
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.21221#0074
(ryc. 39) oraz niezwykle starannym wykończeniem
wszystkim wolutowo zagiętą kolbą (ryc. 42),
stępuje bardzo rzadko w okazach tego typu
broni 9).
Ozdobność szczegółów i skomplikowana jej bu-
dowa pozwala sądzie', iż nie była ona okazem
uzbrojenia wojskowego, ani zapewne nie była bronią
myśliwską, lecz używano jej do strzelania do tarczy
w czasie uroczystości cechowych lub organizacji
strzeleckich.
Długość lufy wynosi 111 cm, długość całości
140 cm, kaliber 1,7 cm. Lufa u nasady okrągła ze
szczerbiną i przeziernikiem, ozdobiona jest czterema
podłużnymi żeberkami do wysokości 37 cm, dalej
aż do wylotu wieloboczna i opatrzona mosiężną
muszką umieszczoną na pierścieniowatym zgru-
bieniu. Posiada stosowany dość często w palnej
broni ręcznej z w. XVI spiralny gwint, świadczący
o wysokim poziomie rusznikarstwa w tych czasach.
Na wierzchu jej nasady wybity jest znak Norym-
bergii tarcza z ukośnymi pasami i połową orła,
nad którymi widnieją dwie dziewiątki rozdzielone
literą N (ryc. 40). Według informacji uzyskanej
pośrednio od Hansa Schedelmanna z Salzburga,
wybitnego znawcy broni palnej, który miał spo-
sobność obejrzenia fotografii naszej strzelby, znak
opisany jest cechą miejską (Beschauzeichen) stoso-
waną w ostatnich dziesiątkach lat w. XVI, a umiesz-
czone u góry cyfry określają datę powstania zabytku:
rok 1599 10).
9) Jak dotychczas autor zetknął się w literaturze bronio-
znawczej dopiero z dwoma podobnymi okazami. Jednym z nich
jest strzelba Ludwika XIII wykonana prawdopodobnie przez
Jean’a Bourgeoys ok. r. 1600, znajdująca się obecnie w zbiorach
Renvicka w Ravensvick w Ameryce Pn. Publikuje ją Torsten Lenk
w dziele Flintlaset dess uppkomst och utreckling, Stockholm 1939,
tabl. 9, ryc. 1. Drugim okazem jest strzelba pochodzenia niemiec-
kiego z początku w. XVII znajdująca się w zbiorach paryskich,
publikowana w dziele Le Musee de 1’Armee. Ariyes et armures... II,
Paris, Hotel des Invalides 1927.
10) Dołączony tekst opinii Schedelmanna jest następujący:
„...Die Laufmarke ist Nuernberg und zwar das Beschauzeichen
mit der Datierung (15)99, kommt im letzten Jahrzehnt des 16 Jahr-
hundertsvor und wechselt jeweils mit den Jahren. Stockel bringt diese
szczegółów, a przede
która to forma wy-
Ryc. 39. Strzelba, wyrób no-
rymberski z r. 1599. Kraków,
Muzeum Narodowe.
69
wszystkim wolutowo zagiętą kolbą (ryc. 42),
stępuje bardzo rzadko w okazach tego typu
broni 9).
Ozdobność szczegółów i skomplikowana jej bu-
dowa pozwala sądzie', iż nie była ona okazem
uzbrojenia wojskowego, ani zapewne nie była bronią
myśliwską, lecz używano jej do strzelania do tarczy
w czasie uroczystości cechowych lub organizacji
strzeleckich.
Długość lufy wynosi 111 cm, długość całości
140 cm, kaliber 1,7 cm. Lufa u nasady okrągła ze
szczerbiną i przeziernikiem, ozdobiona jest czterema
podłużnymi żeberkami do wysokości 37 cm, dalej
aż do wylotu wieloboczna i opatrzona mosiężną
muszką umieszczoną na pierścieniowatym zgru-
bieniu. Posiada stosowany dość często w palnej
broni ręcznej z w. XVI spiralny gwint, świadczący
o wysokim poziomie rusznikarstwa w tych czasach.
Na wierzchu jej nasady wybity jest znak Norym-
bergii tarcza z ukośnymi pasami i połową orła,
nad którymi widnieją dwie dziewiątki rozdzielone
literą N (ryc. 40). Według informacji uzyskanej
pośrednio od Hansa Schedelmanna z Salzburga,
wybitnego znawcy broni palnej, który miał spo-
sobność obejrzenia fotografii naszej strzelby, znak
opisany jest cechą miejską (Beschauzeichen) stoso-
waną w ostatnich dziesiątkach lat w. XVI, a umiesz-
czone u góry cyfry określają datę powstania zabytku:
rok 1599 10).
9) Jak dotychczas autor zetknął się w literaturze bronio-
znawczej dopiero z dwoma podobnymi okazami. Jednym z nich
jest strzelba Ludwika XIII wykonana prawdopodobnie przez
Jean’a Bourgeoys ok. r. 1600, znajdująca się obecnie w zbiorach
Renvicka w Ravensvick w Ameryce Pn. Publikuje ją Torsten Lenk
w dziele Flintlaset dess uppkomst och utreckling, Stockholm 1939,
tabl. 9, ryc. 1. Drugim okazem jest strzelba pochodzenia niemiec-
kiego z początku w. XVII znajdująca się w zbiorach paryskich,
publikowana w dziele Le Musee de 1’Armee. Ariyes et armures... II,
Paris, Hotel des Invalides 1927.
10) Dołączony tekst opinii Schedelmanna jest następujący:
„...Die Laufmarke ist Nuernberg und zwar das Beschauzeichen
mit der Datierung (15)99, kommt im letzten Jahrzehnt des 16 Jahr-
hundertsvor und wechselt jeweils mit den Jahren. Stockel bringt diese
szczegółów, a przede
która to forma wy-
Ryc. 39. Strzelba, wyrób no-
rymberski z r. 1599. Kraków,
Muzeum Narodowe.
69