Muzeum Narodowe <Krakau> [Hrsg.]: Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie (4.1954-55(1956))

i Maria 34). Świadczyło to o ogromnym jego kulcie na Rusi, gdzie jako patron
od pożarów i opiekun podróżujących stał się najbardziej popularnym świę-
tym w kupieckiej drewnianej Moskwie i Nowogrodzie, będąc żywym symbo-
lem najbardziej ziemskich spraw35). Wyobrażony na tryptyku ze Zbiorów
Czartoryskich w tradycyjnym stroju, reprezentuje on często od w. XVI
spotykany w moskiewskich ikonach typ o twarzy okrągłej z opuszczonymi
wąsami i zmarszczonym czołem — świadectwem troski o tych, za których
się wstawia przed czczonym obrazem.

Ryc. ioo. ŚŚ. Kosma i Damian —• Adoracja, ikona z w. XVII—XVIII, dawniej w Zbiorach
N. P. Lichaczewa (N. P. Lichaczew, Materiały dla istorii).

Sceny adoracji cudownie objawiających się ikon, choć znane wcześniej
w malarstwie bizantyńskim, na Rusi rozpowszechniły się dopiero
w w. XVII—XVIII prawdopodobnie pod wpływem zachodnich epitafiów
i obrazów wotywnych (ryc. ioo)36). Ideowego połączenia adoracji z konkretną

34) Łazariew, op. cit. s. 364.

35) Ibid. s. 232.

3S) Por. Lichaczew, op. cit. t. II, tabł. 460—1, 497, 573—6 i nast. Malarze ruscy, w przeci-
wieństwie do zachodnich, nie wprowadzali nigdy postaci nie-świętych do ikon tego typu.

153