Muzeum Narodowe <Krakau> [Hrsg.]: Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie (4.1954-55(1956))

gadnienie współpracy zło-
tnika z miecznikiem. Zna-
my w Polsce szereg miejscowości,
w których w tym czasie wyrabia-
no broń sieczną. Nazwy ich wy-
mienia W. Dziewanowski przy
końcu swego podręcznika, biorąc
je głównie ze znanego dzieła
J. Kołaczkowskiego17). Były to
częściowo ośrodki przemysłu cha-
łupniczego, oparte—jak można
sądzić — o organizację cechową
(lub do niej zbliżoną), częściowo
zaś zakłady o charakterze manu-
faktur. O jednych i drugich nie
posiadamy bliższych wiadomości.
Nie znana jest nam przede
wszystkim organizacja produkcji
w tych ośrodkach. Wychodziły
z nich niewątpliwie wyroby skoń-
czone, nadające się od razu do
użycia, ale też jest rzeczą pewną,
że produkowano także części,
z których dopiero korzystali rze-
mieślnicy cechowi, montujący
kompletne sztuki broni. Akta kra-
kowskiego cechu mieczników, po-
chodzące w większości z w. XVIII,
rzucają pewne światło na stosunki
panujące w tej dziedzinie.

Jakkolwiek krakowskie statuta cechowe wymagały zasadniczo umiejęt-
ności obróbki, tj. wytoczenia i wypolerowania surowych głowni mieczowych
czy szabelnych, których dostarczały kuźnice czyli hamry miejskie i prywatne,
to jednak w^ tym czasie (w. XVIII) głównym zajęciem warsztatów mieczni-
czych była oprawa gotowych już kling, zakupywanych względnie zamawia-
nych wr szabelniach 18). Oprawa zaś polegała na dorobieniu pochwy i ręko-
jeści, wr której osadzano głownię. Szkielet pochwy tworzyły drewniane trzaski,
które obciągano skórą. Materiałem zasadniczym było poza tym żelazo lub

Rvc. ii8.

Rękojeść szabl

dodany później).

ryc. 117 („kapturek’

17) Wł. Dziewanowski, op. cit. s. 218—219.

18) Z. Bocheński, op. cit. s. 12 i nast. Ustęp omawiający wytwórczość szabel w ośrodku ce-
chowym krakowskim opiera się na rezultatach badań autora, opublikowanych w cytowanej książce.

194