DOI Artikel:
Dziuba, Stanisław; Piotrowicz, Józef: Sprawozdanie z działalności Muzeum Narodowego w Krakowie w latach 1959 i 1960
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24582#0321
II. DZIAŁALNOŚĆ WYSTAWIENNICZA
1. Ekspozycje stałe
Przeprowadzone remonty kapitalne pozwoliły na wydatne ożywienie działalności
wystawienniczej. Uzyskano dobre warunki na zorganizowanie nowych względnie roz-
szerzenie dawnych ekspozycji o charakterze stałym. W stosunku do tych lat, kiedy
funkcjonowały tylko dwa oddziały, tj. Dom Matejki i galeria sztuki cechowej, od
r. 1959 zwiedzane mogły być liczne wystawy, przygotowane dla widzów w ilości dotąd
nigdy nie osiąganej.
W maju 1959 roku dokonano uroczystego otwarcia galerii malarstwa polskiego
od końca wieku XIX w Gmachu Głównym przy alei 3-go Maja 1. W salach prze-
znaczonych na ekspozycję znalazły miejsce obrazy malarzy tworzących od okresu
Młodej Polski aż do naszych czasów. W ten sposób galeria w Głównym Gmachu stała
się ogniwem końcowym łańcucha pokazów, którego ogniwami poprzednimi są zbiory
sztuki cechowej w domu Szołayskich i galeria malarstwa XIX wieku w Sukienni-
cach. Te trzy człony ukazują rozwój sztuki polskiej w okresie bez mała siedmiu
wieków.
Układ ekspozycji oparty został o zasadę chronologii, przy czym wątkiem prowa-
dzącym były zmiany kierunków i prądów artystycznych, jakim sztuka nasza w tym
okresie ulegała.
Przejmowanie i adaptacja impresjonizmu przez środowisko malarzy polskich
u schyłku w. XIX stało się punktem wyjścia dla procesów charakteryzujących okres,
który z pewnym ryzykiem nazwać by można początkiem nowoczesnego malarstwa
polskiego. Stąd umieszczenie w pierwszej sali kilku włoskich pejzaży A. Gierym-
skiego, w których podstawowe zagadnienia koloru, światła i powietrza, dostrzeżone
i swoiście przez artystę rozwiązane, zapowiadają sposób patrzenia właściwy impre-
sjonistom. Prekursorem typowego dla impresjonizmu uwrażliwienia na kolorystyczny
efekt gry barw rozproszonych w przymglonym świetle okazał się J. Chełmoński, któ-
rego Świt, ulokowany na przejściu do sali następnej, łączy się bezpośrednio z ze-
społem impresjonistycznych obrazów J. Pankiewicza i W. Podkowińskiego. Z nimi
koresponduje L. Wyczółkowski ze swoimi wtopionymi w jaskrawe światło słońca
figurami z Gry w krokieta. W kręgu impresjonizmu mieści się twórczość L. de La-
veaux, demonstrowana kilkoma pracami, i twórczość J. Stanisławskiego, kojarząca
wrażliwość na dostarczane przez naturę impulsy plastyczne z gwałtownością tempe-
ramentu i żywotnością bystro patrzącego realisty. Z dziełami J. Malczewskiego prze-
chodzimy w świat symbolizmu. St. Wyspiański zajmuje salę trzecią, dzieląc ją z Wy-
czółkowskim, powtórnie pokazanym Chełmońskim, W. Wojtkiewiczem, F. Ruszczy-
cem i innymi. Wrażenie eksponowanych dzieł Wyspiańskiego (projekty witrażów)
na pewno wzrosło w następstwie wykonania zabiegów konserwatorskich z okazji
jubileuszowej jego wystawy z r. 1957. Sala czwarta poświęcona jest pokazowi obszer-
nego wyboru prac Olgi Boznańskiej, świetnych płócien J. Pankiewicza z okresu póź-
niejszego, W. Weissa, W. Slewińskiego, A. Karpińskiego, a także L. Wyczółkowskiego,
S. Czajkowskiego, S. Kamockiego, którego kilka obrazów mieści się w następnej,
piątej z kolei salce, zakończającej tę część ekspozycji, rozlokowanej na drugim pię-
trze budynku. Kilka rzeźb Ksawerego Dunikowskiego na podeście klatki schodowej
tego piętra uzupełnia galerię obrazów.
Wystawa malarzy zaliczających się do pokolenia młodszego, z okresu bezpośred-
nio sąsiadującego z czasem pierwszej wojny światowej dwudziestolecia międzywojen-
nego i z lat po drugiej wojnie światowej, mieściła się początkowo w wielkiej sali
315
1. Ekspozycje stałe
Przeprowadzone remonty kapitalne pozwoliły na wydatne ożywienie działalności
wystawienniczej. Uzyskano dobre warunki na zorganizowanie nowych względnie roz-
szerzenie dawnych ekspozycji o charakterze stałym. W stosunku do tych lat, kiedy
funkcjonowały tylko dwa oddziały, tj. Dom Matejki i galeria sztuki cechowej, od
r. 1959 zwiedzane mogły być liczne wystawy, przygotowane dla widzów w ilości dotąd
nigdy nie osiąganej.
W maju 1959 roku dokonano uroczystego otwarcia galerii malarstwa polskiego
od końca wieku XIX w Gmachu Głównym przy alei 3-go Maja 1. W salach prze-
znaczonych na ekspozycję znalazły miejsce obrazy malarzy tworzących od okresu
Młodej Polski aż do naszych czasów. W ten sposób galeria w Głównym Gmachu stała
się ogniwem końcowym łańcucha pokazów, którego ogniwami poprzednimi są zbiory
sztuki cechowej w domu Szołayskich i galeria malarstwa XIX wieku w Sukienni-
cach. Te trzy człony ukazują rozwój sztuki polskiej w okresie bez mała siedmiu
wieków.
Układ ekspozycji oparty został o zasadę chronologii, przy czym wątkiem prowa-
dzącym były zmiany kierunków i prądów artystycznych, jakim sztuka nasza w tym
okresie ulegała.
Przejmowanie i adaptacja impresjonizmu przez środowisko malarzy polskich
u schyłku w. XIX stało się punktem wyjścia dla procesów charakteryzujących okres,
który z pewnym ryzykiem nazwać by można początkiem nowoczesnego malarstwa
polskiego. Stąd umieszczenie w pierwszej sali kilku włoskich pejzaży A. Gierym-
skiego, w których podstawowe zagadnienia koloru, światła i powietrza, dostrzeżone
i swoiście przez artystę rozwiązane, zapowiadają sposób patrzenia właściwy impre-
sjonistom. Prekursorem typowego dla impresjonizmu uwrażliwienia na kolorystyczny
efekt gry barw rozproszonych w przymglonym świetle okazał się J. Chełmoński, któ-
rego Świt, ulokowany na przejściu do sali następnej, łączy się bezpośrednio z ze-
społem impresjonistycznych obrazów J. Pankiewicza i W. Podkowińskiego. Z nimi
koresponduje L. Wyczółkowski ze swoimi wtopionymi w jaskrawe światło słońca
figurami z Gry w krokieta. W kręgu impresjonizmu mieści się twórczość L. de La-
veaux, demonstrowana kilkoma pracami, i twórczość J. Stanisławskiego, kojarząca
wrażliwość na dostarczane przez naturę impulsy plastyczne z gwałtownością tempe-
ramentu i żywotnością bystro patrzącego realisty. Z dziełami J. Malczewskiego prze-
chodzimy w świat symbolizmu. St. Wyspiański zajmuje salę trzecią, dzieląc ją z Wy-
czółkowskim, powtórnie pokazanym Chełmońskim, W. Wojtkiewiczem, F. Ruszczy-
cem i innymi. Wrażenie eksponowanych dzieł Wyspiańskiego (projekty witrażów)
na pewno wzrosło w następstwie wykonania zabiegów konserwatorskich z okazji
jubileuszowej jego wystawy z r. 1957. Sala czwarta poświęcona jest pokazowi obszer-
nego wyboru prac Olgi Boznańskiej, świetnych płócien J. Pankiewicza z okresu póź-
niejszego, W. Weissa, W. Slewińskiego, A. Karpińskiego, a także L. Wyczółkowskiego,
S. Czajkowskiego, S. Kamockiego, którego kilka obrazów mieści się w następnej,
piątej z kolei salce, zakończającej tę część ekspozycji, rozlokowanej na drugim pię-
trze budynku. Kilka rzeźb Ksawerego Dunikowskiego na podeście klatki schodowej
tego piętra uzupełnia galerię obrazów.
Wystawa malarzy zaliczających się do pokolenia młodszego, z okresu bezpośred-
nio sąsiadującego z czasem pierwszej wojny światowej dwudziestolecia międzywojen-
nego i z lat po drugiej wojnie światowej, mieściła się początkowo w wielkiej sali
315