DOI Artikel:
Gołaszewski, Tadeusz: Zsada Atrakcyjnos̄ci w Andragogice
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0210
które mają pobudzić fantazję, wprowadzić różnorodność, bogactwo bodź-
ców, a więc np. w działalności artystycznej. Gdy człowiek nastawiony na
pobudzenie spotyka się z bodźcami słabymi, niezdolnymi wprowadzić
pożądane zmiany w jego samopoczuciu, wówczas tym bardziej odczuwa
nudę, monotonię, brak podniet. Przykładem może być zwiedzanie wystawy
obrazów, na której pokazane są dzieła banalne, mało ekspresyjne, w mo-
notonnym układzie.
Atrakcyjne — to powodujące stan wzmożonejuwagi.
Przyjmujemy tu określenie uwagi, podane przez S. Szumana: „Uwaga jest
takim stanem i poziomem aktywności nerwowej w korze mózgowej, który
przygotowuje, a następnie podtrzymuje sprawną pracę organizmu w za-
kresie jego poznawczej orientacji i celowej działalności w świecie otacza-
jącym. Owe procesy nerwowe są spowodowane jakknliś bodźcami,
które bezpośrednio zadziałały na ekstroceptywne lub introceptywne
organy zmysłowe. [...] Aktualizują się one zwykle w odniesieniu do ja-
kiegoś spostrzeganego, wyobrażonego lub pomyślanego przedmiotu czy za-
dania i służą dokładniejszemu poznaniu danego przedmiotu lub umiejęt-
nemu wykonaniu danego zadania” 9.
Aby jakiś przedmiot czy zjawisko zaktualizowały uwagę, wywołały
charakterystyczne dla uwagi napięcie psychiczne, a więc by zostały „za-
uważone” wśród innych przedmiotów czy zjawisk, muszą one podziałać
bezpośrednio jako bodźce. W naszym zastosowaniu atrakcyjnym nazwiemy
ten przedmiot (lub zjawisko), który zdolny jest zaktualizować uwagę, jako
bodziec dostatecznie silny i wyodrębniający się od otoczenia. Owo pobu-
dzenie dotyczy zwłaszcza tzw. uwagi mimowolnej, albowiem gdy ktoś
obserwuje otoczenie z przyjętym już uprzednio nastawieniem na okre-
ślony przedmiot, uwaga dowolna, kierowana, „wychwyta” ten przedmiot
znacznie łatwiej niż wówczas, gdy brak owego ukierunkowanego napięcia
uwagi.
O znaczeniu uwagi dla procesów wychowawczych mówią liczne bada-
nia i rozprawy pedagogiczne 10 *. Jest rzeczą oczywistą, że zagadnienie to
ma duże znaczenie w upowszechnianiu kultury, a więc także w działalności
muzealnej, gdzie chodzi przecież o to, by eksponowane przedmioty aktua-
lizowały uwagę zwiedzających.
Atrakcyjność a zainteresowanie. Idąc za J. Deweyem
określimy zainteresowanie jako pewną aktywność, proces dynamiczny,
mający swoją stronę emocjonalną i skierowany ku przedmiotom. W prze-
ciwieństwie do wysiłku, który oznacza dystans między przedmiotem a pod-
9 S. S z u m a n, O uwadze. Aktywizowanie i kształtowanie uwagi dowolnej ucz-
niów na lekcjach w szkole, Warszawa 1961, s. 19.
10 Obok cytowanej powyżej rozprawy S. Szumana wymienić można np. F. P a u 1-
s e n a Paedagogik, Stuttgart—Berlin 1921, s. 230 i nast.
205
ców, a więc np. w działalności artystycznej. Gdy człowiek nastawiony na
pobudzenie spotyka się z bodźcami słabymi, niezdolnymi wprowadzić
pożądane zmiany w jego samopoczuciu, wówczas tym bardziej odczuwa
nudę, monotonię, brak podniet. Przykładem może być zwiedzanie wystawy
obrazów, na której pokazane są dzieła banalne, mało ekspresyjne, w mo-
notonnym układzie.
Atrakcyjne — to powodujące stan wzmożonejuwagi.
Przyjmujemy tu określenie uwagi, podane przez S. Szumana: „Uwaga jest
takim stanem i poziomem aktywności nerwowej w korze mózgowej, który
przygotowuje, a następnie podtrzymuje sprawną pracę organizmu w za-
kresie jego poznawczej orientacji i celowej działalności w świecie otacza-
jącym. Owe procesy nerwowe są spowodowane jakknliś bodźcami,
które bezpośrednio zadziałały na ekstroceptywne lub introceptywne
organy zmysłowe. [...] Aktualizują się one zwykle w odniesieniu do ja-
kiegoś spostrzeganego, wyobrażonego lub pomyślanego przedmiotu czy za-
dania i służą dokładniejszemu poznaniu danego przedmiotu lub umiejęt-
nemu wykonaniu danego zadania” 9.
Aby jakiś przedmiot czy zjawisko zaktualizowały uwagę, wywołały
charakterystyczne dla uwagi napięcie psychiczne, a więc by zostały „za-
uważone” wśród innych przedmiotów czy zjawisk, muszą one podziałać
bezpośrednio jako bodźce. W naszym zastosowaniu atrakcyjnym nazwiemy
ten przedmiot (lub zjawisko), który zdolny jest zaktualizować uwagę, jako
bodziec dostatecznie silny i wyodrębniający się od otoczenia. Owo pobu-
dzenie dotyczy zwłaszcza tzw. uwagi mimowolnej, albowiem gdy ktoś
obserwuje otoczenie z przyjętym już uprzednio nastawieniem na okre-
ślony przedmiot, uwaga dowolna, kierowana, „wychwyta” ten przedmiot
znacznie łatwiej niż wówczas, gdy brak owego ukierunkowanego napięcia
uwagi.
O znaczeniu uwagi dla procesów wychowawczych mówią liczne bada-
nia i rozprawy pedagogiczne 10 *. Jest rzeczą oczywistą, że zagadnienie to
ma duże znaczenie w upowszechnianiu kultury, a więc także w działalności
muzealnej, gdzie chodzi przecież o to, by eksponowane przedmioty aktua-
lizowały uwagę zwiedzających.
Atrakcyjność a zainteresowanie. Idąc za J. Deweyem
określimy zainteresowanie jako pewną aktywność, proces dynamiczny,
mający swoją stronę emocjonalną i skierowany ku przedmiotom. W prze-
ciwieństwie do wysiłku, który oznacza dystans między przedmiotem a pod-
9 S. S z u m a n, O uwadze. Aktywizowanie i kształtowanie uwagi dowolnej ucz-
niów na lekcjach w szkole, Warszawa 1961, s. 19.
10 Obok cytowanej powyżej rozprawy S. Szumana wymienić można np. F. P a u 1-
s e n a Paedagogik, Stuttgart—Berlin 1921, s. 230 i nast.
205