DOI article:
Dzieduszycki, Antoni: Obrazy Alessandra Magasca w Zbiorach Polskich
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0243
zwiska ich twórcy. Dopiero na początku wieku XX nastąpiła „rehabilita-
cja” Magnasca. Warto tu dodać, że w tym samym mniej więcej czasie
doszło do „rehabilitacji” twórczości El Greca, który dość silnie oddziałał
na Magnasca. Główną zasługę w ustaleniu właściwego znaczenia tego arty-
sty w dziejach sztuki europejskiej należy przyznać austriackiemu bada-
czowi i zbieraczowi Bennonowi Geigerowi, który jest autorem większej
części prac monograficznych i artykułów o Magnascu7.
Po drugiej wojnie światowej obserwujemy zwiększenie zainteresowa-
nia twórczością tego artysty. W roku 1949, z okazji dwusetnej rocznicy
śmierci Magnasca, została zorganizowana w Genui (w Palazzo Bianco) wy-
stawa jego obrazów, która rzuciła zarazem nowe światło na tzw. „ciemny
okres” malarstwa włoskiego (tzn. przełom wieku XVII i XVIII). Wydany
z okazji wystawy katalog, którego autorem jest A. Morassi8, stanowi jedną
z podstawowych pozycji naukowych, dotyczących twórczości artysty.
Zasadniczymi problemami prac i monografii opublikowanych z okazji
tej wystawy lub bezpośrednio po niej były zagadnienia eklektyzmu i pre-
kursorstwa Magnasca oraz wpływów, jakie na niego wywarła tradycja
włoska, malarstwo hiszpańskie i holenderskie 9, a dalej kwestia roman-
tycznego rysu jego twórczości10 11 i niezwykła, niemal nadrealistyczna wi-
zja świata n. Niemniej, jak dotychczas, brak jeszcze pełnego opracowania
twórczości Magnasca, które by ustalało dokładną chronologię jego dzieł,
jak i zgodny z zachodzącymi w jego twórczości zmianami podział na
okresy. Dotychczas przyjmowany podział przeprowadzony został w sposób
dość mechaniczny — wyznaczają go po prostu kolejne miejsca dłuższego
pobytu Magnasca. I tak pierwszym okresem genueńskim nazwano czas
jego pobytu w Genui, kończący się wyjazdem trzynastoletniego Magnasca
do Mediolanu około roku 1680. Data ta otwiera pierwszy okres mediolań-
ski, kończący się w roku 1703. Lata od roku 1703 do 1711 nazwano dru-
gim okresem genueńskim, lub toskańskim, a następne od roku 1711 do 1735
7 Szczególnie cenne są dwa opracowania twórczości Magnasca zrobione przez
B. Geigera: Alessandro Magnasco, Bergamo 1949 (cytowane dalej jako Geiger,
Magnasco) i Saggio d’un catalogo delle pitture di Alessandro Magnasco. Regersi e bi-
bliografia, Venezia 1945 (cytowane dalej jako Geiger, Saggio d’un catalogo).
8 A. Morassi, Mostra del Magnasco. Catalogo, Genova 1949 (cytowany dalej
jako Morassi).
9 Do ważniejszych opracowań Magnasca należą — poza wyżej wymienionymi —
M. Po s p i s i 1, Magnasco, Firenze, 1945; A. S a m b o n, Alessandro Magnasco. Cata-
logue des oeuvres exposees d la Galerie Sambon, Paris 1929, nadto artykuły i mo-
nografie wspomnianego już B. Geigera.
10 Pierwszym, który zagadnieniu romantyzmu w twórczości Magnasca poświęcił
rozprawę, był L. Planiscig, Alessandro Magnasco und die romantisch-genrehafte
Richtung des Barocco (Monatshefte fur Kunstwissenschaft VIII, 1915, s. 238—248).
11 G. E v a n s, The subtle satire of Magnasco. (Gazette des Beaux-Arts, juillet-
aout 1947, s. 37—44).
238
cja” Magnasca. Warto tu dodać, że w tym samym mniej więcej czasie
doszło do „rehabilitacji” twórczości El Greca, który dość silnie oddziałał
na Magnasca. Główną zasługę w ustaleniu właściwego znaczenia tego arty-
sty w dziejach sztuki europejskiej należy przyznać austriackiemu bada-
czowi i zbieraczowi Bennonowi Geigerowi, który jest autorem większej
części prac monograficznych i artykułów o Magnascu7.
Po drugiej wojnie światowej obserwujemy zwiększenie zainteresowa-
nia twórczością tego artysty. W roku 1949, z okazji dwusetnej rocznicy
śmierci Magnasca, została zorganizowana w Genui (w Palazzo Bianco) wy-
stawa jego obrazów, która rzuciła zarazem nowe światło na tzw. „ciemny
okres” malarstwa włoskiego (tzn. przełom wieku XVII i XVIII). Wydany
z okazji wystawy katalog, którego autorem jest A. Morassi8, stanowi jedną
z podstawowych pozycji naukowych, dotyczących twórczości artysty.
Zasadniczymi problemami prac i monografii opublikowanych z okazji
tej wystawy lub bezpośrednio po niej były zagadnienia eklektyzmu i pre-
kursorstwa Magnasca oraz wpływów, jakie na niego wywarła tradycja
włoska, malarstwo hiszpańskie i holenderskie 9, a dalej kwestia roman-
tycznego rysu jego twórczości10 11 i niezwykła, niemal nadrealistyczna wi-
zja świata n. Niemniej, jak dotychczas, brak jeszcze pełnego opracowania
twórczości Magnasca, które by ustalało dokładną chronologię jego dzieł,
jak i zgodny z zachodzącymi w jego twórczości zmianami podział na
okresy. Dotychczas przyjmowany podział przeprowadzony został w sposób
dość mechaniczny — wyznaczają go po prostu kolejne miejsca dłuższego
pobytu Magnasca. I tak pierwszym okresem genueńskim nazwano czas
jego pobytu w Genui, kończący się wyjazdem trzynastoletniego Magnasca
do Mediolanu około roku 1680. Data ta otwiera pierwszy okres mediolań-
ski, kończący się w roku 1703. Lata od roku 1703 do 1711 nazwano dru-
gim okresem genueńskim, lub toskańskim, a następne od roku 1711 do 1735
7 Szczególnie cenne są dwa opracowania twórczości Magnasca zrobione przez
B. Geigera: Alessandro Magnasco, Bergamo 1949 (cytowane dalej jako Geiger,
Magnasco) i Saggio d’un catalogo delle pitture di Alessandro Magnasco. Regersi e bi-
bliografia, Venezia 1945 (cytowane dalej jako Geiger, Saggio d’un catalogo).
8 A. Morassi, Mostra del Magnasco. Catalogo, Genova 1949 (cytowany dalej
jako Morassi).
9 Do ważniejszych opracowań Magnasca należą — poza wyżej wymienionymi —
M. Po s p i s i 1, Magnasco, Firenze, 1945; A. S a m b o n, Alessandro Magnasco. Cata-
logue des oeuvres exposees d la Galerie Sambon, Paris 1929, nadto artykuły i mo-
nografie wspomnianego już B. Geigera.
10 Pierwszym, który zagadnieniu romantyzmu w twórczości Magnasca poświęcił
rozprawę, był L. Planiscig, Alessandro Magnasco und die romantisch-genrehafte
Richtung des Barocco (Monatshefte fur Kunstwissenschaft VIII, 1915, s. 238—248).
11 G. E v a n s, The subtle satire of Magnasco. (Gazette des Beaux-Arts, juillet-
aout 1947, s. 37—44).
238