DOI Artikel:
Rothowa, Władysława: Nieznane szkice norblina do "Zbiori Polskich Urbiorów" w Muzeum Krajoznawczym w Winnicy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0315
cowany, przy rozważaniu chronologii powstawania dzieła oraz problemów
artystycznych ogromnie przydatny. Przeprowadzenie analizy porównaw-
czej ze znanymi najdawniej utworami tego typu pozwoliło wyznaczyć
bardziej dokładnie wzajemne ich następstwo chronologiczne oraz uzupełnić
konkretnymi danymi próby ustaleń, oparte na hipotezach. Istnienie szkicu
Sprzedawczyni drobiu z roku 1818 upoważnia do przesunięcia końcowej
daty powstawania albumu Ubiorów z roku 1817 na następny, a być może
i na lata późniejsze. Pozwala on nadto traktować zespół przypuszczalnych
szkiców z tego samego okresu, tak datowanych jak i niedatowanych, po-
krewnych stylistycznie, jako integralną część omawianego zespołu. W za-
kresie problemów artystyczno-warsztatowych zarysował się problem wie-
lofazowości procesu twórczego Norblina, opartej oczywiście na zasadni-
czych trzech etapach pracy: szkicu-notatce, szkicu kompozycyjnym i osta-
tecznej realizacji, przy czym najczęściej występują w kilku wersjach
pierwsze dwa etapy. Przykładem Stróże nocni, Zabawa w karczmie. Re-
alizm tych etapów występuje na przykładzie szkiców Winnickich bardzo
wyraźnie, potwierdzając jeszcze raz trafne sformułowanie, że ostateczne
opracowanie u Norblina „nie dorównuje pierwszemu odkrywczemu kon-
ceptowi. W syntetycznym szkicu ujawnia się przede wszystkim idea.
W opracowaniu dochodzą do głosu różne czynniki uboczne — rejestra-
cyjna sumienność i poprawność rodzajowego narratora, skłonność do
dekoracyjnej maniery długoletniego dworskiego malarza” 55.
ZESTAWIENIE
szkiców z albumu Winnickiego z ostatecznymi opracowaniami ze Zbioru polskich
ubiorów oraz akwatintami Debucourta, wykonanymi według tych opracowań.
SPRZEDAWCA KUR
Szkic: Rysunek ołówkiem i tuszem, r. 1785, alb. win. 19/93. Postać sprzedawcy idą-
cego w prawo, z koszem kur na plecach. Tła brak.
Ostateczne opracowanie: Akwarela Rr 1651. Postać j. w. na tle architektury miejskiej.
Rycina: Akwatinta kolorowa R 20061 (według akwareli Rr 1651). Napis: „Chłop
przedający kury — Marchand de yolaille”.
STUDENCI
Szkic: Rysunek piórkiem, r. 1798, alb. win. 38/418. Postać studenta z dużym zarę-
kawkiem. Tła brak. Napis: „ecolier polon[ais]”.
Szkic: Rysunek piórkiem, alb. gołuch. rys. poi. 9436. Dwóch studentów stojących
naprzeciw siebie, jeden z teką pod pachą, drugi z zarękawkiem. Tła brak.
Ostateczne opracowanie: Akwarela Rr 1689. Dwóch studentów j. w. na tle archi-
tektury miejskiej.
Ryciny nie ma.
55 M. Porębski, Problematyka historyczna w twórczości J. P. Norblina. (Biu-
letyn Historii Sztuki XIV, 1, Warszawa 1952, s. 39).
310
artystycznych ogromnie przydatny. Przeprowadzenie analizy porównaw-
czej ze znanymi najdawniej utworami tego typu pozwoliło wyznaczyć
bardziej dokładnie wzajemne ich następstwo chronologiczne oraz uzupełnić
konkretnymi danymi próby ustaleń, oparte na hipotezach. Istnienie szkicu
Sprzedawczyni drobiu z roku 1818 upoważnia do przesunięcia końcowej
daty powstawania albumu Ubiorów z roku 1817 na następny, a być może
i na lata późniejsze. Pozwala on nadto traktować zespół przypuszczalnych
szkiców z tego samego okresu, tak datowanych jak i niedatowanych, po-
krewnych stylistycznie, jako integralną część omawianego zespołu. W za-
kresie problemów artystyczno-warsztatowych zarysował się problem wie-
lofazowości procesu twórczego Norblina, opartej oczywiście na zasadni-
czych trzech etapach pracy: szkicu-notatce, szkicu kompozycyjnym i osta-
tecznej realizacji, przy czym najczęściej występują w kilku wersjach
pierwsze dwa etapy. Przykładem Stróże nocni, Zabawa w karczmie. Re-
alizm tych etapów występuje na przykładzie szkiców Winnickich bardzo
wyraźnie, potwierdzając jeszcze raz trafne sformułowanie, że ostateczne
opracowanie u Norblina „nie dorównuje pierwszemu odkrywczemu kon-
ceptowi. W syntetycznym szkicu ujawnia się przede wszystkim idea.
W opracowaniu dochodzą do głosu różne czynniki uboczne — rejestra-
cyjna sumienność i poprawność rodzajowego narratora, skłonność do
dekoracyjnej maniery długoletniego dworskiego malarza” 55.
ZESTAWIENIE
szkiców z albumu Winnickiego z ostatecznymi opracowaniami ze Zbioru polskich
ubiorów oraz akwatintami Debucourta, wykonanymi według tych opracowań.
SPRZEDAWCA KUR
Szkic: Rysunek ołówkiem i tuszem, r. 1785, alb. win. 19/93. Postać sprzedawcy idą-
cego w prawo, z koszem kur na plecach. Tła brak.
Ostateczne opracowanie: Akwarela Rr 1651. Postać j. w. na tle architektury miejskiej.
Rycina: Akwatinta kolorowa R 20061 (według akwareli Rr 1651). Napis: „Chłop
przedający kury — Marchand de yolaille”.
STUDENCI
Szkic: Rysunek piórkiem, r. 1798, alb. win. 38/418. Postać studenta z dużym zarę-
kawkiem. Tła brak. Napis: „ecolier polon[ais]”.
Szkic: Rysunek piórkiem, alb. gołuch. rys. poi. 9436. Dwóch studentów stojących
naprzeciw siebie, jeden z teką pod pachą, drugi z zarękawkiem. Tła brak.
Ostateczne opracowanie: Akwarela Rr 1689. Dwóch studentów j. w. na tle archi-
tektury miejskiej.
Ryciny nie ma.
55 M. Porębski, Problematyka historyczna w twórczości J. P. Norblina. (Biu-
letyn Historii Sztuki XIV, 1, Warszawa 1952, s. 39).
310