DOI Artikel:
Dziuba, Stanisław: Sprawozdanie z działlalności Muzeum Narodowego w Krakowie w roku 1961
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0350
3. Wystawa tkaniny nowoczesnej
niniego ze szkoły Gentilego Belliniego; Portret młodego mężczyzny z kręgu Belli-
nich; Madonna z Dzieciątkiem — Giovanniego Belliniego; Adoracja Dzieciątka —
Lorenza Lotto i Dama z gronostajem — Leonarda da Vinci.
Niewątpliwie niektóre z tych obrazów i inne tutaj nie wymienione mogłyby stać
się przedmiotem badań naukowych, nowych opracowań i płodnych dyskusji. Nie
wdając się tu w rozważania na temat genezy i periodyzacji średniowiecza i renesansu
możemy stwierdzić, że w okresie, który nas interesuje, przejawiają się wyraźnie
dwa sposoby pojmowania malarstwa: jako zmysłowej sugestii doskonałości bytu
idealnego oraz jako demonstracji świata widzialnego. W wieku XIII forma malar-
ska należąca do pierwszej koncepcji, przekształcana przez obce jej elementy za-
czyna tracić swą jednolitość. Wystawiony tryptyk jest jednym z ostatnich przykła-
dów, w których forma ta jest w zasadzie nienaruszona. Druga koncepcja, która za-
rysowuje się u Giotta, a której wstępną formułę teoretyczną znajdujemy u Alber-
tiego, otrzymuje pierwszą konsekwentną realizację malarską w końcu wieku XV,
między innymi właśnie w wystawionym portrecie Leonarda.
Syntezę Leonarda poprzedził szereg etapów znaczonych osiągnięciami wielu arty-
stów i teoretyków. Zadaniem wystawy było pokazanie pełnej wysiłku drogi między
schyłkowym okresem wielowiekowej kultury, w którym wyczerpała się możność
dalszej eksploatacji bizantyńskiej syntezy teologiczno-artystycznej, a nową, reali-
styczną syntezą odrodzenia, która z kolei pozwoliła artystom na kilkusetletnie opra-
cowywanie zawartych w niej możliwości.
Realizacja wystawy i opracowanie katalogu zostały podjęte wspólnie z kolegami
z muzeów w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu, Łodzi, Pszczynie oraz z Państwowych
Zbiorów Sztuki na Wawelu. Udostępnili też swe zbiory prywatni kolekcjonerzy: Te-
resa Popielówna, Władysław Miodoński, Ksawery Pusłowski i Tadeusz Tomaszew
345
niniego ze szkoły Gentilego Belliniego; Portret młodego mężczyzny z kręgu Belli-
nich; Madonna z Dzieciątkiem — Giovanniego Belliniego; Adoracja Dzieciątka —
Lorenza Lotto i Dama z gronostajem — Leonarda da Vinci.
Niewątpliwie niektóre z tych obrazów i inne tutaj nie wymienione mogłyby stać
się przedmiotem badań naukowych, nowych opracowań i płodnych dyskusji. Nie
wdając się tu w rozważania na temat genezy i periodyzacji średniowiecza i renesansu
możemy stwierdzić, że w okresie, który nas interesuje, przejawiają się wyraźnie
dwa sposoby pojmowania malarstwa: jako zmysłowej sugestii doskonałości bytu
idealnego oraz jako demonstracji świata widzialnego. W wieku XIII forma malar-
ska należąca do pierwszej koncepcji, przekształcana przez obce jej elementy za-
czyna tracić swą jednolitość. Wystawiony tryptyk jest jednym z ostatnich przykła-
dów, w których forma ta jest w zasadzie nienaruszona. Druga koncepcja, która za-
rysowuje się u Giotta, a której wstępną formułę teoretyczną znajdujemy u Alber-
tiego, otrzymuje pierwszą konsekwentną realizację malarską w końcu wieku XV,
między innymi właśnie w wystawionym portrecie Leonarda.
Syntezę Leonarda poprzedził szereg etapów znaczonych osiągnięciami wielu arty-
stów i teoretyków. Zadaniem wystawy było pokazanie pełnej wysiłku drogi między
schyłkowym okresem wielowiekowej kultury, w którym wyczerpała się możność
dalszej eksploatacji bizantyńskiej syntezy teologiczno-artystycznej, a nową, reali-
styczną syntezą odrodzenia, która z kolei pozwoliła artystom na kilkusetletnie opra-
cowywanie zawartych w niej możliwości.
Realizacja wystawy i opracowanie katalogu zostały podjęte wspólnie z kolegami
z muzeów w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu, Łodzi, Pszczynie oraz z Państwowych
Zbiorów Sztuki na Wawelu. Udostępnili też swe zbiory prywatni kolekcjonerzy: Te-
resa Popielówna, Władysław Miodoński, Ksawery Pusłowski i Tadeusz Tomaszew
345