DOI article:
Dziuba, Stanisław: Sprawozdanie z działlalności Muzeum Narodowego w Krakowie w roku 1961
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.24581#0360
rysunek (55), grafikę (26), medalierstwo (31), ilustrację książkową (12), wreszcie
sztukę zdobniczą (porcelanę, wyroby z metalu itp. w ilości 14 sztuk). Dobór ekspo-
natów zmierzał do nakreślenia przed widzem nie tylko zmiennych okresów rozkwitu
i upadku sztuki portretowej, lecz przede wszystkim wewnętrznych przemian, którym
ulegały na pozór sztywne schematy. Tak więc wystawa spełniała rolę informatora
o ogólnym rozwoju przedstawień portretowych, niezwykle popularnych w malar-
stwie niemieckim pierwszej połowy w. XVI i przeżywających regres w dobie kontr-
reformacji. Ponowne odżycie tej gałęzi sztuki w w. XVII ukazano na wystawie głów-
nie poprzez dzieła grafiki, która tworzyła pomost do bujnego rozkwitu sztuki por-
tretowej wieku XVIII, zapoczątkowanej tzw. portretem książęcym. Jednocześnie wy-
stawa obrazowała przemiany formalne i ikonograficzne, wiodące od pierwszych
13. Z wystawy fresków jugosłowiańskich
zindywidualizowanych portretów, charakteryzujących się na ogół jednolitym sche-
matem przedstawień półfigurowych, w których artysta, uwolniony od tradycyjnej
typizacji twarzy, utrwalił indywidualne cechy ludzi ze swego otoczenia, bez względu
na ich społeczną przynależność klasową. Syntetyczne portrety A. Durera, Holbeinów
czy Cranachów stały się najlepszą ilustracją wspaniałego rozkwitu niemieckiego por-
tretu pierwszej połowy w. XVI, kiedy to głównym tematem obrazu była twarz czło-
wieka, będąca niejako „ekspresyjnym skrótem” całej jego osobowości. W odrębny
świat wprowadził widza portret sztychowany w. XVII, w którym postać portreto-
wanego znalazła bogate obramienie w motywach heraldycznych, architektonicznych,
ornamentalnych itp., połączonych z reguły z obszernymi inskrypcjami pochwalnymi
dla jego cnót i zasług. Obok tego typu przedstawień uwzględniono nieliczne obrazy
XVII-wieczne, wytyczające wraz z grafiką drogi rozwoju sztuki portretowej w. XVIII.
Początek w. XVIII scharakteryzowany został portretami ulegającymi jeszcze wpły-
wom dworskiego malarstwa barokowego. Przejęty stąd typ całopostaciowego por-
tretu książęcego, zachowującego bogactwo akcesoriów i dekoracyjnie potraktowane
tła w celu podkreślenia dostojności przedstawionej osobistości, znalazł wyraz na
wystawie w obrazach np. G. D. Matthieu, który schemat ten wzbogacił efektami
23="
355
sztukę zdobniczą (porcelanę, wyroby z metalu itp. w ilości 14 sztuk). Dobór ekspo-
natów zmierzał do nakreślenia przed widzem nie tylko zmiennych okresów rozkwitu
i upadku sztuki portretowej, lecz przede wszystkim wewnętrznych przemian, którym
ulegały na pozór sztywne schematy. Tak więc wystawa spełniała rolę informatora
o ogólnym rozwoju przedstawień portretowych, niezwykle popularnych w malar-
stwie niemieckim pierwszej połowy w. XVI i przeżywających regres w dobie kontr-
reformacji. Ponowne odżycie tej gałęzi sztuki w w. XVII ukazano na wystawie głów-
nie poprzez dzieła grafiki, która tworzyła pomost do bujnego rozkwitu sztuki por-
tretowej wieku XVIII, zapoczątkowanej tzw. portretem książęcym. Jednocześnie wy-
stawa obrazowała przemiany formalne i ikonograficzne, wiodące od pierwszych
13. Z wystawy fresków jugosłowiańskich
zindywidualizowanych portretów, charakteryzujących się na ogół jednolitym sche-
matem przedstawień półfigurowych, w których artysta, uwolniony od tradycyjnej
typizacji twarzy, utrwalił indywidualne cechy ludzi ze swego otoczenia, bez względu
na ich społeczną przynależność klasową. Syntetyczne portrety A. Durera, Holbeinów
czy Cranachów stały się najlepszą ilustracją wspaniałego rozkwitu niemieckiego por-
tretu pierwszej połowy w. XVI, kiedy to głównym tematem obrazu była twarz czło-
wieka, będąca niejako „ekspresyjnym skrótem” całej jego osobowości. W odrębny
świat wprowadził widza portret sztychowany w. XVII, w którym postać portreto-
wanego znalazła bogate obramienie w motywach heraldycznych, architektonicznych,
ornamentalnych itp., połączonych z reguły z obszernymi inskrypcjami pochwalnymi
dla jego cnót i zasług. Obok tego typu przedstawień uwzględniono nieliczne obrazy
XVII-wieczne, wytyczające wraz z grafiką drogi rozwoju sztuki portretowej w. XVIII.
Początek w. XVIII scharakteryzowany został portretami ulegającymi jeszcze wpły-
wom dworskiego malarstwa barokowego. Przejęty stąd typ całopostaciowego por-
tretu książęcego, zachowującego bogactwo akcesoriów i dekoracyjnie potraktowane
tła w celu podkreślenia dostojności przedstawionej osobistości, znalazł wyraz na
wystawie w obrazach np. G. D. Matthieu, który schemat ten wzbogacił efektami
23="
355