DOI article:
Ruxer, Mieczyslawa Sabina: O kilku zabytkach złotnictwa antycznego w Zbiorach Czartoryskich w Krakowie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0106
tych pochówkach Vetulonii, dla których jest on charakterystyczny. Rów-
nie charakterystyczny dla tej grupy jest motyw półksiężyca, jak też za-
wiaskowy typ zapięcia h Najbliższe pokrewieństwo łączy jednak branso-
lety krakowskie z bransoletami pochodzącymi z Corneto, a znajdującymi
się w zbiorach British Museum. Jest w nich ta sama smukłośó i elegan-
cja proporcji, większa niż w przyciężkich zabytkach vetulońskich, ten
sam sposób zdobienia zakończeń (dwa półksiężyce i szeroki pas ornamen-
towanej blachy z jednego końca, a trzy półksiężyce, tarczka z półkulą
i węższy pas blachy z drugiego), nawet te same, w identycznym niemal
ujęciu motywy gryfów i skrzydlatych sfinksów z męską głową podobnego
typu jak na zabytkach krakowskich1 2. Układanie drucika ażurowo ad
ondulazione semplice występuje zarówno na zabytkach z Corneto, jak
i z Vetulonii3. Zabytki z Vetulonii są datowane na w. VIII przed n.e.
Bransolety krakowskie i z Corneto wydają się od nich typologicznie młod-
sze (por. zwłaszcza rozwinięty typ półksiężyców).
Pochodzenie: Etruria, przypuszczalnie Corneto.
Datowanie: w. VIII/VII p.n.e.
2. Para greckich kolczyków spiralowych, zakończo-
nych główkami kobiecymi (fig. 73 i 74).
Nr inw. XI 467 a-b (dawn. VII 467 a-b)
Materiał: złoto próby 0,980 (prawie czyste)
Ciężar: a — 11,5 g, b — 14 g (wraz z masą wypełniającą)
Wymiary: a — na ogół jak w zabytku ,,b” (trudno ustalić ściśle ze
względu na stan zachowania), b — wysokość 33 mm, szero-
kość rurki 13,5 X 6 mm.
Opis. Podstawowe tworzywo każdego kolczyka stanowi rurka z dość
grubej blachy, skręcona w jeden zwój pełny i po pół z każdej strony.
W przedniej części zwoju rurka się rozszerza, jakby nabrzmiewa, a równo-
cześnie część tylna ulega spłaszczeniu, tak że jej przekrój jest niemal pół-
kolisty. Zasadnicza dekoracja mieści się na obu zakończeniach każdego
kolczyka. Stanowią ją główki kobiece, u podstawy swej ujęte w ozdobne
jakby manszety. Ponadto na przedniej, rozszerzonej części zwoju wystę-
puje bogaty ornament, ułożony z delikatnego filigranu i podkreślający
kształt zdobionej partii obiektu. Ornament ten składa się z dwóch palmet,
1 G. Karo, Oreficerie di Vetulonia. (Studi e materiali di archeologia e di nu-
mismatica II, Milano 1902, s. 102 nn, ryc. 55—58 i 63—65, oraz s. 143 nn). — Por.
F. H. Marshall, Catalogue oj the Jewellery, Greek, Etruscan and Roman, in thc
Department oj Antiguities, British Museum, London 1911, nr 1358 tabl. XVIII.
2 M a r s h a 11, l. c.
3 P. Ducati, Storia dell’ arte etrusca, Firenze 1927, s. 167 nn.
100
u> 0. Heidelberg
nie charakterystyczny dla tej grupy jest motyw półksiężyca, jak też za-
wiaskowy typ zapięcia h Najbliższe pokrewieństwo łączy jednak branso-
lety krakowskie z bransoletami pochodzącymi z Corneto, a znajdującymi
się w zbiorach British Museum. Jest w nich ta sama smukłośó i elegan-
cja proporcji, większa niż w przyciężkich zabytkach vetulońskich, ten
sam sposób zdobienia zakończeń (dwa półksiężyce i szeroki pas ornamen-
towanej blachy z jednego końca, a trzy półksiężyce, tarczka z półkulą
i węższy pas blachy z drugiego), nawet te same, w identycznym niemal
ujęciu motywy gryfów i skrzydlatych sfinksów z męską głową podobnego
typu jak na zabytkach krakowskich1 2. Układanie drucika ażurowo ad
ondulazione semplice występuje zarówno na zabytkach z Corneto, jak
i z Vetulonii3. Zabytki z Vetulonii są datowane na w. VIII przed n.e.
Bransolety krakowskie i z Corneto wydają się od nich typologicznie młod-
sze (por. zwłaszcza rozwinięty typ półksiężyców).
Pochodzenie: Etruria, przypuszczalnie Corneto.
Datowanie: w. VIII/VII p.n.e.
2. Para greckich kolczyków spiralowych, zakończo-
nych główkami kobiecymi (fig. 73 i 74).
Nr inw. XI 467 a-b (dawn. VII 467 a-b)
Materiał: złoto próby 0,980 (prawie czyste)
Ciężar: a — 11,5 g, b — 14 g (wraz z masą wypełniającą)
Wymiary: a — na ogół jak w zabytku ,,b” (trudno ustalić ściśle ze
względu na stan zachowania), b — wysokość 33 mm, szero-
kość rurki 13,5 X 6 mm.
Opis. Podstawowe tworzywo każdego kolczyka stanowi rurka z dość
grubej blachy, skręcona w jeden zwój pełny i po pół z każdej strony.
W przedniej części zwoju rurka się rozszerza, jakby nabrzmiewa, a równo-
cześnie część tylna ulega spłaszczeniu, tak że jej przekrój jest niemal pół-
kolisty. Zasadnicza dekoracja mieści się na obu zakończeniach każdego
kolczyka. Stanowią ją główki kobiece, u podstawy swej ujęte w ozdobne
jakby manszety. Ponadto na przedniej, rozszerzonej części zwoju wystę-
puje bogaty ornament, ułożony z delikatnego filigranu i podkreślający
kształt zdobionej partii obiektu. Ornament ten składa się z dwóch palmet,
1 G. Karo, Oreficerie di Vetulonia. (Studi e materiali di archeologia e di nu-
mismatica II, Milano 1902, s. 102 nn, ryc. 55—58 i 63—65, oraz s. 143 nn). — Por.
F. H. Marshall, Catalogue oj the Jewellery, Greek, Etruscan and Roman, in thc
Department oj Antiguities, British Museum, London 1911, nr 1358 tabl. XVIII.
2 M a r s h a 11, l. c.
3 P. Ducati, Storia dell’ arte etrusca, Firenze 1927, s. 167 nn.
100
u> 0. Heidelberg