DOI Artikel:
Ruxer, Mieczyslawa Sabina: O kilku zabytkach złotnictwa antycznego w Zbiorach Czartoryskich w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.25235#0110
to typ rozpowszechniony. Dla kolczyka krakowskiego i dla tarentyńskich
charakterystyczna jest powierzchnia prawie zupełnie gładka, z dekoracją
skupioną przy końcach i przy linii dzielącej kolczyk wertykalnie na po-
łowy. Najbliższe pod tym względem analogie wykazują kolczyki znale-
zione w dwóch grobach w okolicy bułgarskiego Duwanlij, jakkolwiek są
one od wspomnianych znacznie wcześniejsze. Jedne z nich pochodzą ze
znaleziska w Arbadżiskata Mogiła, datowanego najpóźniej na koniec w. V
p.n.e. Między innymi znaleziono tam sześć kolczyków opisywanego typu,
dętej roboty, ozdobionych ornamentem filigranowym. Ogólny ich kształt
jest znacznie masywniejszy od zabytku krakowskiego, a powierzchnia po-
dobnie podzielona wertykalnie kilkoma liniami, przy czym po obu stro-
nach linii podziału ozdobiona motywami spiralnymi14. Wcześniejsze od
opisywanych są kolczyki znalezione w Muszowica Mogiła. Są one znacznie
smuklejsze w formie, a powierzchnię ich pośrodku zdobi romb ułożony
z granulek oraz rozety z blaszki i filigranu, osadzone na niskich słupkach
pod rombem oraz w połowie dolnych brzegów każdego kolczyka 15. Po-
dobnego kształtu kolczyki z Eretrii i z Krety posiadają dekorację bardzo
przeładowaną i zazwyczaj biegnącą od jednego krańca po drugi. Wystę-
pują one jako wisiorki doczepione poniżej dużej, zwykle bogato dekoro-
wanej rozety, nadto są jeszcze wzbogacone u dołu pękiem mniejszych wi-
siorków 16. Do zabytków krakowskich bardziej zbliżona jest para kolczy-
ków z Kalymnos i to tak formą, jak też dekoracją znacznie bardziej skąpą
od innych obiektów z tego kręgu, jednakże i tu dołem doczepiony jest pęk
drobnych wisiorków, a dekoracja biegnie w kierunku horyzontalnym 17.
Natomiast na pokrewnym w typie kolczyku z Wielkiej Grecji widnieje ten
sam podział wertykalny co na zabytku krakowskim i na tarentyńskich
(zob. wyżej)18. Podobnie na kolczyku nr 551 z paryskiego Cabinet des An-
tiąues, którego dekoracja jest zresztą znacznie bogatsza i niegrecka19. Na
zbliżonym pod względem typu innym kolczyku z Tarentu występuje
u dołu, zamiast wisiorków, tylko nagromadzenie kuleczek, a od środkowej
14 B. ćJPHJiOBb, HoeooniKpumu mpaKuucKń zpoÓHuąu on<b JJyeaHAuU (H3BecTiia na BbJirapcKHH
ApxeononmecKH IlHCTiiTyTb. VII, 1932—33, s. 217 nn i ryc. 45, 3—8). Między innymi
znaleziskami znajduje się attycka hydria z czasów Peryklesa, por. H a d a c z e k, o. c.,
ryc. 40—42.
15 (II. Be.nKOBb, Moiua.hu zpoónu Haxodxu omb JdymuAiiu J43BecTHH Ha BbJirapcKHH
ApxeojiorHuecKH Hhcthtytb, VI, 1930—31, tabl. XI, 2). Por także Jahrbuch des Deut-
schen Archaelogischen Instituts 1930, s. 311, ryc. 32).
,s Marshall, o. c., nr 1653—56 tabl. XXX.
17 Tamże, nr 1660—61, tabl. XXX.
18 E. Font en ey, Les bijoux anciens et modernes, Paris 1887, ryc. na s. 102
(u dołu).
39 Tamże, s. 102 oraz ryc. na s. 103 (podpis: Grandę Grece).
104
charakterystyczna jest powierzchnia prawie zupełnie gładka, z dekoracją
skupioną przy końcach i przy linii dzielącej kolczyk wertykalnie na po-
łowy. Najbliższe pod tym względem analogie wykazują kolczyki znale-
zione w dwóch grobach w okolicy bułgarskiego Duwanlij, jakkolwiek są
one od wspomnianych znacznie wcześniejsze. Jedne z nich pochodzą ze
znaleziska w Arbadżiskata Mogiła, datowanego najpóźniej na koniec w. V
p.n.e. Między innymi znaleziono tam sześć kolczyków opisywanego typu,
dętej roboty, ozdobionych ornamentem filigranowym. Ogólny ich kształt
jest znacznie masywniejszy od zabytku krakowskiego, a powierzchnia po-
dobnie podzielona wertykalnie kilkoma liniami, przy czym po obu stro-
nach linii podziału ozdobiona motywami spiralnymi14. Wcześniejsze od
opisywanych są kolczyki znalezione w Muszowica Mogiła. Są one znacznie
smuklejsze w formie, a powierzchnię ich pośrodku zdobi romb ułożony
z granulek oraz rozety z blaszki i filigranu, osadzone na niskich słupkach
pod rombem oraz w połowie dolnych brzegów każdego kolczyka 15. Po-
dobnego kształtu kolczyki z Eretrii i z Krety posiadają dekorację bardzo
przeładowaną i zazwyczaj biegnącą od jednego krańca po drugi. Wystę-
pują one jako wisiorki doczepione poniżej dużej, zwykle bogato dekoro-
wanej rozety, nadto są jeszcze wzbogacone u dołu pękiem mniejszych wi-
siorków 16. Do zabytków krakowskich bardziej zbliżona jest para kolczy-
ków z Kalymnos i to tak formą, jak też dekoracją znacznie bardziej skąpą
od innych obiektów z tego kręgu, jednakże i tu dołem doczepiony jest pęk
drobnych wisiorków, a dekoracja biegnie w kierunku horyzontalnym 17.
Natomiast na pokrewnym w typie kolczyku z Wielkiej Grecji widnieje ten
sam podział wertykalny co na zabytku krakowskim i na tarentyńskich
(zob. wyżej)18. Podobnie na kolczyku nr 551 z paryskiego Cabinet des An-
tiąues, którego dekoracja jest zresztą znacznie bogatsza i niegrecka19. Na
zbliżonym pod względem typu innym kolczyku z Tarentu występuje
u dołu, zamiast wisiorków, tylko nagromadzenie kuleczek, a od środkowej
14 B. ćJPHJiOBb, HoeooniKpumu mpaKuucKń zpoÓHuąu on<b JJyeaHAuU (H3BecTiia na BbJirapcKHH
ApxeononmecKH IlHCTiiTyTb. VII, 1932—33, s. 217 nn i ryc. 45, 3—8). Między innymi
znaleziskami znajduje się attycka hydria z czasów Peryklesa, por. H a d a c z e k, o. c.,
ryc. 40—42.
15 (II. Be.nKOBb, Moiua.hu zpoónu Haxodxu omb JdymuAiiu J43BecTHH Ha BbJirapcKHH
ApxeojiorHuecKH Hhcthtytb, VI, 1930—31, tabl. XI, 2). Por także Jahrbuch des Deut-
schen Archaelogischen Instituts 1930, s. 311, ryc. 32).
,s Marshall, o. c., nr 1653—56 tabl. XXX.
17 Tamże, nr 1660—61, tabl. XXX.
18 E. Font en ey, Les bijoux anciens et modernes, Paris 1887, ryc. na s. 102
(u dołu).
39 Tamże, s. 102 oraz ryc. na s. 103 (podpis: Grandę Grece).
104