Muzeum Narodowe <Krakau> [Hrsg.]: Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie (11.1976)

ANDRZEJ KOPFF

lecz obejmuje — oprócz sporządzenia nowych ksiąg inwentarzowych'—także
skatalogowanie obiektów. W wyniku reinwentaryzacji ma więc powstać za-
równo zespół nowych ksiąg inwentarzowych, jak też naukowo opracowany
katalog. W pracach tych można oczywiście wykorzystać przedwojenne inwen-
tarze i katalogi, jednak jest to możliwe tylko w ograniczonej mierze. Po pierw-
sze bowiem nie wszystkie obiekty były przed rokiem 1939 zinwentaryzowane —
i tym samym skatalogowane — po drugie zaś, dawne opracowania wymagają
nader często tylu uzupełnień i sprostowań, że ich przydatność jest bardzo pro-
blematyczna, nawet gdy idzie o zabieg tak prosty jak identyfikacja przedmiotów.

Zarządzając reinwentaryzację muzealiów dyrekcja Muzeum postanowiła
przejść na system inwentarzy działowych i zastąpić nimi dawny inwentarz
ogólny. System ten umożliwia bowiem dostosowanie inwentarzy do treści
zbiorów i tym samym ułatwia orientację w zasobach muzealnych. Oczywiście
z systemem tym łączy się konieczność oznaczenia wszystkich obiektów nowymi
sygnaturami, odpowiadającymi kolejności zapisów w inwentarzach działo-
wych. Porządek prac reinwentaryzacyjnych jest w zasadzie taki. że najpierw
sporządza się kartę katalogową, następnie zaś dokonuje się wpisu do księgi
52 inwentarzowej. Dzięki temu zapis w inwentarzu stanowi streszczenie wyników
opracowania naukowego. Do karty katalogowej wpisuje się zarówno dane
służące identyfikacji obiektów (oprócz nazwy muzeum, nazwy działu, numeru
księgi inwentarzowej, także autora dzieła lub szkołę, z której ono pochodzi,
opis dzieła, jego wymiary, technikę, sposób i datę nabycia), jak też wyniki
badań naukowych. W odpowiednich rubrykach karty odnotowuje się więc
aktualny stan badań naukowych, bibliografię przedmiotu, pogląd autora karty
katalogowej — oczywiście jeśli różni się on od stanowiska dotychczas przyję-
tego w nauce — historię udziału przedmiotu w ekspozycjach, opis stanu
zachowania i ewentualnie wszystkich zabiegów konserwatorskich, jakim dzieło
było poddane, szczegółowe informacje dotyczące pochodzenia itp. Sporzą-
dzona w ten sposób karta katalogowa pretenduje do nazwy pełnego katalogu
rozumowanego i nie tylko zamyka ten etap pracy naukowej, który polega na
ustaleniu faktów, lecz wkracza w dalszy etap, polegający na wyjaśnieniu i po-
rządkowaniu faktów, gdyż sformułowanie własnego, oryginalnego, poglądu
naukowego zawiera w sobie nową ocenę takich faktów. Opisany zakres czyn-
ności mieści się całkowicie w statutowej działalności Muzeum, na którym ciąży
obowiązek rozwijania pracy naukowej. Jest rzeczą pożądaną, by rezultaty
tej pracy były ujęte w postaci katalogu zbiorów, do którego najczęściej sięgają
osoby postronne pragnące zaznajomić się z zasobami muzealnymi.

Oprócz ksiąg inwentarzowych i katalogów ujętych w formie kartoteki,
w toku reinwentaryzacji sporządza się także tzw. działówki. Są to znormalizo-
wane katalogi kartkowe, spełniające rolę hasłowych odsyłaczy do katalogu
podstawowego. Treść karty kształtują konkretne potrzeby, które zadecydowały
o jej sporządzeniu, przede wszystkim zaś rodzaj najczęściej spotykanych kwe-
rend. I tak np. w dziale rycin, rysunków i akwarel uwzględnia się hasła:
osoby portretowane, widoki miast i miejscowości, zabytki architektoniczne,
rytownicy, w dziale numizmatycznym zaś •— mennice, znaleziska, kraje, osoby
panujące itp. Ponieważ karta działówkowa spełnia rolę odsyłacza do karty
katalogu naukowego, przeto zazwyczaj nie podaje się na niej szczegółowego
opisu obiektu.

Opracowanie naukowego katalogu zbiorów nie wyczerpuje oczywiście cało-
kształtu prac naukowych prowadzonych w Muzeum. Pracownicy Muzeum