Muzeum Narodowe <Krakau> [Hrsg.]: Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie (11.1976)

JERZY BANACH

Obronnego, obejmującego dzieje tej gałęzi sztuki wojskowej od czasów prehistorycznych do końca
XVIII w. Muzeum to przedstawiłoby, na podstawieplanów, rycin, modeli, makiet, fotografii, dioram,
itp., rozwój architektury obronnej w Polsce w układzie chronologicznym poczynając od Biskupina.
Przegląd ekspozycji muzealnej byłby zarazem przypomnieniem ważnych elementów historii narodu.
Oto jedynie kilka spośród wielu zagadnień, które należałoby pokazać: średniowieczny system obronny
dolin Dunajca i Popradu, piastowskie zamki śląskie, zamki Jury Krakowsko-Wieluńskiej, zamki
ceglane północnej Polski, zamki bastionowe w Polsce (tutaj głównym eksponatem byłyby urządzenia
obronne zamku w Wiśniczu). Zakres tematyczny tego muzeum pozwoliłby na utworzenie nadzwy-
czaj atrakcyjnej ekspozycji o wielkiej wartości dydaktycznej, nawiązującej do idei rozpowszechnia-
nych w toku obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego.

b) urządzenie w salach budowli zamkowej dwóch stałych galerii, a mianowicie: I. Galerii Krajobrazu
Architektonicznego Ziemi Krakowskiej. Byłaby to wystawa dzieł malarstwa, rysunku i grafiki
powstałych od końca XVIII w. do naszych dni, przedstawiających najcenniejsze zabytki Polski Po -
łudniowej, przede wszystkim zamki, rezydencje, miasta. Bardzo liczne dzieła sztuki poświęcone tej
tematyce nie mogą być obecnie udostępnione społeczeństwu na wystawie stałej z powodu braku
powierzchni ekspozycyjnej; w Wiśniczu natomiast pokaz taki, posiadający ogromne znaczenie arty-
styczne i wychowawcze, dokumentujący zainteresowania, jakie żywili artyści polscy dla pomników
narodowej przeszłości — znalazłby idealne miejsce realizacji. — II. Galerii Problemowej Sztuki
Współczesnej: żywej, zmienianej periodycznie prezentacji różnych zagadnień plastycznych współ-
czesności; Galeria taka wykorzystując wysoką frekwencję zwiedzających, kształciłaby estetyczną
świadomość masowego odbiorcy. Podstawą wyposażenia obu Galerii w eksponaty byłyby zasoby

i 04 Muzeum Narodowego w Krakowie. Należy podkreślić, iż obie te Galerie nawiązywałyby do tradycji
artystycznych miasta, w którym tworzył m. in. Jan Matejko i liczni malarze krajobrazu XIX w.,
w którym istnieje Szkoła Sztuk Plastycznych.

c) usytuowanie w tzw. Kmitówce kilku pokoi gościnnych przeznaczonych dla gości resortu, władz
wojewódzkich i miasta Krakowa stosownie do umowy zawartej między Muzeum Narodowym w Kra-
kowie a Prezydium WRN w Krakowie, z dnia 7. 10. 1968. Parter Kmitówki, który zachował m. in.
salę o sklepieniu kolebkowym, można przeznaczyć na pomieszczenie kawiarni, dostępnej powszechnie,
która jednak może służyć również, w razie potrzeby, jako sala restauracyjna dla gości zamku.
Należy tu podkreślić, iż zamek w Wiśniczu, ze względu na swe malownicze, lecz wyizolowane położe-
nie nadaje się wybornie na celereprezentacyjno-mieszkalne dla bardzo nielicznej grupy osób. W związ-
ku z przeznaczeniem Kmitówki na cele mieszkalne, program przewiduje:

d) przeznaczenie kilku sal na najwyższym piętrze budowli zamkowej na cele konferencyjne i rekre-
acyjne, tak, by można było stworzyć dogodne warunki spotkania grupy uczonych, specjalistów,
polityków itp.

Powyższy program przewiduje, iż zamek w Wiśniczu stanie się po odnowieniu i urządzeniu
wnętrz historyczno-artystycznym ośrodkiem dla zespołu turystyczno-wypoczynkowego, którego
elementy mieszkalne winny być ulokowane poza zanikiem, już to w mieście Wiśniczu Nowym, już
to — i takie rozwiązanie byłoby najsłuszniejsze —■ w budynkach dawnego klasztoru (po usunięciu
z nich więzienia).

Dyrekcja Muzeum jest głęboko przekonana, iż rozwiązanie sprawy przeznaczenia zamku
w Wiśniczu zgodnie z przedstawionym tu programem będzie dla kultury narodowej najkorzystniej-
sze. Ponieważ odnowienie zamku będzie trwać kilkanaście lat, można ustalić kolejność etapów jego
odnawiania w taki sposób, by pomieszczenia zamku były przekazywane do użytku częściami.

Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie
Dr Jerzy Banach