Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (2.1963)

J. Pudełko, Zagadnienie wielkości i pro-
porcji rynków w badaniach nad rozplanowa-
niem niektórych miast średniowiecznych.

Autor zajął się tu zagadnieniem wielkości
i proporcji rynków oraz wiążącymi się z tym
niektórymi kwestiami rozplanowania całości
układu średniowiecznego miasta na przykła-
dzie miast śląskich. Posługując się miarami
powierzchni stosowanymi w średniowieczu
uzyskał autor podstawę do usystematyzowania
rynków pod względem ich wielkości, co po-
zwoliło mu wykryć wzajemną zależność wiel-
kości i proporcji rynku.

W tymże zeszycie J. Rozpędowski,
publikuje ciekawą pracę pt. Zamek w Bielsku.
Autor dokonuje próby analizy układu prze-
strzennego zamku. Równolegle prowadzone
badania archeologiczne i architektoniczne po-
zwoliły ustalić, że osadnictwo na terenie mia-
sta rozpoczęło się już w drugiej połowie
XIII w. Zamek murowany powstał najpraw-
dopodobniej w latach 1327—1489, przy czym
analiza zachowanej architektury średniowiecz-
nego zamku sugeruje początek jego powstania
na' wiek XV, a późniejsze rozbudowy dokony-
wane w ciągu XVIII i XIX wieku nadały mu
obecną formę.

Zeszyt czwarty zamykają komunikaty:
O. Czerne r, O badaniach wątków murów
w piwnicach wrocławskiego ratusza; T. Koza-
c z e w s k i, O kościele klarysek i dworze księż-
nej Anny i domu kupców.

Józef Pilch

ZEITSCHRIFT FtJR OSTFORSCHUNG —
Lander und V61ker im ostlichen Mitteleuropa.
Marburg a. L. 1957—1960, N. G. EIwert-Verlag.

W ostatnich czterech rocznikach kwartal-
nika mniej miejsca zajmują problemy sztuki
w ogóle, a także i problemy historii sztuki ślą-
skiej. Natomiast systematycznie prowadzona
jest bibliografia obejmująca ziemie znajdująca
się na zachód od Niemiec, jak kraje bałtyckie,
czeskie oraz Śląsk i Pomorze, a w jednym wy-
padku nawet Wielkopolskę (zeszyt 2/59). Bi-
bliografię śląską w ostatnim czteroleciu za-
mieszczono trzykrotnie: w zeszycie 3/1957
(obejmuje wydawnictwa ogłoszone w 1956 r.),
w zeszycie 1/1958 (wydawnictwa z 1957 r.),
oraz w zeszycie 2—3/1960 r. (wydawnictwa
z lat 1958 i 1959).

Znacznie powiększył się dział recenzji
i omówień. Z zachodnioniemieckich omawiany
jest Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-
Wilhelm Uniwersitat zu Breslau, Wiirzburg.
W rocznikach tych publikuje między innymi
G. Grundmann swoje studia z zakresu ba-

roku śląskiego (t. III: 1958, Schlesiens evange-
lische Kirchen und ihre Bedeutung fur die
schlesische Kunst geschichte und Denkmal-
pflege, oraz t. IV: 1950 — Barockstadt Hirsch-
berg). W IV tomie tego wydawnictwa znaj-
duje się artykuł H. W e g e n e r a pt. Der schle-
sische Stil, w którym autor na podstawie ar-
chitektury, rzeźby i malarstwa (od romaniz-
mu do klasycyzmu), a częściowo i muzyki sta-
ra się wykazać odrębności i właściwości sztuki
śląskiej, jako wypadkowej działalności arty-
stów przybyszy, ich dorobku, który ze sobą
przynieśli i twórczości artystów miejscowych.
Artykuł ujmujący te zagadnienia w najbar-
dziej syntetycznych liniach przynosi wiele cie-
kawych uwag.

Drugie wydawnictwo recenzjowane przez
„Zeitschrift fur Ostforschung" to Deutscher
Osten und Slavischer Westen. Studien zur
Geschichte und Politik, Tiibingen 1955, za-
wierające artykuły głównie na tematy języko-
znawcze. Z zakresu historii sztuki Śląska uka-
zała się w tym czasopiśmie praca D. F r e y ' a
o baroku śląskim (Schlesischer Barock), którą
omówił G. Stóckl w zeszycie 1/1958. Zeszyt
4/1958 zawiera dwie recenzje prac dotyczących
sztuki śląskiej. W. Schadendorf pisze

0 artykule H. T i n t e 1 n o t a pt. Barocke
Freskomaler in Schlesien. („Wiener Jahrbuch
fur Kunstgeschichte" t. XVI, Wien 1954), H.
Tintelnot omawia wznowioną publikację
G. Grundmanna: Die Riesengebirge in der
Malerei d. Romantik, Miinchen 1958.

Jedynym artykułem w „Zeitschrift fur Ost-
forschung" w latach 1957—60 na temat hi-
storii sztuki związanej z regionem śląskim jest
artykuł Karola Hauke pt. Hans Schneider
von Lindau ein Baumeister des 16 Jahrhun-
derts im, deutschen Osten (z. 4/1959, s. 533—549).

Autor podaje bibliografię dotyczącą Schnei-
dera, która odnośnie do jego działalności na
terenie Śląska ogranicza się do dwóch ważniej-
szych pozycji1, jako traktujących szerzej o sa-
mym artyście. Hauke zajmuje się odtworze-
niem niezbyt dotychczas dokładnie znanego
życiorysu budowniczego i fortyfikatora pocho-
dzącego z Lindau nad jeziorem Bodeńskim

1 uwypukla drogę świetnej kariery artysty,
który zaczynał jako kamieniarz w 1569 roku
w Gdańsku pod kierunkiem Kramera, aż zo-
stał cenionym fortyfikatorem i inżynierem wo-
dnym znanym z prac w Elblągu, Gdańsku,
Wrocławiu i Nysie, wzywanym także i do Wie-
dnia przez Rudolfa II.

1 Schultz A., Die Breslauer im 16 Jh. Schl.
Vz. Bd I. 1870, s. 115—137. B i m 1 e r K., Hans Schnei-
der, „Zeitschrift des Vereins f. Gesch. Schlesiens",
Bd 68: 1934, s. 118—132.