Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (13.1983)

Kaplice mieszczańskie na Śląsku

47

10M

otwarte arkadą równą szerokości kaplicy, oświetlone
jednym dużym oknem sześciodzielnym. Na łękach
jarzmowych arkady znajdują się wspornikowo potrak-
towane reliefy — od strony wschodniej z przedsta-
wieniem Zwiastowania i od strony zachodniej Anioła
unoszącego Vcraikon. Poniżej reliefów zachowały się
freski z XV w. — od strony wschodniej przedstawiają-
cy Św. Annę od zachodniej Marię Amabilis. Na ołtarzu
przy ścianie wschodniej znajduje się pentaptyk ze sce-
ną Zaśnięcia NMP z 1492 r., od początku przeznaczony
dla tej kaplicy.

III. Pierwsza wzmianka o bractwie Maryjnym w Świdnicy
pochodzi z r. 1391. W tym też roku wzmiankowany
jest ołtarz św. Anny w kaplicy bractwa. Powtórne
ukonstytuowanie się bractwa nastąpiło w okresie wo-
jen husyckich. Posiadało ono własnych prowizorów,
altarystów, pobierało składki, miało własny sprzęt li-
turgiczny. O działalności bractwa brak bliższych in-
formacji. Pierwotna kaplica bractwa została przebu-
dowana na niezwykle reprezentacyjną kaplicę pod-
wójną. Nie wyjaśniony jest udział cyrulików, którzy
w szczególności przyczynili się do budowy Chóru
Mieszczan. Około polowy XV w. cyrulicy świdniccy
założyli własne bractwo, możliwe więc, że w tym cza-
sie kaplica przeszła pod ich patronat. Ufundowali w
nowej kaplicy dwa ołtarze: jeden poświęcony śś. Ur-
banowi i Gallusowi, drugi Bogu Ojcu, Marii Pannie
i Antoniemu Eremicie.

IV. 1391 — wzmianka o ołtarzu św. Anny w kaplicy brac-
twa. 1454 — zatwierdzenie statutów bractwa cyrulików,
oraz fundacja ołtarzy w przebudowanej już kaplicy.
Ht>2 — w liście odpustowym wymieniona ,,capelia ge-
uetricis tlei ad XV gradus In altitudinetn eleujata".
1466 — kolejny list odpustowy dotyczący tej kaplicy.
1468 — w testamencie Koppiramanna wzmiankowana

SW VII

37. Świdnica, kościół śś. Stanisława i Wacława.
Kaplica Bractwa Mariackiego, ok. 1450 r., rzut
pionowy.

i wspornikach o kształcie profilowanych brył; w klu-
czach sklepiennych tarcze herbowe. Na bazie filara
centralnego w narożnikach umieszczono również cztery
małe tarcze herbowe. Od strony wschodniej, pod gło-
wicą filara znak kamieniarski (zob. il. 38). Identycz-
ny umieszczony jest na żebrze, tuż ponad wspornikiem
w narożniku pld.-wsch. Kaplica oświetlona była pier-
wotnie dwoma oknami w ścianie południowej, z któ-
rych jedno przerobione zostało na drzwi zewnętrzne.
Połączenie z zakrystią powstało również w okresie póź-
niejszym. Galeria wysunięta ok. 2,5 m do wnętrza nawy
wsparta jest na czterech arkadach, z których dwie naroż-
ne mieszczą klatki schodowe ujęte ozdobną balustradą;
nad podestami schodów stropy o bogatej dekoracji
maswerkowej. Dwie środkowe arkady stanowiły przed-
sionek podwójnego wejścia do kaplicy dolnej przy-
kryty sklepieniem sieciowym o wąskich, wydłużonych
przekrojach żeber i bogatej dekoracji z powyginanych
liści dębowych. Ponad arkadami galeria kaplicy gór-
nej ujęta jest kamienną ażurową balustradą z szero-
kim parapetem tworzącym równocześnie gzyms zamy-
kający kompozycję całości. Arkady wsparte są na fi-
larach wzbogaconych rynnowato w górnej części za-
łamanymi kolumienkami o gładkich trzonach z baza-
mi ukośnie kanelowanymi. z kielichowatymi głowica-
mi i wielobocznym impostem. Na ich przedłużeniu
znajdują się sterczyny zakończone kwiatonem i tarczą
herbową na wysokości parapetu balustrady. Arkady 3W\/(|

o przenikających się laskach archiwolty zwieńczone ,_.-—,-_

są wimpergą w „ośli grzbiet" zdobną żabkami i za- _ ^__n—/ 5JA

kończoną bogatym kwiatonem. Narożne filary galerii J_
ponad głowicami kolumienek zawierają nisze zwień

j 1



• -!-{-
I i \

- I j



rLhh:

















V--

--¥



Jk--

--A

J--









czone baldachimem, w których ustawione były rzeźby 38 Świdnica, kościół ŚŚ. Stanisława i Wacława.

(na ich miejscu ustawiono barokowe). Chór Mieszczan T. ,. _ _ ,, •„ i •__ i uko _....*

u . . ,„ „,_>. i Kaplica Bractwa Mariackiego, ok. 1450 r., rzut

z wysuniętą w głąb nawy galerią stanowi obszerne . .

wnętrze, wysokością dorównujące nawie bocznej przyziemia.