DOI Artikel:
Wujcyk, Wołodymyr S.: Wiadomości o życiu i twórczości Franciszka Olędzkiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22260#0288
284
Wołodymyr S. Wujcyk
z adnotacji sekretarza kapituły, ambona prawdopodobnie nie została wykoń-
czona, a w każdym razie nie zachowała się do naszych czasów21.
Ostatnio udało się stwierdzić autorstwo Olędzkiego w odniesieniu do
nagrobków arcybiskupów Wacława Hieronima Sierakowskiego (zm. 1780) i Fer-
dynanda Kickiego (zm. 1797) w kaplicy Pana Jezusa Ukrzyżowanego w katedrze
łacińskiej, zbudowanej w latach 1769—71 z fundacji Anny Jabłonowskiej. W oby-
dwóch pomnikach cokoły wykonane są z czarnego, a figury z kremowego marmuru.
Sierakowski przedstawiony jest w pozycji leżącej (il. 3), a Kicki w klęczącej, z rękami
złożonymi do modlitwy (il. 4). Pomniki zamówił u Olędzkiego arcybiskup Kicki,
0 czym dowiadujemy się z mało znanego i trudno dostępnego opisu cyrkułu
przemyskiego autorstwa Szałowskiego, dawnego oficera Korpusu Inżynierów22.
Autor omawia m.in. kamień wydobywany w podprzemyskiej wsi Kruhel. Kamień
ten, oddany do oszlifowania kamieniarzom i rzeźbiarzom, pracującym wówczas
w Krysowicach koło Mościsk, okazał się pięknym marmurem w kolorze kawy
z mlekiem z karmazynowymi żyłkami. Był tam również marmur koloru szarego
1 czarnego. Arcybiskup Kicki zlecił rzeźbiarzom pracującym w Krysowicach
wykonanie dwóch figur nagrobkowych — zmarłego arcybiskupa Sierakowskiego
i swojej własnej (będącej zatem podobizną o charakterze portretu, powstałą za życia
modela). Bloki marmuru wydobyto z głębokości kilku sążni. Każdy z nich miał
długość 8 stóp i grubość 4 stóp. Obydwie rzeźby wykonał Franciszek Olędzki przy
współpracy Piotra Barzyckiego. Pomagał im czeladnik, snycerz z Przemyśla Józef
Duńczewski, który żył jeszcze w r. 1812, kiedy to Szałowski opublikował swą relację.
Nadzór nad pracami arcybiskup Kicki zlecił właśnie Szałowskiemu23, jego przekaz
jest więc w pełni wiarygodny.
Powyższe odkrycie otwiera nową, interesującą perspektywę. Mianowicie
Zbigniew Hornung, porównując pomnik Sierakowskiego z nagrobkiem Marii
Amalii z Briihlów Mniszchowej w kościele parafialnym w Dukli (1773; il. 5),
powszechnie uważanym za dzieło Jana Obrockiego24, stwierdził występowanie
w obydwóch dziełach zbliżonych cech stylowych i nagrobek lwowski również
przypisał Obrockiemu25. Hornung popełnił błąd atrybucyjny, ale naszym
zdaniem nie popełnił błędu, sugerując wspólne autorstwo obydwóch po-
mników. To wartościowe spostrzeżenie pozwala przypisać Olędzkiemu rów-
nież nagrobek z Dukli.
Przedstawione dane źródłowe znacznie poszerzyły naszą wiedzę na temat
Franciszka Olędzkiego i mogły posłużyć do sformułowania dwóch propozycji
atrybucyjnych. Olędzki niewątpliwie należał do wyróżniających się rzeźbiarzy
lwowskich 2. poł. w. XVIII, a swą twórczością kontynuował tradycję lwowskiej
plastyki jej najlepszego okresu, związanego z nazwiskami Sebastiana Fesin-
gera, Antoniego Osińskiego i Jana Jerzego Pinsla. Jego zachowane dzieła
świadczą o talencie i umiejętności pracy w różnych materiałach — drewnie,
kamieniu i stiuku. Jak dotąd jednak jedynymi niewątpliwymi pracami mistrza
są rzeźby na fasadzie kamienicy przy Rynku 3 we Lwowie oraz pomniki
arcybiskupów Sierakowskiego i Kickiego w katedrze łacińskiej.
Wołodymyr S. Wujcyk
z adnotacji sekretarza kapituły, ambona prawdopodobnie nie została wykoń-
czona, a w każdym razie nie zachowała się do naszych czasów21.
Ostatnio udało się stwierdzić autorstwo Olędzkiego w odniesieniu do
nagrobków arcybiskupów Wacława Hieronima Sierakowskiego (zm. 1780) i Fer-
dynanda Kickiego (zm. 1797) w kaplicy Pana Jezusa Ukrzyżowanego w katedrze
łacińskiej, zbudowanej w latach 1769—71 z fundacji Anny Jabłonowskiej. W oby-
dwóch pomnikach cokoły wykonane są z czarnego, a figury z kremowego marmuru.
Sierakowski przedstawiony jest w pozycji leżącej (il. 3), a Kicki w klęczącej, z rękami
złożonymi do modlitwy (il. 4). Pomniki zamówił u Olędzkiego arcybiskup Kicki,
0 czym dowiadujemy się z mało znanego i trudno dostępnego opisu cyrkułu
przemyskiego autorstwa Szałowskiego, dawnego oficera Korpusu Inżynierów22.
Autor omawia m.in. kamień wydobywany w podprzemyskiej wsi Kruhel. Kamień
ten, oddany do oszlifowania kamieniarzom i rzeźbiarzom, pracującym wówczas
w Krysowicach koło Mościsk, okazał się pięknym marmurem w kolorze kawy
z mlekiem z karmazynowymi żyłkami. Był tam również marmur koloru szarego
1 czarnego. Arcybiskup Kicki zlecił rzeźbiarzom pracującym w Krysowicach
wykonanie dwóch figur nagrobkowych — zmarłego arcybiskupa Sierakowskiego
i swojej własnej (będącej zatem podobizną o charakterze portretu, powstałą za życia
modela). Bloki marmuru wydobyto z głębokości kilku sążni. Każdy z nich miał
długość 8 stóp i grubość 4 stóp. Obydwie rzeźby wykonał Franciszek Olędzki przy
współpracy Piotra Barzyckiego. Pomagał im czeladnik, snycerz z Przemyśla Józef
Duńczewski, który żył jeszcze w r. 1812, kiedy to Szałowski opublikował swą relację.
Nadzór nad pracami arcybiskup Kicki zlecił właśnie Szałowskiemu23, jego przekaz
jest więc w pełni wiarygodny.
Powyższe odkrycie otwiera nową, interesującą perspektywę. Mianowicie
Zbigniew Hornung, porównując pomnik Sierakowskiego z nagrobkiem Marii
Amalii z Briihlów Mniszchowej w kościele parafialnym w Dukli (1773; il. 5),
powszechnie uważanym za dzieło Jana Obrockiego24, stwierdził występowanie
w obydwóch dziełach zbliżonych cech stylowych i nagrobek lwowski również
przypisał Obrockiemu25. Hornung popełnił błąd atrybucyjny, ale naszym
zdaniem nie popełnił błędu, sugerując wspólne autorstwo obydwóch po-
mników. To wartościowe spostrzeżenie pozwala przypisać Olędzkiemu rów-
nież nagrobek z Dukli.
Przedstawione dane źródłowe znacznie poszerzyły naszą wiedzę na temat
Franciszka Olędzkiego i mogły posłużyć do sformułowania dwóch propozycji
atrybucyjnych. Olędzki niewątpliwie należał do wyróżniających się rzeźbiarzy
lwowskich 2. poł. w. XVIII, a swą twórczością kontynuował tradycję lwowskiej
plastyki jej najlepszego okresu, związanego z nazwiskami Sebastiana Fesin-
gera, Antoniego Osińskiego i Jana Jerzego Pinsla. Jego zachowane dzieła
świadczą o talencie i umiejętności pracy w różnych materiałach — drewnie,
kamieniu i stiuku. Jak dotąd jednak jedynymi niewątpliwymi pracami mistrza
są rzeźby na fasadzie kamienicy przy Rynku 3 we Lwowie oraz pomniki
arcybiskupów Sierakowskiego i Kickiego w katedrze łacińskiej.