Studia muzealne / Muzeum Narodowe w Poznaniu (23.2018)

Barbara Jancz-Kostucb

W 1980 r. ówczesna Katedra Etnogra-
fii UAM przekazała do zbiorów Muzeum
Etnograficznego w Poznaniu narzędzie
rolnicze pod nazwą „tribulum”. Pochodzi-
ło ono z przedwojennej kolekcji Muzeum
Zasadniczych Technik Ludowych Instytutu
Etnografii Uniwersytetu Poznańskiego.
To dość tajemnicze narzędzie przez ponad
30 lat było przechowywane w magazynie
i dopiero w 2011 r. postanowiliśmy pokazać


1. Tribulum, ze zbiorów Muzeum
Narodowego w Poznaniu, MNP E
5809, fot. Adam Cieślawski

je na wystawie „Rzeczy mówią”, poświęconej
jubileuszowi 100-lecia naszego muzeum.
Wiedza, jaką posiadaliśmy na jego temat, była
dość skromna i ograniczała się do ogólnych
danych technicznych. Ponieważ eksponat
swoim wyglądem zwracał uwagę zwiedza-
jących, a my nie potrafiliśmy odpowiedzieć
na wiele pytań, postanowiłam zająć się tym
tematem i podjąć próbę usystematyzowania
dostępnych materiałów.
W polskiej literaturze etnograficznej nie
znalazłam ani jednego opracowania o tribu-
lum, pomimo że narzędzie to występowało
i jeszcze sporadycznie występuje na wielu
obszarach basenu Morza Śródziemnego - na
Bałkanach (Macedonia, Bułgaria), Półwy-
spie Iberyjskim, Bliskim Wschodzie (Syria,
Turcja, Iran, Jordania), w Afryce północnej
(Egipt, Etiopia, Tunezja, Maroko), a także na
wyspach Morza Śródziemnego (Cypr, Kreta,
Malta, Korsyka) i Egejskiego (Alonnissos).
Poza Kazimierzem Moszyńskim, który
poświęcił mu krótki tekst, ani jeden z wybit-
nych polskich etnografów nie zajmował się


Tribulum.
Archaiczne
narzędzie rolnicze
w zbiorach
Muzeum
Etnograficznego
w Poznaniu

23