Studia Wilanowskie (3/4.1978)

Mieczysław Gębaromicz

NOWE MATERIAŁY DO IKONOGRAFII WOJENNEJ
KRÓLA JANA III SOBIESKIEGO

ajwymownie jszym świadectv/em popularności Jana III w kra ju i
za granica jest jego ikonografia wojenna, zwłaszcza ta jej część,
która nie łączy się z bezpośrednią inicjatywa króla. Ikonografia,
ta zatacza szerokie kręgi, obejmuje bowiem zarówno przedstawienia
autentyczne czy tylko wiarygodne, jak i fantastyczne, które sta-
nowią jednak odbicie nastrojów, obudzonych w świecie przez prze-
wagi oręża polskiego. Stad jej niezwykłe bogactwo, o którym w
głównych zarysach poucza wzorowo opracowana monografia. A.Czołow-
skiego^. Okazuje się jednak, że praca ta nie zdołała ogarnać ca-
łego materiału, od czasu do czasu bowiem wypływają zabytki, które
uchodziły dotychczas uwagi. Dwom tego rodzaju dziełom poświęcone
są niniejsze rozważania, których celem jest odtworzenie ich tła
historycznego oraz miejsca w rozwoju sztuki, a więc i uzupełnie-
nie w ten sposób obrazu kultury odnośnej epoki.

I. Bitma pod Chocimiem. Obraz oiejny nieznanego artysty,
pochodzący ze zbiorom Mniszchóm.

Opis zamku w Laszkach Murowanych z 1748 r. wymienia wśród o-
brazów jeden, określony jako "Viktoria chocimska nad Turkami, w
ramkach wyzłacanych, sub N— 3"^. W następnych dziesięcioleciach

1/ A. C z o ł o w s k i, Ikonografia wojenna Jana III, "Prze-
gląd, Histor.-Wojskowy", r.II, t.2, 1930, z.2, s.199 nn.
2/ M. Gębarowicz, Materiały źródłowe do dziejów
kultury i sztuki XVI-XVIII w., Wrocław 1973, s.69.