Studia Wilanowskie (3/4.1978)

Michał Komaszyński

IKONOGRAFIA BATALISTYCZNA W ZAGRANICZNYCH
REZYDENCJACH MARII KAZIMIERY SOBIESKIEJ

(jdy zwycięzca spod Wiednia zamknął na wiek?- oczy, a walka
o tron zakończyła się dla królewiczów Sobieskich niepowodzeniem,
Maria Kazimiera opuściła Polskę. Wiosną 1699 r.przybyła do Rzy-
mu. Zamieszkała tu zrazu w palazzo Odescalchi, pełnym wspania-
łych płócien malarzy włoskiego odrodzenia i innych arcydzieł
sztuki. Po kilku latach przeniosła się do palazzo Zuccari, z
którego roztaczał się przepiękny widok na Stolicę Apostolską. Po
kilkunastu latach pożegnała Wieczne Miasto. Udała się do ojczy-
stej Francji, gdzie latem 1714 r. wprowadziła się do przezna-
czonego jej przez Ludwika XIV zamku w Blois. Dokonała w nim ży-
wota u progu 1716 r.
Z kilku wzmianek w źródłach wiadomo, że poważnym elementem
dekoracyjnym owych zagranicznych rezydencji Marii Kazimiery by-
ło malarstwo batalistyczne, przedstawiające czyny wojenne jej
męża Jana III oraz zięcia: elektora Bawarii Maksymiliana Ema-
nuela. Nieocenione wiadomości o owych płótnach zawiera list
królowej do zięcia, przebywającego wówczas we Flandrii, skreślo-
ny na początku XVIII stulecia. Czytamy w nim: "Jeśli zechcesz
mi sprawić jeszcze większą przyjemność, to przyślij swój por-
tret /.../ na koniu na tle Budy lub Belgradu, ażebym mogła go
umieścić obok portretu /.../ zmarłego króla /Jana III/, który
znajduje się w moim pokoju, jako zięcia wielce godnego takiego
ojca. Poleciłam namalować dziesięć /wojennych/ czynów zmarłego
króla bardzo biegłemu malarzowi w Paryżu. Przysłano mi ich tutaj