DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.66257#0004
2 Thefis Theologica
<DE OPERATIONES
humanis &pafiionibm.
y. De Mediis dicendum postquam de fine adum est. Inter ea sunt etiam o-
perationes humanae,quibus,nisi forte voluntas quoad imperatas (nam quoad e-
licitas proprii non potest) cogatur,aut ex inuincibili ignorantia procedant,aut
voluntatem omnino praeueniant, hoc commune est,vt sintveldirede vel indi-
rcde voluntariae j etiamsi ob metum, quo non obstante simpliciter voluntariae
sunt, aut obconcupiscentiam, quae potius auget voluntarium, vel ob ignoran-
tiam vincibilem minuatur ineis ratio peccati. Quis, quid, vbi, quo,circa quid,
cur,quomodo, quando,circumstantiae sunt adushumani.
g. Volun tatis, vt adus quidam est,obiedum adaequatum est bonum, eademq;
simul circa finem & mediaesse potest,circa neutrum tamen sine praeuia intelle-
dus motione, 'qua non modo obiedum, a quo secundum Esse reale formaliter
specificaturadus,tum absolute,tum subratione boniapprehendatur, sedetiam
ita apprehensum imperatiue voluntati prosequendum intimetur.' Ad hunc eun-
dem adum direde mouetur volutas aDeo,vt acausa vniuersali, ad primam au-
tem volitionem finis nihilominus a.voluntate elicitam peculiariter mouetur a
solo Deo: a coelo vero, sicut indirede solum, ita necessario nullo modo moue-
tur,vel etiam mouenda certo significatur.
7. Voluntas quantum estexnaturasua necessario quoad specificationem ap-
petit bonum in communi,& beatitudinem,tum in vniuersali, tum in particula-
ri,& illas etiam perfediones,quae proxime & principaliter sunt secundum natu-
ram & inclinationem hominis, vt virtus, vita,&c. Quantum vero est ex natura
jpsius obiedi a sola beatitudine necessario specificatiue mouetur: a passione
autem appetitusfenfitiui non necessario, nisi omnino opprimatur liberum ra-
tionis indicium. A Deo etiam nonhocipso quidem quodmouetur, necessario
mouetur, vt de fide est, sed potest tame peculiari inssuxu eam necessario mouerc
tum specificatiue, tum quoad exercitium ;& respedu aliquorum obiedorum de
fado ita contingit.
8. Suntalij voluntatis adus circa finem, vt Fruitio, quae formaliter & proprii
est deledatio cum amore define vltimo iam obtento : & Intentio, qua voluntas
fertur in finem abintelledupropositum,vt prosequendum per media, qua? eti-
amsi vnasit,in plura simul tendere potest, dummodo vel ad se mutuo,vel ad ter-
tium quid ordinentur. Et tam haec quam illa perfode soli homini, non brutis,
conuenit.
9. Circa mediaverbinprimis versatureledio propriahominis, qua voluntas
praesupposito rationis adu,hoc potius quam aliud medium copleditur: ac pro-
inde formaliter non nisi circa medium, idque a nobis agibile,& possibile versa-
tur:& quantum est ex natura sui obiedi,simpliciter libera est,tum quoad specifi-
cationem , tum quoad exercitium.
10. Ab hac solum ratione distinguiturconsensus.Namidem adus,vt est appli-
catio voluntatis ad id,quod ei perintelledusconsilium est propositum , conleti-
susestjVtboc potius quam illud prolequitur,eledio. His affinis est vsus,qui prin-
cipaliter est adus voluntatis circa media,applicantis vel potetias alias, vel etiam
scipsam ad operandum.
II. Ad
<DE OPERATIONES
humanis &pafiionibm.
y. De Mediis dicendum postquam de fine adum est. Inter ea sunt etiam o-
perationes humanae,quibus,nisi forte voluntas quoad imperatas (nam quoad e-
licitas proprii non potest) cogatur,aut ex inuincibili ignorantia procedant,aut
voluntatem omnino praeueniant, hoc commune est,vt sintveldirede vel indi-
rcde voluntariae j etiamsi ob metum, quo non obstante simpliciter voluntariae
sunt, aut obconcupiscentiam, quae potius auget voluntarium, vel ob ignoran-
tiam vincibilem minuatur ineis ratio peccati. Quis, quid, vbi, quo,circa quid,
cur,quomodo, quando,circumstantiae sunt adushumani.
g. Volun tatis, vt adus quidam est,obiedum adaequatum est bonum, eademq;
simul circa finem & mediaesse potest,circa neutrum tamen sine praeuia intelle-
dus motione, 'qua non modo obiedum, a quo secundum Esse reale formaliter
specificaturadus,tum absolute,tum subratione boniapprehendatur, sedetiam
ita apprehensum imperatiue voluntati prosequendum intimetur.' Ad hunc eun-
dem adum direde mouetur volutas aDeo,vt acausa vniuersali, ad primam au-
tem volitionem finis nihilominus a.voluntate elicitam peculiariter mouetur a
solo Deo: a coelo vero, sicut indirede solum, ita necessario nullo modo moue-
tur,vel etiam mouenda certo significatur.
7. Voluntas quantum estexnaturasua necessario quoad specificationem ap-
petit bonum in communi,& beatitudinem,tum in vniuersali, tum in particula-
ri,& illas etiam perfediones,quae proxime & principaliter sunt secundum natu-
ram & inclinationem hominis, vt virtus, vita,&c. Quantum vero est ex natura
jpsius obiedi a sola beatitudine necessario specificatiue mouetur: a passione
autem appetitusfenfitiui non necessario, nisi omnino opprimatur liberum ra-
tionis indicium. A Deo etiam nonhocipso quidem quodmouetur, necessario
mouetur, vt de fide est, sed potest tame peculiari inssuxu eam necessario mouerc
tum specificatiue, tum quoad exercitium ;& respedu aliquorum obiedorum de
fado ita contingit.
8. Suntalij voluntatis adus circa finem, vt Fruitio, quae formaliter & proprii
est deledatio cum amore define vltimo iam obtento : & Intentio, qua voluntas
fertur in finem abintelledupropositum,vt prosequendum per media, qua? eti-
amsi vnasit,in plura simul tendere potest, dummodo vel ad se mutuo,vel ad ter-
tium quid ordinentur. Et tam haec quam illa perfode soli homini, non brutis,
conuenit.
9. Circa mediaverbinprimis versatureledio propriahominis, qua voluntas
praesupposito rationis adu,hoc potius quam aliud medium copleditur: ac pro-
inde formaliter non nisi circa medium, idque a nobis agibile,& possibile versa-
tur:& quantum est ex natura sui obiedi,simpliciter libera est,tum quoad specifi-
cationem , tum quoad exercitium.
10. Ab hac solum ratione distinguiturconsensus.Namidem adus,vt est appli-
catio voluntatis ad id,quod ei perintelledusconsilium est propositum , conleti-
susestjVtboc potius quam illud prolequitur,eledio. His affinis est vsus,qui prin-
cipaliter est adus voluntatis circa media,applicantis vel potetias alias, vel etiam
scipsam ad operandum.
II. Ad