I Tbe/cs TbeologtCA
t> e g\A t i A.
39. Grati A,vt est donum quoddam supernaturale diuinitus conceflum hd-
mini,adsupernaturalem beatitudinem consequendam, res aliqua creata est, in-
ii serens in hominis anima;&est tum moruj quidam (eu adio anima', cuiusmodi
est illustratio fidei j&c.tum etiam habitus,qualis est fides,spes, Charitas, realiter
inter sedistinda,&c.&in primis ipsaetiassiigrariagratumfaciens,quae in ipsa es-
sentia animae existens, re etiam a charitatediuersa est.
40. Gratia non est necessaria ad omnem adionem bonam moralem scu natu-
ralem ,sed ad omnem supernaturalem ; nsicsinegratia naturam sanante auta-
mari Deussuper omnia potest,aiitseruari praecepta, siue omnia omnino, siue o-
mniamoraliajcum ea autem sicposs'untseruari,vt vitentur.omnia peccata mor-
talia, non autem omnia venialiajquin ad perseuerandura in gratia longo aliquo
tempore ad finem vsque vitae, adualibuspraetexa auxiliis de nouo ac saepius col-
laris opusest:quod tamen ipsum etiam,adiuuante Deo, in pOtestate iusti est.
41. Diuiditurgratia primo in gratum facientem&gratisdatam. Secundo iri
habitualem & adualem.Tertib in vocantem &adiuuantcra.Illa consistit in qui-
busdam inspirationibus diuinis, a nobis non libere quidem, sed tamen effediue
productis, quibus remissiusjvel vehementius, efficaciter vel inefficaciter,aut ad
Deum allicimur,aut ad pias adiones incitamur, sine qua’nemo adultus se adlu-
ilificationem sufficienter praeparare potest.
42. Adiuuans comprehendit illa Dei dona tam habitualia gratiae & virtutumj
quam adualia,quibus homo adiuuatur,tum vt diuina? vocationicolentiat,tuni
vtconuersus rede operetur & perseueret,ad vtrumquehomininecessaria,&ad-*
aequate sumpta reiici non potest.
43. Quarto diuiditur gratia in sufficientem & efficacem. Illam omnes homi-
nes ratione vtentes aliquo modo habent, quamuis intequalem. Efficax vero r<$
eadem cum adiuuante,cetta quidem est & potissima caussa conuersionis, ab ho-
mine tamen iam vocato & excitato, adiuuante Deo, liberi acquiri potest,&alia
quidem propria est praedestinatorum ,alia etiam reprobis communis. Quintd
diuiditur in operantem,&copperantem. Sextb, Gratia aliaestpraeueniens,alia
subsequens secundum ordinem effeduum ipsius gratise.
44. Caussa principalis efficiens & finalisgratiae est solus Deus, principalis me-
ritoria Christus, instrumentalis physica Christus & sacramenta 5 causa materia-
lis est anima vnde educitur, proxime disponensest conuersio mentis ad Deum$
necessaria in vtentibus rationejad quam,vt est aDeo mouete,necessitateinfalli-
biliconsequitur gratia,non aequalis tamen in omnibus, sed cooperationi nostrae
proportionata, quam nemo secundum legem ordinariam Dei, vel euidenti co-
gnitione,vel vlla infallibili fide,sed Iblum prbbabili,& (quoiadmodum Sandis
accidat) moraiitercertapersuasionesibicollatam esse scirepotest.
45. Effedus gratias formales sunt, sanitas quaedam naturae, Deo gratum esse,
habete ius ad vitam aeternam,remissio & abolitio omnimoda peccatorum mor-
talium, quae sine gratia nullo modo fieri potest, iustificatioperpropriamiusti-
tiam,adquam extrasacramenta apprehendendam non modo fidei catholicae,
verum etiam charitatis, poenitentKE,spei, atque timoris supernaturales adusii
aobis libere eliciti tanquam dilpositiones quaedam requiruntur & valent.
46, Operat
t> e g\A t i A.
39. Grati A,vt est donum quoddam supernaturale diuinitus conceflum hd-
mini,adsupernaturalem beatitudinem consequendam, res aliqua creata est, in-
ii serens in hominis anima;&est tum moruj quidam (eu adio anima', cuiusmodi
est illustratio fidei j&c.tum etiam habitus,qualis est fides,spes, Charitas, realiter
inter sedistinda,&c.&in primis ipsaetiassiigrariagratumfaciens,quae in ipsa es-
sentia animae existens, re etiam a charitatediuersa est.
40. Gratia non est necessaria ad omnem adionem bonam moralem scu natu-
ralem ,sed ad omnem supernaturalem ; nsicsinegratia naturam sanante auta-
mari Deussuper omnia potest,aiitseruari praecepta, siue omnia omnino, siue o-
mniamoraliajcum ea autem sicposs'untseruari,vt vitentur.omnia peccata mor-
talia, non autem omnia venialiajquin ad perseuerandura in gratia longo aliquo
tempore ad finem vsque vitae, adualibuspraetexa auxiliis de nouo ac saepius col-
laris opusest:quod tamen ipsum etiam,adiuuante Deo, in pOtestate iusti est.
41. Diuiditurgratia primo in gratum facientem&gratisdatam. Secundo iri
habitualem & adualem.Tertib in vocantem &adiuuantcra.Illa consistit in qui-
busdam inspirationibus diuinis, a nobis non libere quidem, sed tamen effediue
productis, quibus remissiusjvel vehementius, efficaciter vel inefficaciter,aut ad
Deum allicimur,aut ad pias adiones incitamur, sine qua’nemo adultus se adlu-
ilificationem sufficienter praeparare potest.
42. Adiuuans comprehendit illa Dei dona tam habitualia gratiae & virtutumj
quam adualia,quibus homo adiuuatur,tum vt diuina? vocationicolentiat,tuni
vtconuersus rede operetur & perseueret,ad vtrumquehomininecessaria,&ad-*
aequate sumpta reiici non potest.
43. Quarto diuiditur gratia in sufficientem & efficacem. Illam omnes homi-
nes ratione vtentes aliquo modo habent, quamuis intequalem. Efficax vero r<$
eadem cum adiuuante,cetta quidem est & potissima caussa conuersionis, ab ho-
mine tamen iam vocato & excitato, adiuuante Deo, liberi acquiri potest,&alia
quidem propria est praedestinatorum ,alia etiam reprobis communis. Quintd
diuiditur in operantem,&copperantem. Sextb, Gratia aliaestpraeueniens,alia
subsequens secundum ordinem effeduum ipsius gratise.
44. Caussa principalis efficiens & finalisgratiae est solus Deus, principalis me-
ritoria Christus, instrumentalis physica Christus & sacramenta 5 causa materia-
lis est anima vnde educitur, proxime disponensest conuersio mentis ad Deum$
necessaria in vtentibus rationejad quam,vt est aDeo mouete,necessitateinfalli-
biliconsequitur gratia,non aequalis tamen in omnibus, sed cooperationi nostrae
proportionata, quam nemo secundum legem ordinariam Dei, vel euidenti co-
gnitione,vel vlla infallibili fide,sed Iblum prbbabili,& (quoiadmodum Sandis
accidat) moraiitercertapersuasionesibicollatam esse scirepotest.
45. Effedus gratias formales sunt, sanitas quaedam naturae, Deo gratum esse,
habete ius ad vitam aeternam,remissio & abolitio omnimoda peccatorum mor-
talium, quae sine gratia nullo modo fieri potest, iustificatioperpropriamiusti-
tiam,adquam extrasacramenta apprehendendam non modo fidei catholicae,
verum etiam charitatis, poenitentKE,spei, atque timoris supernaturales adusii
aobis libere eliciti tanquam dilpositiones quaedam requiruntur & valent.
46, Operat