DOI Artikel:
Pappadakis, Nikolaos G.: Apobatikon anaglyphon ek tou Amphiareiou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13159#0139
257
Άποβατικόν άνάγλνφον έκ τον 'Αμφιαρείον νπδ Ν. Παππαδάκη.
258
το γωνιώδες και προσκρουον εις τάς έμμελεϊς στά-
σεις, ούδέν το περίπλοκον ή κατάπονον εις τήν σΰν-
θεσιν τών εκφραστικών μέσων ή τήν έςεργασίαν
τών μερών.
Εις τους χρόνους εκείνους παραπέμπει έτι έμ-
φαντικώτερ'ον ή ρηθείσα ήδη λόξωσις τοΟ άρματος,
ήν ή μεν ζωφόρος του Παρθενώνος ούδ' επιχειρεί
(άλλ'αύστηρώς «κατάγραφα» παριστά και άρματα
και ίππους ακόμη, ώστε να προκαλύπτωσι σχεδόν
αλλήλους οί τροχοί, και οί μόνον δια τολμηρών και
μεγαλοπρεπών στάσεων ποικιλλόμενοι ίπποι), έπι-
τυγχάνει δέ ή τέχνη νά παραστήση καλώς μόνον
λήγοντος τοΟ Ε' αιώνος, ώς έδίδαξεν ίδια ό ΡιιγΙ;-
\ν&η§1θΓ (εις 8&πιιπ1 26) δείξας και προη-
γηθείσας άποπείρας 1 και παραλλήλους εμφανίσεις
τοΟ λαμπρού νεωτερισμοΟ, έν τοις σικελικοϊς ιδία
νομίσμασι τότε τελείως έπιτευχθέντος.
Άλλ' άν κατά ταύτα ήδη το ήμέτερον άνάγλυ-
οον είναι πολΰ της ζωφόρου νεώτερον, και ή ελ-
λειψις τών (παρά Φειδία κανονικών) παραγναθι-
δίων της περικεφαλαίας μετά τίνος πιθανότητος
και ιδία ή κορασιώδης πως κόμη τοΟ ηνιόχου μετά
βεβαιότητος συνηγορεί ύπέρ ετι νεωτέρων χρόνων,
έπί τάδε μάλιστα ίσως του Ε' κειμένων άντί δηλ.
της μετά τά μηδικά βαθμηδόν έν τη αττική τέχνη
έπικρατησάσης βραχείας δ'λως κόμης (εκ τοΟ Βίου,
έν ω γνωστόν πόσον προσέκρουε τό κομαν), έ'χομεν
ένταΟθα μακροτέραν πως, οριζοντίως διαγραμμι-
ζομένην και κατά τό ίνίον ελαφρώς έλισσομένην κά-
μην,προάγγελον ήδη του γνωστοΟ ηνιόχου τοΟ Μαυ-
σωλείου (Βπί. Μυ8. Οαί&Ι. οί δοιιΐρί. άρ. 1037,
Αηί. ϋβηΚηι. II, πίν. 18), οίαν μάτην ήμεΐς έζη-
τήσαμεν εις άνορικάς κεφαλάς τοΟ Ε' αιώνος" του-
ναντίον υπενθυμίζει πλην άλλων τήν ήδη περίφη-
1 Εις τάς 'έτι πρό αιώνος, νόστιμους διά τήν ΰπερβολήν τη; λοξο'-
τητος, δοκιμάς πρόσθες νυν τήν θαυμααίαν ζωφόρον τοϋ θησαυρού
τών Κνιδίων ΡοΐΙΪΠββ άθ ϋθΐρΐΐβδ IV, πίν. 12 και 24, οπου οί
Ευδιάκριτοι γραπτοί τροχοί δεικνύουσιν άμα και τήν άχωριστον συνά-
φειαν γραφικής και άναγλυφικής , δι' ήν και ένωρίτερον της άλ-
λης πλαστικής τολμά, ώς γνωστόν, αυτή θέματα άβατα 'έτι εις
Ικίίνην" τήν αυτήν βαθμίδα δεικνύει κυρίω; τό μελανόγραφον τοϋ
Έθνικοϋ μουσείου άγγεΐον άρ. 652 κ. ά. και ό έν ΒΒΑ XIII, πίν. 5
παναθηναϊκός άμφορεύς' ένω τήν εΰ'στοχον πλέον και τελείαν παρά-
στασιν, ης νάριν παραπέμπουσιν ευλόγως εις το εν τή υδρία του Μει-
οίου άρμα τοϋ Πολυδεύκους (ΡΐΙΓίΛν - Κβΐοΐΐίΐ. βπβοΐΐ. νΗδβΠΙΠ.
πίν. 8), εμφανίζει π. χ. τά σύγχρονον εκείνη τοϋ ημετέρου μουσείου
άρ. 1372 και τά άντιγράφοντα είτα τόν τύπον αγγεία της παρακμής
άρ. 1250 και 1269.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΕ 1910
μον γυναικείαν κεφαλήν της ϊεγέας ΒΟΗ 1901,
πίν. 5-6, περί ής πρβ. ΑγοΙι. 3Β 1904,78 και Πα-
ναθήναια 19Ι0 ίουλίου)- μακρινή δέ τις όμοιότης,
μάλλον απατηλή ό'μως, της κεφαλής τοΟ άποβά-
του προς τον γνωστόν Άριστοναύτην του ήμετέρου
μουσείου (άρ.738, Βπιηη-Βπιοΐίπιαηη 470) ήδύ-
νατο έν συνδυασμοί προς τάνωτέρω και ιδίως τήν
ομοιότητα του μαυσωλείου ήνιόχου νάπαγάγη μα-
κράν εις είκασμών πλάνας προς χώρας προσκοπα-
δείους κλπ., άφ'ών οφείλει νάποτρέψη ή φρόνησις'
άλλως δέ έχωμεν πάντοτε ύπ' οψει της έπιφανείας
τήν κατάστασιν, παρ'ήν άληθώς τοΟτο τουλάχι-
στον αναντιρρήτως δήλον,δτι πολΰ άπέχομεν ακόμη
της έν τω μαυσωλείω έκείνω έκ τε τών οφθαλμών
και της δ'λης στάσεως διαδηλουμένης ορμής.
Προς τά έν είκ. 1 και 2 επίτηδες παρατεθέντα
άδελφά του παραβαλλόμενον καταφαίνεται μέσον
και κατά τήν στιγμήν της παριστάμενης πράξεως
και κατά τήν τεχνικήν βαθμίδα, άλλ' άντιστρόφως'
ένω δηλ. έν τω 2 ή άπόβασις μόλις ύποδηλοΰται
ώς έναρξις, μάλλον σχέδιον ακόμη, περί οδ συνεν-
νοείται ό άποβάτης προς τόν ήνίοχον, έν δέ τω 1
όκλάζων ήδη τελείως ό άποβάτης θέτει ήδη τον
πόδα εις τήν γήν σχεδόν έφαπτόμενον αύτής παρά
τήν ίτυν τοΟ τροχοΟ 1, έν τω ήμετέρω έκλέγεται
διάμεσον σημεΐον, καθ' ό δεν έχει όλως εξέλθει του
δίφρου ό πους. Άλλ' ώς προς τήν έργασίαν του-
ναντίον τό μεν 1, περισσότερον έξηρτημένον έκ του
άλλως κοινοΟ δλων και άνεφίκτου προδρόμου, της
ζωφόρου, είναι (δ'σον ένδέχεται νάντιγράφωσιν άρ-
χαΐοι γλΰπται προκατόχους, άείποτε δηλαδή μι-
κρόν τι τουλάχιστον τά καθέκαστα ποικίλλοντες),
ώς προς τόν άποβάτην ίδια σχεδόν άντιγραφή τών
θαυμασίων έκείνης πλακών Μίοΐι». β.πλ. XVII, 57
και XX, 65, αλλά και ώς πρός τήν τελείαν τοΟ
άρματος τουλάχιστον πλαγιογραφίαν (οί ίπποι και-
νοτροπώτεροι έν κλιμακωτή προεξοχή)· ό δέ τεχνί-
της του 2 προχωρών πολΰ οχι μόνον έκλυει, ώς
τίνος χλαμύδος κράσπεδον, έπίτηδες τό άκρον τοϋ
χιτώνος τοΟ ηνιόχου, διανεμούμενον ύψηλά ύπό της
φοράς, αλλά και αποβλέποντας εις άλλήλους είσά-
1 "Ο παρεπλάνησε τόν Οθ11ί§Πθη νά πιστεύση ότι πατών επί τοΰ
τροχού ανέρχεται, πράγμ' αδύνατον, θά 'ίδωμεν, και καθ' εαυτό και Ιν
τοιαύτη κυρίως προτάξει τοΰ έκκρεμαμένου ποδός, ήτις μόνον αποβαί-
νοντας χαρακτηρίζει.
17
Άποβατικόν άνάγλνφον έκ τον 'Αμφιαρείον νπδ Ν. Παππαδάκη.
258
το γωνιώδες και προσκρουον εις τάς έμμελεϊς στά-
σεις, ούδέν το περίπλοκον ή κατάπονον εις τήν σΰν-
θεσιν τών εκφραστικών μέσων ή τήν έςεργασίαν
τών μερών.
Εις τους χρόνους εκείνους παραπέμπει έτι έμ-
φαντικώτερ'ον ή ρηθείσα ήδη λόξωσις τοΟ άρματος,
ήν ή μεν ζωφόρος του Παρθενώνος ούδ' επιχειρεί
(άλλ'αύστηρώς «κατάγραφα» παριστά και άρματα
και ίππους ακόμη, ώστε να προκαλύπτωσι σχεδόν
αλλήλους οί τροχοί, και οί μόνον δια τολμηρών και
μεγαλοπρεπών στάσεων ποικιλλόμενοι ίπποι), έπι-
τυγχάνει δέ ή τέχνη νά παραστήση καλώς μόνον
λήγοντος τοΟ Ε' αιώνος, ώς έδίδαξεν ίδια ό ΡιιγΙ;-
\ν&η§1θΓ (εις 8&πιιπ1 26) δείξας και προη-
γηθείσας άποπείρας 1 και παραλλήλους εμφανίσεις
τοΟ λαμπρού νεωτερισμοΟ, έν τοις σικελικοϊς ιδία
νομίσμασι τότε τελείως έπιτευχθέντος.
Άλλ' άν κατά ταύτα ήδη το ήμέτερον άνάγλυ-
οον είναι πολΰ της ζωφόρου νεώτερον, και ή ελ-
λειψις τών (παρά Φειδία κανονικών) παραγναθι-
δίων της περικεφαλαίας μετά τίνος πιθανότητος
και ιδία ή κορασιώδης πως κόμη τοΟ ηνιόχου μετά
βεβαιότητος συνηγορεί ύπέρ ετι νεωτέρων χρόνων,
έπί τάδε μάλιστα ίσως του Ε' κειμένων άντί δηλ.
της μετά τά μηδικά βαθμηδόν έν τη αττική τέχνη
έπικρατησάσης βραχείας δ'λως κόμης (εκ τοΟ Βίου,
έν ω γνωστόν πόσον προσέκρουε τό κομαν), έ'χομεν
ένταΟθα μακροτέραν πως, οριζοντίως διαγραμμι-
ζομένην και κατά τό ίνίον ελαφρώς έλισσομένην κά-
μην,προάγγελον ήδη του γνωστοΟ ηνιόχου τοΟ Μαυ-
σωλείου (Βπί. Μυ8. Οαί&Ι. οί δοιιΐρί. άρ. 1037,
Αηί. ϋβηΚηι. II, πίν. 18), οίαν μάτην ήμεΐς έζη-
τήσαμεν εις άνορικάς κεφαλάς τοΟ Ε' αιώνος" του-
ναντίον υπενθυμίζει πλην άλλων τήν ήδη περίφη-
1 Εις τάς 'έτι πρό αιώνος, νόστιμους διά τήν ΰπερβολήν τη; λοξο'-
τητος, δοκιμάς πρόσθες νυν τήν θαυμααίαν ζωφόρον τοϋ θησαυρού
τών Κνιδίων ΡοΐΙΪΠββ άθ ϋθΐρΐΐβδ IV, πίν. 12 και 24, οπου οί
Ευδιάκριτοι γραπτοί τροχοί δεικνύουσιν άμα και τήν άχωριστον συνά-
φειαν γραφικής και άναγλυφικής , δι' ήν και ένωρίτερον της άλ-
λης πλαστικής τολμά, ώς γνωστόν, αυτή θέματα άβατα 'έτι εις
Ικίίνην" τήν αυτήν βαθμίδα δεικνύει κυρίω; τό μελανόγραφον τοϋ
Έθνικοϋ μουσείου άγγεΐον άρ. 652 κ. ά. και ό έν ΒΒΑ XIII, πίν. 5
παναθηναϊκός άμφορεύς' ένω τήν εΰ'στοχον πλέον και τελείαν παρά-
στασιν, ης νάριν παραπέμπουσιν ευλόγως εις το εν τή υδρία του Μει-
οίου άρμα τοϋ Πολυδεύκους (ΡΐΙΓίΛν - Κβΐοΐΐίΐ. βπβοΐΐ. νΗδβΠΙΠ.
πίν. 8), εμφανίζει π. χ. τά σύγχρονον εκείνη τοϋ ημετέρου μουσείου
άρ. 1372 και τά άντιγράφοντα είτα τόν τύπον αγγεία της παρακμής
άρ. 1250 και 1269.
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΕ 1910
μον γυναικείαν κεφαλήν της ϊεγέας ΒΟΗ 1901,
πίν. 5-6, περί ής πρβ. ΑγοΙι. 3Β 1904,78 και Πα-
ναθήναια 19Ι0 ίουλίου)- μακρινή δέ τις όμοιότης,
μάλλον απατηλή ό'μως, της κεφαλής τοΟ άποβά-
του προς τον γνωστόν Άριστοναύτην του ήμετέρου
μουσείου (άρ.738, Βπιηη-Βπιοΐίπιαηη 470) ήδύ-
νατο έν συνδυασμοί προς τάνωτέρω και ιδίως τήν
ομοιότητα του μαυσωλείου ήνιόχου νάπαγάγη μα-
κράν εις είκασμών πλάνας προς χώρας προσκοπα-
δείους κλπ., άφ'ών οφείλει νάποτρέψη ή φρόνησις'
άλλως δέ έχωμεν πάντοτε ύπ' οψει της έπιφανείας
τήν κατάστασιν, παρ'ήν άληθώς τοΟτο τουλάχι-
στον αναντιρρήτως δήλον,δτι πολΰ άπέχομεν ακόμη
της έν τω μαυσωλείω έκείνω έκ τε τών οφθαλμών
και της δ'λης στάσεως διαδηλουμένης ορμής.
Προς τά έν είκ. 1 και 2 επίτηδες παρατεθέντα
άδελφά του παραβαλλόμενον καταφαίνεται μέσον
και κατά τήν στιγμήν της παριστάμενης πράξεως
και κατά τήν τεχνικήν βαθμίδα, άλλ' άντιστρόφως'
ένω δηλ. έν τω 2 ή άπόβασις μόλις ύποδηλοΰται
ώς έναρξις, μάλλον σχέδιον ακόμη, περί οδ συνεν-
νοείται ό άποβάτης προς τόν ήνίοχον, έν δέ τω 1
όκλάζων ήδη τελείως ό άποβάτης θέτει ήδη τον
πόδα εις τήν γήν σχεδόν έφαπτόμενον αύτής παρά
τήν ίτυν τοΟ τροχοΟ 1, έν τω ήμετέρω έκλέγεται
διάμεσον σημεΐον, καθ' ό δεν έχει όλως εξέλθει του
δίφρου ό πους. Άλλ' ώς προς τήν έργασίαν του-
ναντίον τό μεν 1, περισσότερον έξηρτημένον έκ του
άλλως κοινοΟ δλων και άνεφίκτου προδρόμου, της
ζωφόρου, είναι (δ'σον ένδέχεται νάντιγράφωσιν άρ-
χαΐοι γλΰπται προκατόχους, άείποτε δηλαδή μι-
κρόν τι τουλάχιστον τά καθέκαστα ποικίλλοντες),
ώς προς τόν άποβάτην ίδια σχεδόν άντιγραφή τών
θαυμασίων έκείνης πλακών Μίοΐι». β.πλ. XVII, 57
και XX, 65, αλλά και ώς πρός τήν τελείαν τοΟ
άρματος τουλάχιστον πλαγιογραφίαν (οί ίπποι και-
νοτροπώτεροι έν κλιμακωτή προεξοχή)· ό δέ τεχνί-
της του 2 προχωρών πολΰ οχι μόνον έκλυει, ώς
τίνος χλαμύδος κράσπεδον, έπίτηδες τό άκρον τοϋ
χιτώνος τοΟ ηνιόχου, διανεμούμενον ύψηλά ύπό της
φοράς, αλλά και αποβλέποντας εις άλλήλους είσά-
1 "Ο παρεπλάνησε τόν Οθ11ί§Πθη νά πιστεύση ότι πατών επί τοΰ
τροχού ανέρχεται, πράγμ' αδύνατον, θά 'ίδωμεν, και καθ' εαυτό και Ιν
τοιαύτη κυρίως προτάξει τοΰ έκκρεμαμένου ποδός, ήτις μόνον αποβαί-
νοντας χαρακτηρίζει.
17