DOI Artikel:
Sborōnos, Iōannēs N.: Praxitelous: Dēmētēr, Korē kai Iakchos ek Athēnais
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13160#0055
Πραξιτέλους: Δημήτηρ, Κόρη και Ίακχος έν ' Αϋηναις' υπό I. Σβορώνου.
45
μενον μυούμενον και τον αύτόν Εύμολπον. Προ
του' Ευμόλπου όμως τούτου ίσταται ηράκλειος κ.α.1
ούχι βακχική μορφή, ό δέ μυούμενος κεκαλυμμέ-
νος άνήρ ύφίσταται την δρασιν ούχι της λαμπαδη-
φόρου Κόρης, άλλ' απλώς ίερο:ράντιδος άνεχούσης
τά ιερά υπέρ την κεφαλήν αύτοΟ. Τέλος ή Δημή-
τηρ κάΟηται ουχί μεταξύ τουΊάκχου και της μετά
δύο αντεστραμμένων λαμπάδων Κόρης, άλλα με-
ταξύ δύο εντελώς διαφόρων μορφών τών αύτών
θεών, Κόρης και Ιάκχου, ή άλλου τινός νεαρού
μυστικού δαίμονος.
Ή τελευταία αύτη μεγάλη διαφορά της επί της
σειράς ταύτης τών μνημείων παραστάσεως της
Έλευσινιακής τριάδος άπό της έπι της σαρκοφά-
γου του Τογγθ Νονά τριάδος τών αύτών θεών αρ-
κεί ίνα κατάδειξη ήμΐν λαμπρώς δύο τινά. Πρώτον
μεν δ'τι ό τύπος της προς τά κάτω εστραμμένας
έχούσης τάς δάδας Κόρης (τύπος, ώς θά ιδωμεν,
γνωστός ήμΐν εκ πολλών άλλων μνημείων ώς άντί-
γραφον διασήμου άττικοΟ πρωτοτύπου της κλασι-
κής τέχνης), δεν δύναται νά συναφθή μυθολογικώς
και ίεροτελεστικώς προς τον καΟήμενον μυούμενον.
Τοΰ'το'δέ διότι αύτη μεν αποτελεί άναπόσπαστον μέ-
λος της τριάδος του Ιάκχου, Δήμητρος και Κόρης,
της έπ άμφοτέρων τών σειρών τών περί ων ο λόγος
παραστάσεων είκονι'ζομένης, ό οέ καθήμενος κε-
καλυμμένος μυούμενος δέχεται, έπ'ι της μάλλον συ-
νεπτυγμένης δευτέρας σειράς τών μνημείων, τήν
δρασιν ούχι της παντελώς έλλειπούσης λαμπαδη-
φόρου ταύτης Κόρης, αλλά μιας τών ίεροφαντί-
δων, ύπερεχούσης της κεφαλής του' μυουμένου τά
κεκαλυμμένα μυστικά ιερά τής Έλευσΐνος.Άπα-
ραλλάκτως έν τή διαδόχω τής είδωλολατρείας Ελ-
ληνική χριστιανική λατρεία ό ιερεύς ύψοΐ το μυ-
στικόν ποτήριον κεκαλυμμένον υπέρ τήν κεφαλήν
του μεταλαμβάνοντος τών ιερών μυστηρίων χρι-
στιανοί), ου κατά τήν άμέσως προ τής μεταλή-
ψεως άπολυτήριον τών αμαρτημάτων αύτου' εΰ-
χήν καλύπτει ομοίως τήν κεφαλήν διά του πετρα-
χηλίου αΰτοΟ .
Δεύτερον δε ή ρηθείσα διαφορά μεταξύ τών τύ-
πων τών δύο Έλευσινιακών τριάδων έπι τών δύο
διαφόρων σειρών μνημείων διδάσκει ήμας ό'τι δεν
είναι έπιτετραμμένον νά σχετίσωμεν προς τό έν
Αθήναις σύμπλεγμα τοΰ' Πραξιτέλους τήν επί τής
σαρκοφάγου τοΟ Τοιτθ Νονά Έλευσινιακήν τριάδα,
άφοΰ τήν αύτήν τριάδα εύρίσκομεν δηλουμένην
έπ'ι τών μνημείων τής σειράς τής εκ Ρώμης όστεο-
δάχου κάλπης διά τριών προσώπων, ων τά δύο
τούλάχιστον άντιγράφουσι τύπους εντελώς διαφό-
ρων αγαλμάτων.
Έφ'οσον λοιπόν δεν έ'χομεν έτερα μνημεία δυ-
νάμενα νά οιαφωτίσωσιν ή ένισχύσωσιν ήμα.ς υπέρ
της αντιθέτου γνώμης, υπέρ ής ίσχυράν έ'νδειξιν
παρέχει ή Πραξιτέλειος τέχνη τών κεφαλών του
Ιάκχου, άστήρικτος και παρακεκινδυνευμέν/| θά
ήν πάσα άπόπειρα προς άναφοράν τών τύπων τής
επι τής σαρκοφάγου τοΟ Τοιτθ Νονά έλευσινια-
κής τριάδος εις τό έν Αθήναις έλευσινιακον σύμ-
πλεγμα τοΰ' Πραξιτέλους.
Εύτυχώς εχομεν τοιαύτα μνημεία, διαλαθόντα
παραδόξως τήν προσοχήν πάντων τών εσχάτως
περί τών έλευσινιακών τύπων αγαλμάτων και ίερο-
1 Ίδβ ΔΕΝΑ τόα. Δ' σελ. 480 κέ.
45
μενον μυούμενον και τον αύτόν Εύμολπον. Προ
του' Ευμόλπου όμως τούτου ίσταται ηράκλειος κ.α.1
ούχι βακχική μορφή, ό δέ μυούμενος κεκαλυμμέ-
νος άνήρ ύφίσταται την δρασιν ούχι της λαμπαδη-
φόρου Κόρης, άλλ' απλώς ίερο:ράντιδος άνεχούσης
τά ιερά υπέρ την κεφαλήν αύτοΟ. Τέλος ή Δημή-
τηρ κάΟηται ουχί μεταξύ τουΊάκχου και της μετά
δύο αντεστραμμένων λαμπάδων Κόρης, άλλα με-
ταξύ δύο εντελώς διαφόρων μορφών τών αύτών
θεών, Κόρης και Ιάκχου, ή άλλου τινός νεαρού
μυστικού δαίμονος.
Ή τελευταία αύτη μεγάλη διαφορά της επί της
σειράς ταύτης τών μνημείων παραστάσεως της
Έλευσινιακής τριάδος άπό της έπι της σαρκοφά-
γου του Τογγθ Νονά τριάδος τών αύτών θεών αρ-
κεί ίνα κατάδειξη ήμΐν λαμπρώς δύο τινά. Πρώτον
μεν δ'τι ό τύπος της προς τά κάτω εστραμμένας
έχούσης τάς δάδας Κόρης (τύπος, ώς θά ιδωμεν,
γνωστός ήμΐν εκ πολλών άλλων μνημείων ώς άντί-
γραφον διασήμου άττικοΟ πρωτοτύπου της κλασι-
κής τέχνης), δεν δύναται νά συναφθή μυθολογικώς
και ίεροτελεστικώς προς τον καΟήμενον μυούμενον.
Τοΰ'το'δέ διότι αύτη μεν αποτελεί άναπόσπαστον μέ-
λος της τριάδος του Ιάκχου, Δήμητρος και Κόρης,
της έπ άμφοτέρων τών σειρών τών περί ων ο λόγος
παραστάσεων είκονι'ζομένης, ό οέ καθήμενος κε-
καλυμμένος μυούμενος δέχεται, έπ'ι της μάλλον συ-
νεπτυγμένης δευτέρας σειράς τών μνημείων, τήν
δρασιν ούχι της παντελώς έλλειπούσης λαμπαδη-
φόρου ταύτης Κόρης, αλλά μιας τών ίεροφαντί-
δων, ύπερεχούσης της κεφαλής του' μυουμένου τά
κεκαλυμμένα μυστικά ιερά τής Έλευσΐνος.Άπα-
ραλλάκτως έν τή διαδόχω τής είδωλολατρείας Ελ-
ληνική χριστιανική λατρεία ό ιερεύς ύψοΐ το μυ-
στικόν ποτήριον κεκαλυμμένον υπέρ τήν κεφαλήν
του μεταλαμβάνοντος τών ιερών μυστηρίων χρι-
στιανοί), ου κατά τήν άμέσως προ τής μεταλή-
ψεως άπολυτήριον τών αμαρτημάτων αύτου' εΰ-
χήν καλύπτει ομοίως τήν κεφαλήν διά του πετρα-
χηλίου αΰτοΟ .
Δεύτερον δε ή ρηθείσα διαφορά μεταξύ τών τύ-
πων τών δύο Έλευσινιακών τριάδων έπι τών δύο
διαφόρων σειρών μνημείων διδάσκει ήμας ό'τι δεν
είναι έπιτετραμμένον νά σχετίσωμεν προς τό έν
Αθήναις σύμπλεγμα τοΰ' Πραξιτέλους τήν επί τής
σαρκοφάγου τοΟ Τοιτθ Νονά Έλευσινιακήν τριάδα,
άφοΰ τήν αύτήν τριάδα εύρίσκομεν δηλουμένην
έπ'ι τών μνημείων τής σειράς τής εκ Ρώμης όστεο-
δάχου κάλπης διά τριών προσώπων, ων τά δύο
τούλάχιστον άντιγράφουσι τύπους εντελώς διαφό-
ρων αγαλμάτων.
Έφ'οσον λοιπόν δεν έ'χομεν έτερα μνημεία δυ-
νάμενα νά οιαφωτίσωσιν ή ένισχύσωσιν ήμα.ς υπέρ
της αντιθέτου γνώμης, υπέρ ής ίσχυράν έ'νδειξιν
παρέχει ή Πραξιτέλειος τέχνη τών κεφαλών του
Ιάκχου, άστήρικτος και παρακεκινδυνευμέν/| θά
ήν πάσα άπόπειρα προς άναφοράν τών τύπων τής
επι τής σαρκοφάγου τοΟ Τοιτθ Νονά έλευσινια-
κής τριάδος εις τό έν Αθήναις έλευσινιακον σύμ-
πλεγμα τοΰ' Πραξιτέλους.
Εύτυχώς εχομεν τοιαύτα μνημεία, διαλαθόντα
παραδόξως τήν προσοχήν πάντων τών εσχάτως
περί τών έλευσινιακών τύπων αγαλμάτων και ίερο-
1 Ίδβ ΔΕΝΑ τόα. Δ' σελ. 480 κέ.