DOI Artikel:
Giamalidēs, Chrēstos: Allē pleura ek tou bōmou tōn dōdeka theōn en Epidauro
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13160#0185
"Αλλη πλευρά τον έν Έτζιδανρω βωμοϋ
τών δώδεκα '&εών υπό Χ. Γιαμαλίδον.
175
Λίαν δυσκόλως δύναται τις νά κρίνη περί τοΟ γένους
της τρίτης μορφής, της εν αριστερά τω θεατή εικο-
νιζόμενης. Αποβλέπων όμως εις την πολύπτυχον
περιβολήν αυτής και εις την ομοιότητα τής στά-
σεως αύτής προς την στάσιν τής μεσαίας μορφής,
κλίνω νά πιστεύσω δτι και ή μορφή αύτη εικονίζει
γυναίκα.
Ίνα δώσωμεν ακριβή τινα έρμηνείαν εις τάς
μορφάς τής προκειμένης πλακός δέον νά παραβά-
λωμεν ταύτας προς τάς παραστάσεις τής έν τω
Άθήνησι μουσείω κειμένης πλευράς, μεθ ών αί
ήμέτεραι άπετέλουν σειράν έν τω αύτώ μνημείω,
και έπομένοκ έπρεπε νά έχωσιν σχέσιν τινά προς
άλλήλας.
Ή πλάξ τοΰ Άθήνησι μουσείου αποτελείται έκ
μιας ακεραίου πλευράς και δύο στενών, άπασών
δΓ άναγλύπτων παραστάσεων κεκοσμημένων. ΚαΙ
έν μεν τή μεγάλη πλευρά εικονίζεται άνήρ πωγω-
νοφόρος μεγαλοπρεπώς καθήμενος έπι θρόνου, την
μεν δεξιάν αύτοΰ στηρίζων έπϊ σκήπτρου, χρώ-
ματι το πάλα,ι δεδηλωμένου, την δε άριστεράν
έχων άναπεπαυμένην έπϊ τοΟ έρεισιχείρου. Προ
αύτοΰ Γσταται όρθια ποδήρη χιτώνα και ίμάτιον
ένδεδυμένη γυνή, ήτις διά μεν τής δεξιάς άνέχει
το άπο τής κεφαλής κατερχάμενον έπίβλημα, διά
δε τής καθειμένης αριστεράς συσφίγγει το διπλού-
μενον έπ'ι τής οσφύος ίμάτιον. Έν τή στενή αρι-
στερά πλευρά εικονίζεται Νίκη, ής μόνον αί πτέ-
ρυγες και λείψανά τινα τοΟ ιματίου σώζονται, έν
δε τή αντιθέτω ταύτη πλευρά υπάρχει μορφή γυ-
ναικεία άρχα'ίζουσα τήν τέχνην, ήτις την μεν άρι-
στεράν εχει καθειμένην, διά δέ τής ανυψωμένης
δεξιάς κρατεί οίνοχόην. Άπασαι αί μορφαί αύται
εικονίζονται έπϊ εδάφους, έπϊ προεξοχής δηλ. τής
πλακός, έχοντος ύψος 0'02ο· το άνω μέρος του
μνημείου κοσμείται διά πλουσίου κυματίου, έν είδει
γείσου αρχιτεκτονικού οικοδομήματος.
Οί κκ. ϋβίΓ&88θ ί^οοίι&ί 1 και Καββαδίας 2 στη-
ριχθέντες εϊς τήν έν τώ Ιερώ τοΰ ΆσκληπιοΟ άνα-
κάλυψιν τής πλακός ταύτης, άπεφήναντο δτι έν τή
άκεραίω πλευρά εικονίζεται Νίκη, και δτι έν τή
άντιθέτω τή Νίκη πλευρά παρίσταται ή Ήπιόνη.
Όσον δ' άφορα εις τήν φύσιν του μνημείου, Ό κ.
1 βρΜααι-Θ (1895) σ. 86
2 "Ε. &.
Καββαδίας γράφει τά έξης3: « Τό μνημεΐον τοϋτο
θά ήδύνατό τις νά ύποθέση δτι ήτο βωμός, άλλ'εϊς
τοιαύτην ΰπόθεσιν προσκρούει ή Νίκη, ής ή έν
βωμω άπεικόνισις δεν δύναται νά έ'χη λόγον τίνά.
Αύτη ή παράστασις τής Νίκης βοηθεϊ ήμάς εις
τήν έξακρίβωσιν του περί ου Ό λόγος μνημείου. Τό
προκείμενον δηλ. άνάγλυφον θά άπετέλει τήν μίαν
τών πλευρών βάθρου μνημείου ίδρυθέντος ποός
άνάμνησιν νίκης, ην ένίκησέ τις έν τοις έν τώ ίερώ
τελουμένοις άγώσι ν.
Ή έρμηνεία αυτη δεν έπεισε πολλούς τών αρ-
χαιολόγων, καΐ διά τοΟτο, οσάκις τινές εξ αύτών
ήναγκάζοντο νά άναδημοσιεύσωσι τό μνημεΐον',
έ'θετον τό σημεΐον τής αμφιβολίας μετά τά ονό-
ματα τοΰ ΑσκληπιοΟ και τής Ύγιείας, άφίνοντες
δλως άνώνυμον τήν οΐνοχοοΟσαν μορφήν 4.
Εσχάτως δμως ό διευθυντής τοΟ Νομισματικού1
μουσείου κ. Ιωάννης Σβορώνος5, παραδεξάαενος
τήν έν τή αριστερά στενή πλευρά άπεικόνισιν τής
Νίκη;, απέκρουσε τήν γνώμην τών κκ. ϋβίΓ388θ-
Εθοίιαί και Καββαδίου περί τών άλλων μορφών
τοΰ μνημείου, δΓ ΐσχυροτάτων επιχειρημάτων άπο-
δείξας δτι έν τή όλοκλήρω διατηρηθείση πλευρά
του άναγλύφου εικονίζεται ό Ζευς και ή "Ηρα, και
δτι ή έν τή δεξιά τώ όρώντι στενή πλευρά εικονι-
ζόμενη νεαρωτάτη και λιγυρά θεά «ουδεμία άλλη
δύναται νά είναι ή αύτη ή θυγάτηρ αύτών'Ήβη».
«Περί δέ του όλου τής παραστάσεως, γράφει ό κ.
Σβορώνος6, εις ήν άνηκε τό άνάγλυφον ημών, ώς
και περί τής φύσεως τοΰ μνημείου δπερ έκόσμει,
δύο τινά δύναται τις, νομίζω, νά είκάση εύλόγως.
Ή δηλαδή δτι πρόκειται περί θυμελικής παραστά-
σεως παρόμοιας εκείνη, ήν άνεύρομεν έπϊ τής θυ-
μέλης του θεάτρου τής Μαντινείας, έν ή δ Ζευς
εκπέμπει τήν Νίκην προς τον κατά του Μαρσύου
άγωνιζόμενον Απόλλωνα, ή — δπερ και τό πιθα-
νώτερον ένεκα τής έκ του αύτοΰ πρωτοτύπου, έξ
οδ και αί παραστάσεις του άθηνα'ίκοΰ βωμοΰ τών
δώδεκα θεών, αντιγραφής τοΰ Διός και τής "Ηρας
— δτι πρόκειται περί βωμοΰ τών δώδεκα όλυμπίων
θεών, εις ών τάς παραστάσεις ποοσετέθησαν — ού
3 "Ε. I. σ. 182.
4 Ίδέ ΑΜ 1886, 455, 7. — V. ΒίαΪΒ Μαι-βΓββ βί βΓοηζββ
άυ Μιιβββ ΝβΙϊοηδΙ σελ. 246, άριθ. 1425.
5 Νέαι ερμηνεία; αρχαίων ανάγλυφων (1910) σελ. 416-423
8 "Ε. ά. σελ. 421-422.
τών δώδεκα '&εών υπό Χ. Γιαμαλίδον.
175
Λίαν δυσκόλως δύναται τις νά κρίνη περί τοΟ γένους
της τρίτης μορφής, της εν αριστερά τω θεατή εικο-
νιζόμενης. Αποβλέπων όμως εις την πολύπτυχον
περιβολήν αυτής και εις την ομοιότητα τής στά-
σεως αύτής προς την στάσιν τής μεσαίας μορφής,
κλίνω νά πιστεύσω δτι και ή μορφή αύτη εικονίζει
γυναίκα.
Ίνα δώσωμεν ακριβή τινα έρμηνείαν εις τάς
μορφάς τής προκειμένης πλακός δέον νά παραβά-
λωμεν ταύτας προς τάς παραστάσεις τής έν τω
Άθήνησι μουσείω κειμένης πλευράς, μεθ ών αί
ήμέτεραι άπετέλουν σειράν έν τω αύτώ μνημείω,
και έπομένοκ έπρεπε νά έχωσιν σχέσιν τινά προς
άλλήλας.
Ή πλάξ τοΰ Άθήνησι μουσείου αποτελείται έκ
μιας ακεραίου πλευράς και δύο στενών, άπασών
δΓ άναγλύπτων παραστάσεων κεκοσμημένων. ΚαΙ
έν μεν τή μεγάλη πλευρά εικονίζεται άνήρ πωγω-
νοφόρος μεγαλοπρεπώς καθήμενος έπι θρόνου, την
μεν δεξιάν αύτοΰ στηρίζων έπϊ σκήπτρου, χρώ-
ματι το πάλα,ι δεδηλωμένου, την δε άριστεράν
έχων άναπεπαυμένην έπϊ τοΟ έρεισιχείρου. Προ
αύτοΰ Γσταται όρθια ποδήρη χιτώνα και ίμάτιον
ένδεδυμένη γυνή, ήτις διά μεν τής δεξιάς άνέχει
το άπο τής κεφαλής κατερχάμενον έπίβλημα, διά
δε τής καθειμένης αριστεράς συσφίγγει το διπλού-
μενον έπ'ι τής οσφύος ίμάτιον. Έν τή στενή αρι-
στερά πλευρά εικονίζεται Νίκη, ής μόνον αί πτέ-
ρυγες και λείψανά τινα τοΟ ιματίου σώζονται, έν
δε τή αντιθέτω ταύτη πλευρά υπάρχει μορφή γυ-
ναικεία άρχα'ίζουσα τήν τέχνην, ήτις την μεν άρι-
στεράν εχει καθειμένην, διά δέ τής ανυψωμένης
δεξιάς κρατεί οίνοχόην. Άπασαι αί μορφαί αύται
εικονίζονται έπϊ εδάφους, έπϊ προεξοχής δηλ. τής
πλακός, έχοντος ύψος 0'02ο· το άνω μέρος του
μνημείου κοσμείται διά πλουσίου κυματίου, έν είδει
γείσου αρχιτεκτονικού οικοδομήματος.
Οί κκ. ϋβίΓ&88θ ί^οοίι&ί 1 και Καββαδίας 2 στη-
ριχθέντες εϊς τήν έν τώ Ιερώ τοΰ ΆσκληπιοΟ άνα-
κάλυψιν τής πλακός ταύτης, άπεφήναντο δτι έν τή
άκεραίω πλευρά εικονίζεται Νίκη, και δτι έν τή
άντιθέτω τή Νίκη πλευρά παρίσταται ή Ήπιόνη.
Όσον δ' άφορα εις τήν φύσιν του μνημείου, Ό κ.
1 βρΜααι-Θ (1895) σ. 86
2 "Ε. &.
Καββαδίας γράφει τά έξης3: « Τό μνημεΐον τοϋτο
θά ήδύνατό τις νά ύποθέση δτι ήτο βωμός, άλλ'εϊς
τοιαύτην ΰπόθεσιν προσκρούει ή Νίκη, ής ή έν
βωμω άπεικόνισις δεν δύναται νά έ'χη λόγον τίνά.
Αύτη ή παράστασις τής Νίκης βοηθεϊ ήμάς εις
τήν έξακρίβωσιν του περί ου Ό λόγος μνημείου. Τό
προκείμενον δηλ. άνάγλυφον θά άπετέλει τήν μίαν
τών πλευρών βάθρου μνημείου ίδρυθέντος ποός
άνάμνησιν νίκης, ην ένίκησέ τις έν τοις έν τώ ίερώ
τελουμένοις άγώσι ν.
Ή έρμηνεία αυτη δεν έπεισε πολλούς τών αρ-
χαιολόγων, καΐ διά τοΟτο, οσάκις τινές εξ αύτών
ήναγκάζοντο νά άναδημοσιεύσωσι τό μνημεΐον',
έ'θετον τό σημεΐον τής αμφιβολίας μετά τά ονό-
ματα τοΰ ΑσκληπιοΟ και τής Ύγιείας, άφίνοντες
δλως άνώνυμον τήν οΐνοχοοΟσαν μορφήν 4.
Εσχάτως δμως ό διευθυντής τοΟ Νομισματικού1
μουσείου κ. Ιωάννης Σβορώνος5, παραδεξάαενος
τήν έν τή αριστερά στενή πλευρά άπεικόνισιν τής
Νίκη;, απέκρουσε τήν γνώμην τών κκ. ϋβίΓ388θ-
Εθοίιαί και Καββαδίου περί τών άλλων μορφών
τοΰ μνημείου, δΓ ΐσχυροτάτων επιχειρημάτων άπο-
δείξας δτι έν τή όλοκλήρω διατηρηθείση πλευρά
του άναγλύφου εικονίζεται ό Ζευς και ή "Ηρα, και
δτι ή έν τή δεξιά τώ όρώντι στενή πλευρά εικονι-
ζόμενη νεαρωτάτη και λιγυρά θεά «ουδεμία άλλη
δύναται νά είναι ή αύτη ή θυγάτηρ αύτών'Ήβη».
«Περί δέ του όλου τής παραστάσεως, γράφει ό κ.
Σβορώνος6, εις ήν άνηκε τό άνάγλυφον ημών, ώς
και περί τής φύσεως τοΰ μνημείου δπερ έκόσμει,
δύο τινά δύναται τις, νομίζω, νά είκάση εύλόγως.
Ή δηλαδή δτι πρόκειται περί θυμελικής παραστά-
σεως παρόμοιας εκείνη, ήν άνεύρομεν έπϊ τής θυ-
μέλης του θεάτρου τής Μαντινείας, έν ή δ Ζευς
εκπέμπει τήν Νίκην προς τον κατά του Μαρσύου
άγωνιζόμενον Απόλλωνα, ή — δπερ και τό πιθα-
νώτερον ένεκα τής έκ του αύτοΰ πρωτοτύπου, έξ
οδ και αί παραστάσεις του άθηνα'ίκοΰ βωμοΰ τών
δώδεκα θεών, αντιγραφής τοΰ Διός και τής "Ηρας
— δτι πρόκειται περί βωμοΰ τών δώδεκα όλυμπίων
θεών, εις ών τάς παραστάσεις ποοσετέθησαν — ού
3 "Ε. I. σ. 182.
4 Ίδέ ΑΜ 1886, 455, 7. — V. ΒίαΪΒ Μαι-βΓββ βί βΓοηζββ
άυ Μιιβββ ΝβΙϊοηδΙ σελ. 246, άριθ. 1425.
5 Νέαι ερμηνεία; αρχαίων ανάγλυφων (1910) σελ. 416-423
8 "Ε. ά. σελ. 421-422.