50 Ξυγγόπουλος' Παρθενώνος βυζαντινοί τοιχογραφία).
Α Ε 19*}
μεν απαράλλακτα επί άλλου μνημείου μεταγενε- καλλωπισμόν του οικοδομήματος. Αναμφιβόλως
στέρου του Δαφνίου, έπί των ψηφιδωτών δηλαδή δέ Ό καλλωπισμός ούτος θά συνίστατο εις την άνα-
τής Μητροπόλεως της (^θϊαΐΐι έν Σικελία (1131— καίνισιν των παλαιοτέρων τοιχογραφιών.
1148) περί ών και ανωτέρω έγένετο λόγος (είκ. Πότε ακριβώς ό Ακομινάτος άνήλθεν είς τον
17:ΜίΙΙβί Ι^'&γΙ βγζαηΙίη I. παρά ΜίβΙιβΙ ΗΪ8· μητρο-πολιτικον θρόνον τών Αθηνών δεν είναι γνω-
Ιοίΐ'θ άβ ΓαιΊ Τόμ. I σ. 200 είκ. 109). Η στον Πάντως ή άνάρρησις αύτοΟ έγένετο μεταξύ
όμοιότης των ψηφιδωτών τούτων προς τάς ήμετέ τών ετών 1175 και 1182 (Ονβ^ονονίηβ ε. ά.
ρας τοιχογραφίας είναι, ώς δύναται άπλή παρα- ί σ. 281 κέ. \¥. ΜίΙΙβν Ιστορία της Φραγ-
βολή νά δείξη, μεγίστη ιδίως έν τη αυστηρώς κατά κοκρατίας έν Ελλάδι μετάφρ. Λάμπρου Αθήναι
μέτωπον στάσει τών μορφών της κάτω σειράς, 1909-—10 Τομ. I σ. 25.) Έμεινε δέ Μητροπο-
ήτις ουδόλως σχεδόν παρατηρείται έν Δαφνίω, οπού λίτης Αθηνών μέχρι της φραγκικής κατακτήσεως
τα πρόσωπα παρίστανται ώς επί το πλείστον κατά ήτοι μέχρι τών αρχών του 1205, 6πότε, ώς γνω-
τρία τέταρτα συμφώνως προς τον άρχαΐον τύπον. στον, έξεδιώχθη υπό τών κατακτητών. Κατά συν-
Κατά ταύτα λοιπόν νομίζω, δτι δέν άπομακρυ- ίπειαν αί τοιχογραφίαι του Παρθενώνος, αί φρον-
νόμεθα πολύ της αληθείας χρονολογοΟντες ιάς τίοι αύτοΟ έκτελεσθεΐσαι και ών τα ολίγα Ί'χνη
τοιχογραφίας ταύτας του Παρθενώνος άπο τοΟ Απετέλεσαν το θέμα της παρούσης μελέτης, έγέ-
12ουαιώνος, έποχής δηλαδή καθ' ήν ή τέχνη ει- <οντα /.ατά το τριακονταετές διάστημα, καθ' ο ό
σέτι έν Αθήναις εύρίσκετο έν τή ύψιστη αύτη: Μιχαήλ Ακομινάτος ήρξε της Εκκλησίας 'Αθη-
άκμή, ώς δεικνύουσι τά διασωθέντα αρχιτεκτονικό. ,ών ήτοι μεταξύ τών έτών 1175 και 1205.
και γλυπτικά μνημεία. Έπαναλαμβάνομεν δέ, οτ< Καί ταύτα μεν οο"ον άφορα εις τά μέχρι ήμών
ή χρονολόγησις αύ'τη αποβλέπει εις το σύνολον διασωθέντα λείψανα τών βυζαντινών τοιχογραφιών
τών τοιχογραφιών, χωρίς, νά είναι δυνατόν νά όρι- τοΟ Παρθενώνος. Έκ του ΛοιποΟ γραφικού διακό-
σθή άκριβέστερον ο χρόνος της διακοσμήσεως έκά- τμου της έκκλησίας αναφέρεται μόνον ύπΌ τών
στου τμήματος. περ,.ηγητών ψηφιδωτή είκών της Θεοτόκου εύρι-
Τά έκ της τεχνικής και εικονογραφικής έρεύνη: σκομένη έν τή *όγχη του ίερου βήματος [ΜίβΗαβΙΪ8
έςαγόμενα ταύτα δυνάμεθα ετι μάλλον νά καθορί · ξ α. σ. 48 σημ. 176). Αύτη φαίνεται ότι διεσώ-
σωμεν δια τών φιλολογικών πηγών. Έπί του ζη- ζετο σχεδόν άκεραία ήδη κατά τό έτος 16/2 ό'τε
τήματος τούτου αρκούντως διαφωτίζει ήμάς δια- χναφέρει αυτήν ό Ιησουίτης Βαβίη προσθέτων,
σωθέν ποίημα του περιπύστου Μητροπολίτου ;τι αύτη έφερε μικράν βλάβην εις το πρόσωπον
Αθηνών Μιχαήλ Ακομινάτου. προξενηθεϊσαν έκ πυροβολισμού ριφθέντος υπό Τουρ-
Οί σχετικοί στίχοι του ποιήματος τούτου έκ- ,.ου, ούτινος όμως κατά τήν παράδοσιν ο βραχίων
δοθέντος ύπό Παπαδοπούλου-Κεραμέως (Άρμο- έςηράνθη [Ι,αύονάβ ΑίΙΐθΠθδ απ ΧΤ/ί!. β*
νία III 1902 σ. 284) καί κατόπιν υπό Λάμπρου XVII* δίθΟίβΒ, Ρ&Π8 1854. Τομ. I σ. 199 Βλ.
(Ονβί/ονονίηβ Ιστορία της πόλεως Αθηνών Τομ. καί Καμπουρογλου Μνημεία [ σ. 202.). Ό αυτός
II σ. 729 πρβ. και τόμ. Τ σ. 285 σημ. 3.) δέ Β&Μη αναφέρει, οτι μετά ταύτα ή είκών έπε-
εχουσιν ούτω: χρίσθη δι-, άσβεστου.
Έν σχέσει προς τήν ψηφιδωτήν ταύτην εικόνα
Ίίολλά προσηζα σύν πόΰο) τε καϊ πόνω . , η ' , , 0
. . ' ίλεγ'3Υΐ οτι παριστά τήν ϋεοτοκον κατα τον
ιό) αώ λάγει, τζάναννε, και τώ ποιμνίω. , „ ,ΛΛ , „. „ .
, 1 ,ι ,Λ 7 · , ' τύπον της Αθηνιωτισσης {ΟοΙΙιρηοη - Βοΐ88θηαπ
Έκάλλυνά σου τον ναόν, πρώτος πόνος ., „ .» Α' α. άλ« οο\ «υ
, , , Λ ε·ά'- τ· 15, Λάμπρος Αι Αθήναι σ. οσ). η τοι-
επιπλα τιμηεντα και σκεύη φερω' κ. τ. λ. «, , ?>» ?./ < ? ί -\
' ' αυτη ομως γνώμη όεν όυναται να είναι οιολου πι-
Έκ του ποιήματος τούτου καί ιδία του τρίτοι; θανή )ΐα6'δσον είναι γνωστόν, δτι έν τή κόγχη ή θεο-
στίχου καταφαίνεται ότι ό Ακομινάτος προέβη τόκος παρίσταται πάντοτε ώς Πλατυτέρα εί'τε όρθία,
δχι μόνον είς τον δια σκευών καί έπίπλων πλου- είτε καθημένη (}ΥηΙΐί ε.ά. είκ. 477, 480,485,49/
τίσμον τοΰ μητροπολιτικού" ναου, αλλά καί τον 'ΟίβΚΙ ε. ά. σ. 455 είκ. 221, σ. 45/ είκ. 222),
Α Ε 19*}
μεν απαράλλακτα επί άλλου μνημείου μεταγενε- καλλωπισμόν του οικοδομήματος. Αναμφιβόλως
στέρου του Δαφνίου, έπί των ψηφιδωτών δηλαδή δέ Ό καλλωπισμός ούτος θά συνίστατο εις την άνα-
τής Μητροπόλεως της (^θϊαΐΐι έν Σικελία (1131— καίνισιν των παλαιοτέρων τοιχογραφιών.
1148) περί ών και ανωτέρω έγένετο λόγος (είκ. Πότε ακριβώς ό Ακομινάτος άνήλθεν είς τον
17:ΜίΙΙβί Ι^'&γΙ βγζαηΙίη I. παρά ΜίβΙιβΙ ΗΪ8· μητρο-πολιτικον θρόνον τών Αθηνών δεν είναι γνω-
Ιοίΐ'θ άβ ΓαιΊ Τόμ. I σ. 200 είκ. 109). Η στον Πάντως ή άνάρρησις αύτοΟ έγένετο μεταξύ
όμοιότης των ψηφιδωτών τούτων προς τάς ήμετέ τών ετών 1175 και 1182 (Ονβ^ονονίηβ ε. ά.
ρας τοιχογραφίας είναι, ώς δύναται άπλή παρα- ί σ. 281 κέ. \¥. ΜίΙΙβν Ιστορία της Φραγ-
βολή νά δείξη, μεγίστη ιδίως έν τη αυστηρώς κατά κοκρατίας έν Ελλάδι μετάφρ. Λάμπρου Αθήναι
μέτωπον στάσει τών μορφών της κάτω σειράς, 1909-—10 Τομ. I σ. 25.) Έμεινε δέ Μητροπο-
ήτις ουδόλως σχεδόν παρατηρείται έν Δαφνίω, οπού λίτης Αθηνών μέχρι της φραγκικής κατακτήσεως
τα πρόσωπα παρίστανται ώς επί το πλείστον κατά ήτοι μέχρι τών αρχών του 1205, 6πότε, ώς γνω-
τρία τέταρτα συμφώνως προς τον άρχαΐον τύπον. στον, έξεδιώχθη υπό τών κατακτητών. Κατά συν-
Κατά ταύτα λοιπόν νομίζω, δτι δέν άπομακρυ- ίπειαν αί τοιχογραφίαι του Παρθενώνος, αί φρον-
νόμεθα πολύ της αληθείας χρονολογοΟντες ιάς τίοι αύτοΟ έκτελεσθεΐσαι και ών τα ολίγα Ί'χνη
τοιχογραφίας ταύτας του Παρθενώνος άπο τοΟ Απετέλεσαν το θέμα της παρούσης μελέτης, έγέ-
12ουαιώνος, έποχής δηλαδή καθ' ήν ή τέχνη ει- <οντα /.ατά το τριακονταετές διάστημα, καθ' ο ό
σέτι έν Αθήναις εύρίσκετο έν τή ύψιστη αύτη: Μιχαήλ Ακομινάτος ήρξε της Εκκλησίας 'Αθη-
άκμή, ώς δεικνύουσι τά διασωθέντα αρχιτεκτονικό. ,ών ήτοι μεταξύ τών έτών 1175 και 1205.
και γλυπτικά μνημεία. Έπαναλαμβάνομεν δέ, οτ< Καί ταύτα μεν οο"ον άφορα εις τά μέχρι ήμών
ή χρονολόγησις αύ'τη αποβλέπει εις το σύνολον διασωθέντα λείψανα τών βυζαντινών τοιχογραφιών
τών τοιχογραφιών, χωρίς, νά είναι δυνατόν νά όρι- τοΟ Παρθενώνος. Έκ του ΛοιποΟ γραφικού διακό-
σθή άκριβέστερον ο χρόνος της διακοσμήσεως έκά- τμου της έκκλησίας αναφέρεται μόνον ύπΌ τών
στου τμήματος. περ,.ηγητών ψηφιδωτή είκών της Θεοτόκου εύρι-
Τά έκ της τεχνικής και εικονογραφικής έρεύνη: σκομένη έν τή *όγχη του ίερου βήματος [ΜίβΗαβΙΪ8
έςαγόμενα ταύτα δυνάμεθα ετι μάλλον νά καθορί · ξ α. σ. 48 σημ. 176). Αύτη φαίνεται ότι διεσώ-
σωμεν δια τών φιλολογικών πηγών. Έπί του ζη- ζετο σχεδόν άκεραία ήδη κατά τό έτος 16/2 ό'τε
τήματος τούτου αρκούντως διαφωτίζει ήμάς δια- χναφέρει αυτήν ό Ιησουίτης Βαβίη προσθέτων,
σωθέν ποίημα του περιπύστου Μητροπολίτου ;τι αύτη έφερε μικράν βλάβην εις το πρόσωπον
Αθηνών Μιχαήλ Ακομινάτου. προξενηθεϊσαν έκ πυροβολισμού ριφθέντος υπό Τουρ-
Οί σχετικοί στίχοι του ποιήματος τούτου έκ- ,.ου, ούτινος όμως κατά τήν παράδοσιν ο βραχίων
δοθέντος ύπό Παπαδοπούλου-Κεραμέως (Άρμο- έςηράνθη [Ι,αύονάβ ΑίΙΐθΠθδ απ ΧΤ/ί!. β*
νία III 1902 σ. 284) καί κατόπιν υπό Λάμπρου XVII* δίθΟίβΒ, Ρ&Π8 1854. Τομ. I σ. 199 Βλ.
(Ονβί/ονονίηβ Ιστορία της πόλεως Αθηνών Τομ. καί Καμπουρογλου Μνημεία [ σ. 202.). Ό αυτός
II σ. 729 πρβ. και τόμ. Τ σ. 285 σημ. 3.) δέ Β&Μη αναφέρει, οτι μετά ταύτα ή είκών έπε-
εχουσιν ούτω: χρίσθη δι-, άσβεστου.
Έν σχέσει προς τήν ψηφιδωτήν ταύτην εικόνα
Ίίολλά προσηζα σύν πόΰο) τε καϊ πόνω . , η ' , , 0
. . ' ίλεγ'3Υΐ οτι παριστά τήν ϋεοτοκον κατα τον
ιό) αώ λάγει, τζάναννε, και τώ ποιμνίω. , „ ,ΛΛ , „. „ .
, 1 ,ι ,Λ 7 · , ' τύπον της Αθηνιωτισσης {ΟοΙΙιρηοη - Βοΐ88θηαπ
Έκάλλυνά σου τον ναόν, πρώτος πόνος ., „ .» Α' α. άλ« οο\ «υ
, , , Λ ε·ά'- τ· 15, Λάμπρος Αι Αθήναι σ. οσ). η τοι-
επιπλα τιμηεντα και σκεύη φερω' κ. τ. λ. «, , ?>» ?./ < ? ί -\
' ' αυτη ομως γνώμη όεν όυναται να είναι οιολου πι-
Έκ του ποιήματος τούτου καί ιδία του τρίτοι; θανή )ΐα6'δσον είναι γνωστόν, δτι έν τή κόγχη ή θεο-
στίχου καταφαίνεται ότι ό Ακομινάτος προέβη τόκος παρίσταται πάντοτε ώς Πλατυτέρα εί'τε όρθία,
δχι μόνον είς τον δια σκευών καί έπίπλων πλου- είτε καθημένη (}ΥηΙΐί ε.ά. είκ. 477, 480,485,49/
τίσμον τοΰ μητροπολιτικού" ναου, αλλά καί τον 'ΟίβΚΙ ε. ά. σ. 455 είκ. 221, σ. 45/ είκ. 222),