DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0344
583
DE PEDANE
ildicibus.
ae
IS
a Continuatio. Sicut a pes eſt pars in-
F ferior corporis:ſic & pe-
daneus iudex eſt inferior
aliis. ACCVRS.
Roeuratori nostro.
CASVS. Procurator
Cæſaris cognoſcit inter
tionis vide in fiſcum, & priuatum:
initio tomi Procurator fiſci cogno-
quarti operum ſcit inter procuratorem
Cuiacij à nor Principis, & priuatum.
bis editorum ſi ergo procurator Cæ-
faris cauſam inter duos
priuatos delegauit, non
valet delegatio. ergo
non valet ſententia ab
eo lata, niſi forté vi-
ces praſidis gerat, non
dico, à præſide delega-
tus.
a Noſtro. ſe. Cſa-
4 Aliam inter-
retationem
huius caſtitu-
t Procurator ris: qui inter fiſcum
Caſaris inter & priuatú tãtum eſt iu-
fiſcum & pri¬ dex: vts ſi aduer fiſc. l, ij.
latos iudex pT Agenti. ſed tunc
icem pra- agit vice preſidis, cum
ſidis gerere in eum priuati conſen-
quis dicatur, tiunt prorogantes eius
iuriſdictionem:vt j. de
iuriſdictio. omnium iudi-
cum.l.j.2. Vel quia mor-
tuo praſide gerit eius
vicemivt S. de officio eius
qui vicem al. lj& ij. &
ffde tutoribus & cura-
toribus da. ab his. l.j.3.
Vel etiam eo viuo in
loco ſuo gerit eius vi-
cem, ſi abeſt.
c Priuatas. nõ tamen
inter fiſcum & priuatú.
ADorr10. Sed poteſt
dare inter fiſcum &
alios. Vide notata ad
* Id eſt, ſpor-
tulas:ſie Græci
appellant.
lpenult. j. ſi mancip. ita
fu. & l.2. J. de pœnis.
CVraC.
d 4Arbitros. id eſt, iu-
dices delegatos.
e Nullo iure. neque
ſpeciali, neque com-
muni: vt j. ſi à non
compet. iudi. l. ij. & l.
fn. & ff. de appell. l. ex
conſenſu. S. j. & j. vbi
cau. fiſ. l. iij. & j. ad
logem Flauiam, de plagi.
lnon valet. & j. ne de
ſta. defunct. l. ſi pater.
& j. de pœnist, procu-
rator..
( Sed quid ſi vterque
ſciebat eum ab incon-
gruo delegatum? Re-
ſpond. idem: vt j. de
iuriſdict. omn. iudic. l.
priuatorum.
T Item quid ſi ſciebãt à
congruo delegatum, ſed
in cauſa, in qua non po-
tuit delegari: vt d’in
cauſa appellationis, que
ipſo iure eſt nulla? Re-
ſpond. idem: argff.de po-
ſtulanl. quos prohibet.
parçendo.
d Im appel-
lationls cauſa
poteſt delega-
ti. Gloſſain au-
thent. ad hæc
ſi. de iud. &
gloſ- in leos in
verbo, conueuit.
iufrade appell.
Codicis Liber tertius.
rs luias, n r vμoo-
i elég à dipipévne
rurs laried agrtei d¬
ouia, n & Caivovles z
xeioa loiç émriμiois uſne.
Latinè.
ST, cui commiſſa ſunt pu-
blice, aut priuatæ commodi-
tates ſententiæ, aut iuſſiones
forte hoc loco) à Principe, vel
aliquo illuſtriſſimorum magi-
ſtratuum conueniat quidem
reum, & priuſquam inſinuet
illi huiuſmodi iuſſiones, (in-
terdum enim oportet eas igno-
rari.) neque conſuetas ſportu-
las accipiat ab ipſo, neque exi-
gat ipſum, niſi exemplum diui-
ne, aut maxime iuſſionis edi-
derit ipſe, ex qua commonuit
ipſum. Si verô alterius cuiuſ-
piam magiſtratus publicam, aut
priuatam praceptionem habet
aut præſidis eius loci, ne exigat
conuentum, neque conſueta ac-
cipiat, niſi inſinuauerit prius
praſidi prouinci, vt inde poſ-
ſint aſſumere exemplum hi, qui
conuenti ſunt, & libellus eis
edatur, aut inſcriptio, in crimi-
nalibus. Si verô non obſeruatis
his conuentionem obtulerit, aut
conſueta * exegerit executor,
liceat conuento repellere eum.
Neque verô prtextu fideiuſſio-
num ſine cauſa damno adfi-
ciantur prouinciales ab exacto-
ribus, vel pro conſtitutione
procuratoris. ſed ſi quidem im-
mobilem poſſeſſionem habent,
iuratoriam emittant ſcripturam:
ſi verô non habent, fideiuſſo-
rem vſque ad quinquaginta au-
ri libras praſtent indemnitatis
gratia: controuerſia autem orta
de perſona fideiuſſoris, vel de
tenore iuratori cautionis, apud
Epiſcopum ciuitatis, & patrem,
& ecdicum, ſeu defenſorem, ea
dirimatur . neceſſitatem ha-
bente exactore accipere idoneu
ab illis iudicatum fideiuſſorem,
aut cautionem acceptam. Si ve-
rô ex diuina iuſſione, aut maxi-
ma præceptione moneatur om-
nimodô ipſam perſonam abdu-
cere, nec ipſam fideiuſſori cre-
dere, tunc liceat ipſi non acci-
pere fideiuſſorem, ſed ducere
perſonam ſine damno, & cum
omni moderatione. Deo verô
amabilis locorum Epiſcopus ſi
permiſerit conculcari legem, aut
non minatus fuerit aduerſus
tranſgreſſorem, & Dei offenſionem incurrat, & im-
perialem experietur animi motum. Similiter verô &
præſes prouinciæ ſi negligat legem, & carebit magi-
ſtratu, & publicatus in perpetuum relegabitur. Ne
accipiant autem exactores, qui edunt libellos, aut
inſcriptiones, & conuentiones, aut inſtrumenta, vltrà
quam ſequente * conſtitutione permiſſum eſt ſolatij Sequens es-
loco, aut, ſi trangreſſi fuerint, ſubiaceant eius nodu
penis..larularun dr-
Id eſt, actioni in quadruplum quod ad executorem, qui cõ¬ poion et
tra modum plus exegit modus is eratſvt ex Theophilo liquet, ici,proptere
S. tripli. Inſtitut. de actio) vt in centenos aureos, ſemi au¬ ex No-
reos ſingulos, in ducenos, aureos ſingulos: & ſic deinceps exige-¬ ini Porphyro-
re poſſent ſportularum nomine, nõ autem millenos, aureos ſex, Sius oe
vt quidam putant, fortè decepti corruptis apud Theophilum poſteà defini-
numeris, vbi procis àrouiople. emendandum eſt, eit dyo. us fuit.
vouõul, Epiſcopi pauperes, fiſcus nullas ſportulas dant:
Nouell. 17. de manda, princip. A clericis minore modo
exiguntur: Nouell. 123. & à principio agentium in reb.
l vlt. C. prin ag in reb. ſi contra faciat, punitur executor in
quadruplum: S, item condictitia. Inſtit. de actio.
DE PEDANEIS IVDICIBVS.
TITVLVS III.
ſ tutio Zenonis Graca, cuius fit mentio Nou.8I. Pedanei iu-
dices ſunt ſpeciales iudices, quibus ſingula cauſa cognoſcé-
da à magistratibus delegantur: namque cognitionem tantû habent,
non iuriſdictionem:l. vlt.S. vbi & apud quem cog. reſt. & cognitionë
maxime cauſarum humiliorum l. vlt hocs tit l vltj, quan prou nõ
eſt nec. quare & à Ioſepho, 2. de bell. Iud dicuntur dn r io-
Acégou Mogr, ſic dicti, qua ſi agipedes, aut planipedes, quod non
pro tribunali iudicẽt, ſed de plano ſtantes, aut ſedẽtes, imô collatitio,
aut fortuito ſcammo, fortuito ceſpite, vt Nou.71. & 81. At verô ne
quis obliciat non fuiſſe cur de his daretur hic titulus, quaſi ſufficiẽte
primo, fuit titulus primus de iudiciis potius, quam de iudicibus, ſiue
de officio iudicum omnium, id eſt, eo quod in iure diſceptando ſequi,
& obſeruare debent. Eſt autem hic titulus ſpecialiter de pedaneis
iudicibus, ne dentur à procuratore Caſaririnter priuatos: l.t. & in
quo:l.2. extraordinaria fere omnia iudicia facit, ne dentur à praſi-
dibus in cauſis, qua corum cognitioni legibus nominatim reſeruan-
tur, ne in cauſis ingenuitatis, nec in vllis aliis cauſis, niſi vel mul-
titudine cognitionum obruantur, vel negotiis publicis diſtringantur,
vel ea ſit cauſa vilitas, vt non admodum requirat notionem praſi-
dum, vt ſecundum d.l.2. planë iam poſſis ſtatuere pedaneos iudices
humiliorum litium eſſe iudices. Et additur l.4. vt in démorui peda-
nei iudicis locum, praſes, aut prator ſubſortiatur alium. Nec ad offi-
cium pedaneorum ſpectat lex vlla tituli huius, niſi forte l.3. que
etiam limitum pedaneum iudicem ad iudicandu operam dare
compellit, adempta facultate remittendæ litis ad praſidem, qui eum
dedit. CVIAC..1 1
Sententia lata per delegatum ab incompetenti iudice ordi-
nario, eſt ipſo iure nulla. BALD. Vel ſic: Procurator Ceſaris
non habet poteſtatem delegandi in cauſa priuatorum:ideô ta-
lis delegati ſententia non valet. SALYCET.
S Eſportulis pedaneorum iudicum fuit ſub hoc titulo coſti-
1. Imp. GORDIANVS A. Vicanis. T tarii.
Rocuratori noſtro? non vice præſidis
agenti , dandi iudicis inter priuatas-
perſonas a non competere facultatem
manifeſtum eſt: & ideô ſi (vt allegaſtis)
inter priuatas perſonas is, cuins memi-
niſtis, arbitros d dandos putauit: ſententia abeis pro-
lata, nullo iure e ſubſiſtit. PP.Ralend. Februar. Attico,
& Prœtextato Coss.
Iſtam legem dicit Bartolus difficillimam, quam quæ ſit in
toto Codice:& hoc intendit: Cauſas medias præſides debent au-
dire per ſe, vel delegare reſeruata ſententia, ſi propter occupa-
tiones publicas, vel cauſarum multitudinem impediantur.
Cauſas verô meri, & mixti imperi, & cauſas iuriſdictionis
magnas iudicent-per ſeipſos. Cauſas ver minimas delegent
indiſtincté. h d cum lege ſequenti, ſecundum BART. Vel ſic:
Cauſæ pecuniariæ centum aureos excedentes, quas preſides leui
de cauſa impediti poterant delegare, hodie non poſſunt dele-
gari, niſi praſides publicis occupationibus, vel multitudine
cauſarum ſint impediti. Cauſæ verô meri, vel mixti im-
peri non delegantur, niſi cauſa ingenuitatis, & libertinitatu.
SALYCET.
I1. Impp.
DE PEDANE
ildicibus.
ae
IS
a Continuatio. Sicut a pes eſt pars in-
F ferior corporis:ſic & pe-
daneus iudex eſt inferior
aliis. ACCVRS.
Roeuratori nostro.
CASVS. Procurator
Cæſaris cognoſcit inter
tionis vide in fiſcum, & priuatum:
initio tomi Procurator fiſci cogno-
quarti operum ſcit inter procuratorem
Cuiacij à nor Principis, & priuatum.
bis editorum ſi ergo procurator Cæ-
faris cauſam inter duos
priuatos delegauit, non
valet delegatio. ergo
non valet ſententia ab
eo lata, niſi forté vi-
ces praſidis gerat, non
dico, à præſide delega-
tus.
a Noſtro. ſe. Cſa-
4 Aliam inter-
retationem
huius caſtitu-
t Procurator ris: qui inter fiſcum
Caſaris inter & priuatú tãtum eſt iu-
fiſcum & pri¬ dex: vts ſi aduer fiſc. l, ij.
latos iudex pT Agenti. ſed tunc
icem pra- agit vice preſidis, cum
ſidis gerere in eum priuati conſen-
quis dicatur, tiunt prorogantes eius
iuriſdictionem:vt j. de
iuriſdictio. omnium iudi-
cum.l.j.2. Vel quia mor-
tuo praſide gerit eius
vicemivt S. de officio eius
qui vicem al. lj& ij. &
ffde tutoribus & cura-
toribus da. ab his. l.j.3.
Vel etiam eo viuo in
loco ſuo gerit eius vi-
cem, ſi abeſt.
c Priuatas. nõ tamen
inter fiſcum & priuatú.
ADorr10. Sed poteſt
dare inter fiſcum &
alios. Vide notata ad
* Id eſt, ſpor-
tulas:ſie Græci
appellant.
lpenult. j. ſi mancip. ita
fu. & l.2. J. de pœnis.
CVraC.
d 4Arbitros. id eſt, iu-
dices delegatos.
e Nullo iure. neque
ſpeciali, neque com-
muni: vt j. ſi à non
compet. iudi. l. ij. & l.
fn. & ff. de appell. l. ex
conſenſu. S. j. & j. vbi
cau. fiſ. l. iij. & j. ad
logem Flauiam, de plagi.
lnon valet. & j. ne de
ſta. defunct. l. ſi pater.
& j. de pœnist, procu-
rator..
( Sed quid ſi vterque
ſciebat eum ab incon-
gruo delegatum? Re-
ſpond. idem: vt j. de
iuriſdict. omn. iudic. l.
priuatorum.
T Item quid ſi ſciebãt à
congruo delegatum, ſed
in cauſa, in qua non po-
tuit delegari: vt d’in
cauſa appellationis, que
ipſo iure eſt nulla? Re-
ſpond. idem: argff.de po-
ſtulanl. quos prohibet.
parçendo.
d Im appel-
lationls cauſa
poteſt delega-
ti. Gloſſain au-
thent. ad hæc
ſi. de iud. &
gloſ- in leos in
verbo, conueuit.
iufrade appell.
Codicis Liber tertius.
rs luias, n r vμoo-
i elég à dipipévne
rurs laried agrtei d¬
ouia, n & Caivovles z
xeioa loiç émriμiois uſne.
Latinè.
ST, cui commiſſa ſunt pu-
blice, aut priuatæ commodi-
tates ſententiæ, aut iuſſiones
forte hoc loco) à Principe, vel
aliquo illuſtriſſimorum magi-
ſtratuum conueniat quidem
reum, & priuſquam inſinuet
illi huiuſmodi iuſſiones, (in-
terdum enim oportet eas igno-
rari.) neque conſuetas ſportu-
las accipiat ab ipſo, neque exi-
gat ipſum, niſi exemplum diui-
ne, aut maxime iuſſionis edi-
derit ipſe, ex qua commonuit
ipſum. Si verô alterius cuiuſ-
piam magiſtratus publicam, aut
priuatam praceptionem habet
aut præſidis eius loci, ne exigat
conuentum, neque conſueta ac-
cipiat, niſi inſinuauerit prius
praſidi prouinci, vt inde poſ-
ſint aſſumere exemplum hi, qui
conuenti ſunt, & libellus eis
edatur, aut inſcriptio, in crimi-
nalibus. Si verô non obſeruatis
his conuentionem obtulerit, aut
conſueta * exegerit executor,
liceat conuento repellere eum.
Neque verô prtextu fideiuſſio-
num ſine cauſa damno adfi-
ciantur prouinciales ab exacto-
ribus, vel pro conſtitutione
procuratoris. ſed ſi quidem im-
mobilem poſſeſſionem habent,
iuratoriam emittant ſcripturam:
ſi verô non habent, fideiuſſo-
rem vſque ad quinquaginta au-
ri libras praſtent indemnitatis
gratia: controuerſia autem orta
de perſona fideiuſſoris, vel de
tenore iuratori cautionis, apud
Epiſcopum ciuitatis, & patrem,
& ecdicum, ſeu defenſorem, ea
dirimatur . neceſſitatem ha-
bente exactore accipere idoneu
ab illis iudicatum fideiuſſorem,
aut cautionem acceptam. Si ve-
rô ex diuina iuſſione, aut maxi-
ma præceptione moneatur om-
nimodô ipſam perſonam abdu-
cere, nec ipſam fideiuſſori cre-
dere, tunc liceat ipſi non acci-
pere fideiuſſorem, ſed ducere
perſonam ſine damno, & cum
omni moderatione. Deo verô
amabilis locorum Epiſcopus ſi
permiſerit conculcari legem, aut
non minatus fuerit aduerſus
tranſgreſſorem, & Dei offenſionem incurrat, & im-
perialem experietur animi motum. Similiter verô &
præſes prouinciæ ſi negligat legem, & carebit magi-
ſtratu, & publicatus in perpetuum relegabitur. Ne
accipiant autem exactores, qui edunt libellos, aut
inſcriptiones, & conuentiones, aut inſtrumenta, vltrà
quam ſequente * conſtitutione permiſſum eſt ſolatij Sequens es-
loco, aut, ſi trangreſſi fuerint, ſubiaceant eius nodu
penis..larularun dr-
Id eſt, actioni in quadruplum quod ad executorem, qui cõ¬ poion et
tra modum plus exegit modus is eratſvt ex Theophilo liquet, ici,proptere
S. tripli. Inſtitut. de actio) vt in centenos aureos, ſemi au¬ ex No-
reos ſingulos, in ducenos, aureos ſingulos: & ſic deinceps exige-¬ ini Porphyro-
re poſſent ſportularum nomine, nõ autem millenos, aureos ſex, Sius oe
vt quidam putant, fortè decepti corruptis apud Theophilum poſteà defini-
numeris, vbi procis àrouiople. emendandum eſt, eit dyo. us fuit.
vouõul, Epiſcopi pauperes, fiſcus nullas ſportulas dant:
Nouell. 17. de manda, princip. A clericis minore modo
exiguntur: Nouell. 123. & à principio agentium in reb.
l vlt. C. prin ag in reb. ſi contra faciat, punitur executor in
quadruplum: S, item condictitia. Inſtit. de actio.
DE PEDANEIS IVDICIBVS.
TITVLVS III.
ſ tutio Zenonis Graca, cuius fit mentio Nou.8I. Pedanei iu-
dices ſunt ſpeciales iudices, quibus ſingula cauſa cognoſcé-
da à magistratibus delegantur: namque cognitionem tantû habent,
non iuriſdictionem:l. vlt.S. vbi & apud quem cog. reſt. & cognitionë
maxime cauſarum humiliorum l. vlt hocs tit l vltj, quan prou nõ
eſt nec. quare & à Ioſepho, 2. de bell. Iud dicuntur dn r io-
Acégou Mogr, ſic dicti, qua ſi agipedes, aut planipedes, quod non
pro tribunali iudicẽt, ſed de plano ſtantes, aut ſedẽtes, imô collatitio,
aut fortuito ſcammo, fortuito ceſpite, vt Nou.71. & 81. At verô ne
quis obliciat non fuiſſe cur de his daretur hic titulus, quaſi ſufficiẽte
primo, fuit titulus primus de iudiciis potius, quam de iudicibus, ſiue
de officio iudicum omnium, id eſt, eo quod in iure diſceptando ſequi,
& obſeruare debent. Eſt autem hic titulus ſpecialiter de pedaneis
iudicibus, ne dentur à procuratore Caſaririnter priuatos: l.t. & in
quo:l.2. extraordinaria fere omnia iudicia facit, ne dentur à praſi-
dibus in cauſis, qua corum cognitioni legibus nominatim reſeruan-
tur, ne in cauſis ingenuitatis, nec in vllis aliis cauſis, niſi vel mul-
titudine cognitionum obruantur, vel negotiis publicis diſtringantur,
vel ea ſit cauſa vilitas, vt non admodum requirat notionem praſi-
dum, vt ſecundum d.l.2. planë iam poſſis ſtatuere pedaneos iudices
humiliorum litium eſſe iudices. Et additur l.4. vt in démorui peda-
nei iudicis locum, praſes, aut prator ſubſortiatur alium. Nec ad offi-
cium pedaneorum ſpectat lex vlla tituli huius, niſi forte l.3. que
etiam limitum pedaneum iudicem ad iudicandu operam dare
compellit, adempta facultate remittendæ litis ad praſidem, qui eum
dedit. CVIAC..1 1
Sententia lata per delegatum ab incompetenti iudice ordi-
nario, eſt ipſo iure nulla. BALD. Vel ſic: Procurator Ceſaris
non habet poteſtatem delegandi in cauſa priuatorum:ideô ta-
lis delegati ſententia non valet. SALYCET.
S Eſportulis pedaneorum iudicum fuit ſub hoc titulo coſti-
1. Imp. GORDIANVS A. Vicanis. T tarii.
Rocuratori noſtro? non vice præſidis
agenti , dandi iudicis inter priuatas-
perſonas a non competere facultatem
manifeſtum eſt: & ideô ſi (vt allegaſtis)
inter priuatas perſonas is, cuins memi-
niſtis, arbitros d dandos putauit: ſententia abeis pro-
lata, nullo iure e ſubſiſtit. PP.Ralend. Februar. Attico,
& Prœtextato Coss.
Iſtam legem dicit Bartolus difficillimam, quam quæ ſit in
toto Codice:& hoc intendit: Cauſas medias præſides debent au-
dire per ſe, vel delegare reſeruata ſententia, ſi propter occupa-
tiones publicas, vel cauſarum multitudinem impediantur.
Cauſas verô meri, & mixti imperi, & cauſas iuriſdictionis
magnas iudicent-per ſeipſos. Cauſas ver minimas delegent
indiſtincté. h d cum lege ſequenti, ſecundum BART. Vel ſic:
Cauſæ pecuniariæ centum aureos excedentes, quas preſides leui
de cauſa impediti poterant delegare, hodie non poſſunt dele-
gari, niſi praſides publicis occupationibus, vel multitudine
cauſarum ſint impediti. Cauſæ verô meri, vel mixti im-
peri non delegantur, niſi cauſa ingenuitatis, & libertinitatu.
SALYCET.
I1. Impp.