Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 4): Codicis Dn. Ivstiniani Sacratissimi Imp. PP. Avgvsti, Repetitae Praelectionis Libri Duodecim — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0386
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
667

veterano: vt ffde milita. teſtamen. l ſi à milite.S. fin. & l. nam in
bona. & ff.eo. l. Papinianus.S. Papinianus. Veteranus enim & filius-
familias non habent priuilegium vt ceſſet querela inofficioſi
teſtamenti, licèt teſtari poſſit: vt S.ea.l.S ſod & veterani. ſed li-
bertus etiam veteranus habet hoc priuilegium, vt hic dicit. nec

enim ita ſubuenitur pa-
trono, vt filiis & paren-

tibus.
J al. non eſſe,
ſed affirmati-
ua lectio re-

ce

DE INOFFICIO-
ctior eſt, & in ſis donationibus.
pluribus ma¬ Dictum eſt ſuprà de
nuſ- reperitur, querela inofficioſi testa-
a Continua¬ menti: ſed quia ſape in
tio. fraudem legis excogitan-
tur donationes, vt ceſſet
quere la inofficioſi teſtam.
vt j. ideo ponit de
inofficioſis donationibus.
Az0.
I, vt allegatis.JCCA-
ISVS. Materfamil.
filios habens quatuor
donauit duobus decem
vncias inter viuos, po-
ſtea fecit teſtamentum,
& omnes in duabus vn-
ciis reſiduis inſtituit:
demum duo non habere
inueniuntur niſi vnicam
vnciam: & eam legatis

x fdeicommiſ graua-

uit. qualiter eis ſuccur-
ratur, quaritur? Reſp.
quod ſicut cõtra extra-
neum inſtitutum filio
cui debitum bonorum
ſubſidium relictum non
eſt, datur inofficioſi
querela:ita & his dabi-
tur contra duos alios
querela de inoff. donat.
& per cam conſequen-
tur debitum bonorum
ſubſidium.
a Si, vt allegatis. vos
duo fratres.
b Querela in- Ad eludendam. Pid
officioſa dor eſt, excludendam.
perit, quando C n oofeioſ. ſeilicet
Elij fraudan¬ teſtamenti. nam illa ad
tur in quarta. ſubuertenda teſtamenta
v. Iaſonem in tantûm eſt inducta.
l emancipat: dV Exhauſit. exceden-
infrà qui adr d dodrantem
Mtti. 4 tE1LI.
e Ex duabus vnciis.
Sed quomodo his
duobus filiis poteſt dari
querela, cum quartam
h abeant & plus? quia
alij duo erant, vt in lite-
ra ponitur: & du vn
ciæ plus quarta ſunt:
ſcilicet dimidiæ eorum
duorum filiorum quœ

J hc verior
lectio eſt:quã-
uis in quibuſ-
dam legatur,
deluden dam, in
aliis ver ex-
cludendam.
c Et ita inſpi-
citur in dona-
tione inoffi-
cioſa tempus
factæ donatio-
nis. adde Gloſſ.
Nou. 92in ver-
bo, augmentum
in fi.

eis debebantur ab inteſtato Reſpond. promptum eſt dicere quod
ex duabus vnciis non patrimonij quod erat ante donationem,
fuerunt inſtituti: ſed eius quod remanſit: putà, donauit de-
cem vncias, & remanſerunt duæ: has duas vncias diuidit in xij.
& ita ex duabus vnciis eius quod remanſit, fuerunt inſtituri.
Vel ſi ex groſſis vnciis fuerunt inſtituti, dic quod fuerunt exi-
nanit legatis & fideicommiſſis.
qSecundô quero, cum aliquid habeant nomine quartæ: cur
hanc querelam intentant? Reſpond. quia ſuperiorem querelam
de inofficioſo teſtamento habebat filius olim, ſi minus quarta
habuit: ſed hodie remittitur omne grauamen: vt ſuprà tit.j.
l. ſcimus. & lomnimodô & b.quoniam in prioribus. Dic ergo quod
ſiue habeant querelam ſecundûm leges veteres contra legata-
rios in modum exceptionis: (quod eſt, ſi ipſi poſſident res le-
atas, & legatarij agant, vt aliàs vides: vt ff.de inofficio. teſtam.
lu piniamus s ſ fiuids ) ſue ſecundim nouas, remititur omne
grauamen. Dico etiam hodie hanc querelam proponendam con-
tra donatarios, ſi id quod apud eum eſt, ad quartam non ſufficit,
& ita vtrumque habebit.
Tertiô opponitur: quia ſi habeat quod ſufficit ſibi ad quar-
tam, remiſſo ſibi onere per leges ſuperioris tit. non videtur
velle lex iſta quod hane querelam proponat. ſie enim dicit,
vtpote quartam, &c. Sed dic, non habentibus inſpecta quantitate

Codicis Liber tertius.

cioſo querelam ſuſtinere: cum
neque nomen peculij permanet:
ſed aliis rebus confunditur, &
ſimilem fortunam recipit, quem-
admodum & cæteræ res eorum,
quæ in * vnum congregantur ex
omnibus parrimonium. Dat. Ral.
Septembr. Conſtantinop. poſt
conſulatum Lampadij & Oreſtis
VV.CC. anno ſecundo.

ducta ſunt, de inofficioſo quere-
le eſſe ſuppoſita?Sed hoc obti-
nere oporter, donec in ſacris pa-
rentum ſuorum conſtituti ſunt
hi qui quaſi caſtrenſe peculium
poſſident. Si enim ſui iuris effi-
ciantur: proculdubio eſt eorum
teſtamenta & pro ipſis rebus
quas antea ex quaſi caſtrenſi pe-
culio habebant, poſſe de inoffi-

DE INOFFICIOSIS DONATIONIBVS.
XXIX.

Z Xemplo querela inofficioſi testamenti comparata eſt querela inofficioſa do-
nationis ſacta à parentibus inter viuos in fraudem liberoru reſcripto Ale-
l roaddi ad e uimam pra ſect onrti, l Tila S Impſde leg i& das
eeeis aut erant tempore donationis ſiue in vnumee es ſiue in extraneum
collata donatio fuerit. Sed hoc inte reſt, quod querela inofficioſi testamenti, totum te-
ſtamentum reſcindit ſiue extranei ſiue alij liberi inſtituti ſint, querela inofficioſæ do-
nationis id tantum reſcindit & reuocat quo minuitur portio debita liberis, id eſt,
quadrans vel hac die triens aut ſemis legitimæ portionis, vt No92. quia quo libera-
liores ſunt morientes quam viuentes, eo ſunt etiam minus horum quàm illorum iu-
dicia & liberalitates coërcendæ. argumentum huius rei eſt lex Caninia. Igitur in-
officioſa donatio eſt quæ liberis portionem debitam aufert aut minuit, vel donatio
omnium bonorum vel donatio dextantis aut deuncis nam donato dextante vel deun-
ce, quod reſidet non ſufficit debita portioni, quo genere eluditur quidem querela in-
officioſi teſtamenti, ſed ſuppetit querela inofficioſa donationis, quam adnotandum eſt
etiam parentibus dari ſi liberi immodicam donationem fecerint rerum ſuarum. l. 4.
hoc tit. & ab intestato. l. 3atque etiam forte ſi interuertenda inofficioſi testamenti
querelæ donatori animus non fuerit. l. 5. nam conſilium quidem abſque euentu non
ſufficit. l. pen. euentus abſque conſilio ſufficit. quod tamen non videtur Patricius
probaſſe qui dixit l.5. axvorouieu, hoc eſt, ſtrictius, a ccipiendam eſſe qua ſi nouam,
vt ſuo tantum caſu procedat ſi liberi nati poſt donationem omnium bonorum factam
aliis liberis eam reuocent pro modo portionis ſibi debitæ. Etiam illud annotandum non
dari hanc actionem poſt quinquennium. l. vlt. non dari his qui parentis iudicium
agnouerunt. l.6..hoc tit.l. 4 infrà de cont. emp non dari his quibus alio remedio con-
ſultum eſt. l.2. & 4 quæ obtinente tiam in querela inofficioſi testamenti nec ſimiliter
dari querelam inofficioſæ venditionis. CVIAC.

TITVLVS

n



penè vniuerſas facultates ſuas,
dum agerer in rebus humanis,
factis donationibus, ſiue in
quoſdam liberos, ſiue in extra-
neos, exhauſit : ac poſtea vos
ex duabus vnciis fecit heredes,
eâſque legatis & fideicommiſſis
exinanire geſtiuit, non iniuria
iuxta formam de inofficioſo te-
ſtamento conſtitutam ſubue-
nire vobis, vtpote quartam par-

Si per inofficioſam donationem
fili fraudantur in quarta, id eſt, le-
gitima portione: competit eis querela
inofficioſæ donationis quæ eſt intro-
ducta ad ſimilitudinem inofficioſi
testamenti ſecundum BALD.

1. Imp. PHILIPPVSA. Nicanori
& Papian.
I(vt allegatis?) mater
veſtra ad eludẽdam b

l e veu.
E iniffiiiſic anere
Dſ nofficioſi e querelam,

Ca

i

c onſil io

& hîc, ſed illud regu-

Sextô quœro, quod ſi donaui primô dodrantem, & hac no n Pater pt
eſt inofficioſa: quia adhuc ſupereſt in bonis debitum bonorum
ſubſidium: poſtea facio teſtamentum, & te filium inſtituo inrr
liquis tribus vnciis, & à te multa legata S relinquo: an hic filius ria ita vtea
queri poterit aliquo modo? Ecce enim querelam inofficioſi not poſit pre
habet, quia quartam habet: vel habet petitionem trium vncia- re, & ita l
rum qu ſuperſunt & remanſerunt factis donationibus tempore
mortis:vt ſuprà tit.jl cum quaritur. item hanc non videtur ha-
bere, quia non fuit inofficioſa: quod ſi eſt: ergo ſic pater poter furioſo pati
rit donando fraudare filium, quod eſt contra mentem huius l maE-, ſa-
tuli: quod quidem negari non poteſt, quin aliquo caſu fraudare tere, oo
poſſit filium. Quid enim ſi h in mare omnia proiiciat? Ad hor
reſpond. ſecundum Azo. & Ioan, quod ſi donatio illarumix. vn-
ciarum in fraudem facta fuit, quod fiat reuocatio
deſt ſi dicat, non fuit fraudatus re in illis: quia ctſi
erat fraudatus, fraudabatur tamen, ſicut in vſucapione aliàs ſo-

68

bonorum qu erat ante factam donationem: vt S. tit.j. authent.
vnde & ſi parens. ſi autem de reſiduo intelligeres, bene habeant
quartam, vt dixi, & plus. Vel dic, etiam eius roſidui non videntur
habere quartam, cûm ſit exinanita legatis & fideicommiſſis: &
ita non ipſo iure? tollitur omne grauamen, licèt hoc fit in tit. a Dil

iſplicer n
ſuperiori. T Quartd à pdicetn
quro, quomodo dicit, entit ſupra
iuxta formam, &c. ii loſſ. & i re-
enim ageret tantim ad pnniont le
ſupplementum:vt ſuprà tis v a
tit. j. l ſcimus. in princip.
& l. omnimodo. hîc au-
tem agitur querela? Re-
ſpondetur: hîc habuit * ad.
reſpectum ad id quod
olim fiebat in illa. nam
ibi olim habebat que-
relam. ſi minus quarta
haberet. 2. Vel ſecundô
hodie idem eſt in hac
quod in illa.
J Quintô quœro in
quantum b fit reuoca-¬ b Donatio in-
tio per hanc querelam? officioſa qua-
Reſp. ſecundum Azo. tenus reuoce-
quatenus immoderaté qued oiliſe
eſt facta, vt infrà eod. ſcripſi Nouella
l. ſi mater. & l. ſi totas. de immenſis
quod ſatis dici poreſt. donationib.
Nec obſtat , ff. de leg ij na r-is d
l. Titia ij S. Imperato, atuonibu.
vbi ſuam dimidiam in-
tegram reuocat vnus
duorum filiorum. 3. Sed
dic ſecundûmB.& R.di-
midiam eius quod eſt
vltra dodrãtem:vt infrà
eo. ſi mater. 3. Vel di-
ſtingue ſecundûmB. in
quaſtione prdicta, an
ſit inofficioſa donatio c Donatin in-
re & conſilio, an re tan¬ officioſa fit

aauu duobus modis,
tum. Primo d caſu in tele ouo

totum fit reuocatio.Se- ſilio ſimulvel
cundo, in id tantum re tantum.
quod eſt immoderaté dDuirs ſ
A. officioſa re ſi-
geſtum. & hoc ſecúdûm qul & conſilio
veteres leges. Sed per reuocatur in
auth. S. tit j. vnde & ſi totum.
parens, fit ſemper quae e nuioſ-
tenus eſt geſtunm im¬ t o
moderaté. Vel illa auth. ur in idquod
ſecundûm hanc diſtin- immoderate
ctioné intelligitur. Vel geſtum eſt.
loquitur quando in aliû
filium eſt collata:ſecus
ſi in extraneum. Huic
diſtinctioni videtur ob-
ſtare infrà eol final. vbi
parificat querelas, ſed
in ſuperiori non refert adde Oloſ.
re tantum, an etiam Nu. 92. & ili

fecit, nec ergo Bart. numq
nec ergo Bart. num9
conſilio fecit, nec ere oau de dout-

tionibus.
Que ſunt

lare, hoc ſpeciale. Item

ob. infrà de reuoc. do. l. ſi vnquam. Sed ibi ſolui. & hoc ſecun¬ nutilia: vrte
dûm B. Sed ſecundûm Azo. dici poteſt quôd indiſtincte reuo-
cetur tantum debitum bonorum ſubſidium. vt inſià eodem,
l. ſi liqueat. Ibi enim ponitur de inofficioſa doatione re & pet contra-

net loſſiſupr
in virſi ſecunle
uaro, & ſic l¬

dicit. Pau.
teſt
diſponer-
lus ſuis &
ini ſui len-

ros defraud
rervt hic, quo
nihi videtur

ti¬ magis compe

e n mentis
nini.1
x.vxvn;immo idr
i ix nec pro ſtictan l
tune no pabet quertll
quia leyr
ſunt nulla.8.

lemus dicere: vt ſuprà de reſtitut. mili. l quod tempore. & alis aldt-

vt & ff. quod metus cauſa. l ſed & partus. & aliàs ff quod met
cauſ.
 
Annotationen