DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0609
1113
a Definita erat nam petebatur, etſi non erat promiſſa.
b Placuerit non errando & ſic non obſtat ffſi quis cau.l, ſed &
aPena e
uadruplum
ſque poſſint
conſiſtere.
intereſtl. j.
cDefinitionem. defini-
tio legis eſt, arras in du-
plum reddi, niſi de pœna
vſque ad quadruplum
placuerit.
a Si cautie pœnam. Ta-
mẽ ex Nou. Leonis phi-
loſophi r8 prter arras
pœna addi poteſt.Cv1A.
d Nullas vires. vt & j.
de inutil. ſtipul.l.ij. & de
verb obli.l. Titia. & lſti-
pulatio hoc modo. & J.de
nupt. l.neque ab initio.
e ( Poteſtas. prterquam
à duplo arrarum, vel à
pœna quadrupli pacto
comprehenfa ne ſibiipſi
contradicat, vt hic proxi-
me dixit. & j tit. j.l- j. In-
ter alios tamen quà in-
ter eos qui nuptias vo-
lunt cõtrahere, non erit
hæc libertas: vt ſi pro-
mittas mihix. ſi filia tua
non nupſerit filio, aut
menop & epi- illi, & licet libera ſint
toma. lib.4tit. matrimonia ab obſer-
3. & Cuia lib, uatione poenæ: tamen ſi
1. obſ. & quis filiam ſuam inſti-
Auo- uat, ſi nupſerit tibi, non
neeheé tone prius fit heres, quam ti-
ſtitutionum. bi nupſerit, vel tu recu-
ſes, neque enim inhone-
ſta vel remittenda eſt il-
la conditio: vt ff de con-
dic. & demon. l. Titio cen-
tum. S.j. & j. de inſtit. &
ſubſtilj & lareprehendẽ-
da. ADDITIO. Vi-
deas de hac materia ple-
ne per Abbatem in cap.
Gemma mulier. extr. e. &
Bart. in l. Titia. in princ.
ffde verb oblig.
9J Vide aliam verſio-
nem Leunclaij in editio-
ne Godofredi: & nos a¬
liam dedimus, ad lib.I1.
obſeru. Cuiacij, cap.18.
JCitat. Har-
SI RECTOR
prouinciæ, &c.
Dixit de ſponſalibus in
genere. nunc in ſpecie.
M Iqui CASVS. In
paretate publie.
conſtitutus ſeu poſi-
tus, vt rector prouinciæ,
vel proconſul, vel eius
filius, vel cõſiliarius, aut
domeſticus, qui mulieri,
aut ſuis parentibus, aut
eius tutori vel curatori
poteſt eſſe terribilis: ſi
cum ea ſponſalia con-
traxerit, tenent ſponſa-
lia. Sed ſi mulier velit
poſtea pœnitere, hoc ſi-
bi licebit, & arras non
reddet duplicatas. im
ſi quis. Sfi vel hic ſpeciale. S Item not pœnam a ſtare vſque ad
quadruplum. de quo plene diximus infrà de ſen. que pro eo quod
ſimili modo etiã de ſponſis ſu-
per recipiendis nécne arris præ-
ſtitis cuſtodiri cenſemus. Qua-
drupli videlicet poena, qu in
anterioribus legibus definita e¬
rat , in qua & arrarum quanti-
tas imputabatur, ceſſante: niſi
ſpecialiter aliud ex communi
conſenſu inter contrahentes de
eadem quadrupli ratione pla-
cuerit b. Extra definitioneme
autem huius legis ſi cautio pœ-
nam a ſtipulationis continens
fuerit interpoſita, ex vtraque
parte nullas vires d habebit: cum
in cõtrahendis nuptiis libera po-
teſtas eſſe debeat. Dat. Ralen.
Iul. Martiano & Zeno. Coss.
VI. JA’TTORPAT 7.
T didga s ero vpe-
evuvr yμoy, μeAg μcr
nneν uvvν. y aCGvuv. boc vée-
r OBi, r nd uuepun-
e ev ôoc ACvet.
„ ouvepovnoe, ù vvp d tio-
lù μoipr poiuos j poy a¬
pajes loopea re, év n vpoi
dpp ſooivv eyoé pois,
élou de s , m¬
aéet d. ons dnore vo-
ovu 6ir n npoîg, eporép T
Arur v puci x mvéarcs v
pogevnvn veν, dſe e veie
i n vpoî, n i vpoydcs dlped.
e o cuppovnee
μù d’ſleri, dd v uar-
Aney va v, eire pnμr
ev, G re op y œr, ù eeon
d uooio pée, n o e Ace
Tt Rivnvo n uiuvoo n ouivuvoo,
Si rector prouinci, &c. Tit ij.
officium.ff.de ritu nupt. Cvac.
utrs py y ey uv ’uovou ua-
r ru
dunpovbμuv, v’μovoy no s
S dxor, d’ C
uAnporéuy, pui ¬
’v hripi roſt raur
oprleu m ctpiv.
Eadem Latine per Ant. Cont. Imp. x.
Onſtitutio vult eum qui
Conelaroreet matrimoni,
maximè quidem nihil accipere.
Si verô omnino accipere audet,
ſi quidem nihil pactus eſt ea de
re, nihil prorſus accipere: ſi ve-
rô pactus eſt, ne accipiat vltra
viceſimam dotis aut donationis
propter nuptias portionem, ſi
dos vſque ad ducentas auri li-
bras ſit, minus aurem ſi velit,
accipere id promittit ipſi. Si ve-
rô quantæcunque quantitatis
dos ſit, ſupra decem auri libras
non permittit proxenetæ cape-
re, neque ſi perfecta 5 eſt dos
vel donatio propter nuptias. Si
verô ſupra hac pactus fuerit
quis, ne exigitor. ſed & quod
ſolutum fuerit redditor, & ſiue
pecunias, ſiue res; ſiue aliud
quod accepit, ſiue data eſt ei
cautio debiti, ſiue omnino acce-
pit quid mobile aut immobile,
aut ſe mouens, mouendis actio-
nibus non ſolûm contra eum
qui accepit, ſed & contra eius
hredes: & nonſolum abeo qui
dedit, ſed & ab eius hœredibus
definita decem auri librarum
pena his qui contra hæc facere
tentauerint.
SI RECTOR PROVINCIE, VEL
ad eum pertinentes ſponſalitia dederint *.
TITVLVS
II.
Seonſalia inhoc tiulo ſint arre ſponſalitit, vt Grace urisea & pinora, vrl6.
Cod. Theod de ſponſ.l. vlt. J. de ing. man.J. ſi nup. ex reſpet. Hieronymus
in oirgnmtatis laude Hlumanorum ſponſaliorum pignoribus ſubarratur. Et
ſciendum eſt, rector prouincis vel alius qui officium in prouincia adminiſtrat ſi in ea puellã deſponderit, & ſub-
arrauerit, vt potuit, quia nuptiæ ei interdicta ſunt, non ſponſalia, & poſt depoſiium officium ipſa ei nubere nolit,
liberari eam reddendo arras in ſimplum, quia praſumitur non ſponte ſponſalia feciſſe cum éo, ſed coacta & ter-
rita offici poteſtate. l. ſi quis officium. D. de ritu nup. que ſecundum Conſtitutionem huius tit. ita accipienda
videtur, niſi mauis Cyrillum ſequi, cuius ſententiam adſerere aliquando conatus ſum, vt non aliter eas reddat,
quam ſua ſponte, vltro ſi eas reddere velit, vt plerumque ex rebus eius quem repudiant puella nihil retinere
volunt, & ver honeſtius eſſet eas reſtituere, ſed neceſſitatem reſtituendi hac Conſtitutio remittit. Pertinentes in
hoc tit. & tit 7. vt Grace poorres ſunt liberi, cognati, adfines, domeſtici, adſeſſores, ad quos etiam pertinet hac
1114
ſi fuit coacta contrahere, arras retinet Et ſi poſtea depoſito offi-
cio mulier cum talibus voluerit facere matri.
dem.Et nota quod hic vocat arras a pignora.
Vide lib. 4. Obſeruat. cap. 22. vbi hc l.conciliatur cum lſi quis
moniu, bene qui-
f Mutauerint volun-
tatem. durante officio,
ſecundûm M.
gNon modoid eſt, non
ſolummodo.
7 Pœna ſtatuta.InC.
Theodoſ. additum erat
quæ quadruplum ſta-
tuitCVIAC.
S Pignora. Arras:
S. vlt. CvIAC.
h Pignora. hæc ap-
pellauit arras titulo ſu-
periori: & non eſt vis
in nomine. 5 Sed huic
videtur contra. S.tit. jl.
fi. qua ita. Solut. vt ibi.
4 Item econtrà. ff. de ri-
tu nupt. l. quis officium.
Vbi dicit in ſimplum
reddi. Sol. ibi finito of-
ficio mutauit volunta-
tem, hiceo durante. Vel
hc lex loquitur, quãdo
per potentiam vel blã-
ditiam induxit eam ad
ſponſalia. JEt not. hic
deficere regulam qu
eſt ff. eo. ſe. de ſpon. l. ora-
tio. nam hic ſunt ſpon-
ſalia, ſed matrimonium
non poreſt eſſe: vt dl. ſi
quis officium.
i (Adminiſtrantes. niſi
in patria ſua id exer-
ceant: vt ff. de ritu nupt.
l.eos.
R 5Quibus. ſubaudi pro
quibus, &c. & ſic nota
ex illorum facto ita
demum adminiſtrãtem
damnificari, ſi operam
dederit, nonalias.
l Impleri. ſi de nouo
conſentiant:vt ff. de ritu
nupt.l. eos qui.
m Poſtea. i.honore de-
poſito. Et ſie not. quôd
rector prouinciæ ine
prouincia quã regit, po-
teſt habere cõcubinam:
vt ff.de cõcub l fi. 2. Item
filias in matrimonium
collocare: vt ff. de ritu
nupt. l ſi quis officium.S.
fin. 3. Item ſponſalia cõ-
trahere, ſed non ducere
vxorem. ſi tamen depo-
ſito officio de nouo con-
ſentiant, iuſt nuptiæ
fiunt: vt in eodem ti. los,
vt j.
Conſtitutio ſi eis ea in re operam dederit is qui officium publicum in prouincia gerit. CVrac.
Rector prouinciæ, vel aſſiſtens, cui ipſe præbet fauorem,
perdit arras quas pro matrimonio contrahendo dedit ſpon-
ſe renuenti: ſed finito officio matrimonium contrahi non eſt
probibitum.BALD.
1. Imppp GRAT. VALENT. & TiEOo. AAA. EutropioPP.
tc. T344.
e
t
I quis in poteſtate publica poſitus, atque
honore adminiſtrandarum prouinciarum,
qui parentibus aut tutoribus, aut curatori-
bus, aut ipſis que matrimonium contractu-
r ſunt, poteſt eſſe terribilis, arras ſponſalitias dede-
rit: iubemus vt deinceps ſiue parentes ſiue eœdem
mutauerint voluntatem f: non modô g iuris laqueis
liberentur, penæque ſtatutæ y
trinſecus data pignora lucratiua habeant, ſi ea non
putent eſſe reddenda. quod ita latè patere volumus, vt
non ſolum circa adminiſtrantesi, ſed etiam circa ad-
miniſtrantium filios, nepotes, ac propinquos, & par-
expertes ſint: ſed ex-
ticipes, id eſt, conſiliarios, domeſticoſque locu habeat,
quibus l tamen adminiſtrator operam dederit Imple-
t ril autem id poſtea matrimoniu non vetamus, quod
tempore
a Definita erat nam petebatur, etſi non erat promiſſa.
b Placuerit non errando & ſic non obſtat ffſi quis cau.l, ſed &
aPena e
uadruplum
ſque poſſint
conſiſtere.
intereſtl. j.
cDefinitionem. defini-
tio legis eſt, arras in du-
plum reddi, niſi de pœna
vſque ad quadruplum
placuerit.
a Si cautie pœnam. Ta-
mẽ ex Nou. Leonis phi-
loſophi r8 prter arras
pœna addi poteſt.Cv1A.
d Nullas vires. vt & j.
de inutil. ſtipul.l.ij. & de
verb obli.l. Titia. & lſti-
pulatio hoc modo. & J.de
nupt. l.neque ab initio.
e ( Poteſtas. prterquam
à duplo arrarum, vel à
pœna quadrupli pacto
comprehenfa ne ſibiipſi
contradicat, vt hic proxi-
me dixit. & j tit. j.l- j. In-
ter alios tamen quà in-
ter eos qui nuptias vo-
lunt cõtrahere, non erit
hæc libertas: vt ſi pro-
mittas mihix. ſi filia tua
non nupſerit filio, aut
menop & epi- illi, & licet libera ſint
toma. lib.4tit. matrimonia ab obſer-
3. & Cuia lib, uatione poenæ: tamen ſi
1. obſ. & quis filiam ſuam inſti-
Auo- uat, ſi nupſerit tibi, non
neeheé tone prius fit heres, quam ti-
ſtitutionum. bi nupſerit, vel tu recu-
ſes, neque enim inhone-
ſta vel remittenda eſt il-
la conditio: vt ff de con-
dic. & demon. l. Titio cen-
tum. S.j. & j. de inſtit. &
ſubſtilj & lareprehendẽ-
da. ADDITIO. Vi-
deas de hac materia ple-
ne per Abbatem in cap.
Gemma mulier. extr. e. &
Bart. in l. Titia. in princ.
ffde verb oblig.
9J Vide aliam verſio-
nem Leunclaij in editio-
ne Godofredi: & nos a¬
liam dedimus, ad lib.I1.
obſeru. Cuiacij, cap.18.
JCitat. Har-
SI RECTOR
prouinciæ, &c.
Dixit de ſponſalibus in
genere. nunc in ſpecie.
M Iqui CASVS. In
paretate publie.
conſtitutus ſeu poſi-
tus, vt rector prouinciæ,
vel proconſul, vel eius
filius, vel cõſiliarius, aut
domeſticus, qui mulieri,
aut ſuis parentibus, aut
eius tutori vel curatori
poteſt eſſe terribilis: ſi
cum ea ſponſalia con-
traxerit, tenent ſponſa-
lia. Sed ſi mulier velit
poſtea pœnitere, hoc ſi-
bi licebit, & arras non
reddet duplicatas. im
ſi quis. Sfi vel hic ſpeciale. S Item not pœnam a ſtare vſque ad
quadruplum. de quo plene diximus infrà de ſen. que pro eo quod
ſimili modo etiã de ſponſis ſu-
per recipiendis nécne arris præ-
ſtitis cuſtodiri cenſemus. Qua-
drupli videlicet poena, qu in
anterioribus legibus definita e¬
rat , in qua & arrarum quanti-
tas imputabatur, ceſſante: niſi
ſpecialiter aliud ex communi
conſenſu inter contrahentes de
eadem quadrupli ratione pla-
cuerit b. Extra definitioneme
autem huius legis ſi cautio pœ-
nam a ſtipulationis continens
fuerit interpoſita, ex vtraque
parte nullas vires d habebit: cum
in cõtrahendis nuptiis libera po-
teſtas eſſe debeat. Dat. Ralen.
Iul. Martiano & Zeno. Coss.
VI. JA’TTORPAT 7.
T didga s ero vpe-
evuvr yμoy, μeAg μcr
nneν uvvν. y aCGvuv. boc vée-
r OBi, r nd uuepun-
e ev ôoc ACvet.
„ ouvepovnoe, ù vvp d tio-
lù μoipr poiuos j poy a¬
pajes loopea re, év n vpoi
dpp ſooivv eyoé pois,
élou de s , m¬
aéet d. ons dnore vo-
ovu 6ir n npoîg, eporép T
Arur v puci x mvéarcs v
pogevnvn veν, dſe e veie
i n vpoî, n i vpoydcs dlped.
e o cuppovnee
μù d’ſleri, dd v uar-
Aney va v, eire pnμr
ev, G re op y œr, ù eeon
d uooio pée, n o e Ace
Tt Rivnvo n uiuvoo n ouivuvoo,
Si rector prouinci, &c. Tit ij.
officium.ff.de ritu nupt. Cvac.
utrs py y ey uv ’uovou ua-
r ru
dunpovbμuv, v’μovoy no s
S dxor, d’ C
uAnporéuy, pui ¬
’v hripi roſt raur
oprleu m ctpiv.
Eadem Latine per Ant. Cont. Imp. x.
Onſtitutio vult eum qui
Conelaroreet matrimoni,
maximè quidem nihil accipere.
Si verô omnino accipere audet,
ſi quidem nihil pactus eſt ea de
re, nihil prorſus accipere: ſi ve-
rô pactus eſt, ne accipiat vltra
viceſimam dotis aut donationis
propter nuptias portionem, ſi
dos vſque ad ducentas auri li-
bras ſit, minus aurem ſi velit,
accipere id promittit ipſi. Si ve-
rô quantæcunque quantitatis
dos ſit, ſupra decem auri libras
non permittit proxenetæ cape-
re, neque ſi perfecta 5 eſt dos
vel donatio propter nuptias. Si
verô ſupra hac pactus fuerit
quis, ne exigitor. ſed & quod
ſolutum fuerit redditor, & ſiue
pecunias, ſiue res; ſiue aliud
quod accepit, ſiue data eſt ei
cautio debiti, ſiue omnino acce-
pit quid mobile aut immobile,
aut ſe mouens, mouendis actio-
nibus non ſolûm contra eum
qui accepit, ſed & contra eius
hredes: & nonſolum abeo qui
dedit, ſed & ab eius hœredibus
definita decem auri librarum
pena his qui contra hæc facere
tentauerint.
SI RECTOR PROVINCIE, VEL
ad eum pertinentes ſponſalitia dederint *.
TITVLVS
II.
Seonſalia inhoc tiulo ſint arre ſponſalitit, vt Grace urisea & pinora, vrl6.
Cod. Theod de ſponſ.l. vlt. J. de ing. man.J. ſi nup. ex reſpet. Hieronymus
in oirgnmtatis laude Hlumanorum ſponſaliorum pignoribus ſubarratur. Et
ſciendum eſt, rector prouincis vel alius qui officium in prouincia adminiſtrat ſi in ea puellã deſponderit, & ſub-
arrauerit, vt potuit, quia nuptiæ ei interdicta ſunt, non ſponſalia, & poſt depoſiium officium ipſa ei nubere nolit,
liberari eam reddendo arras in ſimplum, quia praſumitur non ſponte ſponſalia feciſſe cum éo, ſed coacta & ter-
rita offici poteſtate. l. ſi quis officium. D. de ritu nup. que ſecundum Conſtitutionem huius tit. ita accipienda
videtur, niſi mauis Cyrillum ſequi, cuius ſententiam adſerere aliquando conatus ſum, vt non aliter eas reddat,
quam ſua ſponte, vltro ſi eas reddere velit, vt plerumque ex rebus eius quem repudiant puella nihil retinere
volunt, & ver honeſtius eſſet eas reſtituere, ſed neceſſitatem reſtituendi hac Conſtitutio remittit. Pertinentes in
hoc tit. & tit 7. vt Grace poorres ſunt liberi, cognati, adfines, domeſtici, adſeſſores, ad quos etiam pertinet hac
1114
ſi fuit coacta contrahere, arras retinet Et ſi poſtea depoſito offi-
cio mulier cum talibus voluerit facere matri.
dem.Et nota quod hic vocat arras a pignora.
Vide lib. 4. Obſeruat. cap. 22. vbi hc l.conciliatur cum lſi quis
moniu, bene qui-
f Mutauerint volun-
tatem. durante officio,
ſecundûm M.
gNon modoid eſt, non
ſolummodo.
7 Pœna ſtatuta.InC.
Theodoſ. additum erat
quæ quadruplum ſta-
tuitCVIAC.
S Pignora. Arras:
S. vlt. CvIAC.
h Pignora. hæc ap-
pellauit arras titulo ſu-
periori: & non eſt vis
in nomine. 5 Sed huic
videtur contra. S.tit. jl.
fi. qua ita. Solut. vt ibi.
4 Item econtrà. ff. de ri-
tu nupt. l. quis officium.
Vbi dicit in ſimplum
reddi. Sol. ibi finito of-
ficio mutauit volunta-
tem, hiceo durante. Vel
hc lex loquitur, quãdo
per potentiam vel blã-
ditiam induxit eam ad
ſponſalia. JEt not. hic
deficere regulam qu
eſt ff. eo. ſe. de ſpon. l. ora-
tio. nam hic ſunt ſpon-
ſalia, ſed matrimonium
non poreſt eſſe: vt dl. ſi
quis officium.
i (Adminiſtrantes. niſi
in patria ſua id exer-
ceant: vt ff. de ritu nupt.
l.eos.
R 5Quibus. ſubaudi pro
quibus, &c. & ſic nota
ex illorum facto ita
demum adminiſtrãtem
damnificari, ſi operam
dederit, nonalias.
l Impleri. ſi de nouo
conſentiant:vt ff. de ritu
nupt.l. eos qui.
m Poſtea. i.honore de-
poſito. Et ſie not. quôd
rector prouinciæ ine
prouincia quã regit, po-
teſt habere cõcubinam:
vt ff.de cõcub l fi. 2. Item
filias in matrimonium
collocare: vt ff. de ritu
nupt. l ſi quis officium.S.
fin. 3. Item ſponſalia cõ-
trahere, ſed non ducere
vxorem. ſi tamen depo-
ſito officio de nouo con-
ſentiant, iuſt nuptiæ
fiunt: vt in eodem ti. los,
vt j.
Conſtitutio ſi eis ea in re operam dederit is qui officium publicum in prouincia gerit. CVrac.
Rector prouinciæ, vel aſſiſtens, cui ipſe præbet fauorem,
perdit arras quas pro matrimonio contrahendo dedit ſpon-
ſe renuenti: ſed finito officio matrimonium contrahi non eſt
probibitum.BALD.
1. Imppp GRAT. VALENT. & TiEOo. AAA. EutropioPP.
tc. T344.
e
t
I quis in poteſtate publica poſitus, atque
honore adminiſtrandarum prouinciarum,
qui parentibus aut tutoribus, aut curatori-
bus, aut ipſis que matrimonium contractu-
r ſunt, poteſt eſſe terribilis, arras ſponſalitias dede-
rit: iubemus vt deinceps ſiue parentes ſiue eœdem
mutauerint voluntatem f: non modô g iuris laqueis
liberentur, penæque ſtatutæ y
trinſecus data pignora lucratiua habeant, ſi ea non
putent eſſe reddenda. quod ita latè patere volumus, vt
non ſolum circa adminiſtrantesi, ſed etiam circa ad-
miniſtrantium filios, nepotes, ac propinquos, & par-
expertes ſint: ſed ex-
ticipes, id eſt, conſiliarios, domeſticoſque locu habeat,
quibus l tamen adminiſtrator operam dederit Imple-
t ril autem id poſtea matrimoniu non vetamus, quod
tempore