Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 4): Codicis Dn. Ivstiniani Sacratissimi Imp. PP. Avgvsti, Repetitae Praelectionis Libri Duodecim — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0763
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
1421
t ffeo.l,ſi

A Vod ex liberta.

ſuſpicionem vicandai
quod conſiſtit in aſſur-
gendo, & in ſuccedendo.
VrVIa.
Ingenuum eſt. vt In-
ſtit de inge in princ.
O5 Liberte. ſecus in li-
berto accipiẽte vxorem:
quia ibi nõ eſt ſuſpicio,
ſi ipſe operas preſtetve
f eoil ſi quis hac Setiam.
Item ſecûs ſi eſt parro-
na fœmina: quia & ei
poſſunt preſtari operæ.
& filiz, & nepti patroni,
cûm nec ibi ſit ſuſpicio:
vt ffaeod. l ſicut patronus.
S ſin.
c Operas. futuri, non
præteriti temporis: vt ff.
eod. l. ſi libertus ita.S fin.
I Non poſſit cauſa tur-
pis vitande ſuſpicionis:
ue quia quandoque
ceſſat, ceſſat & lex: vt
modô dixi. & facit huie
l.j. de Latt liber. tol. auth.
ad hac & ff-eo. lſicut pa-
ronus.in prine. & S.eol.
libertæ. Sed contrà jtit.
iij. l.j. Solu. vt ibi. Item
habent locum hc du-
rante matrimonio:ſecus
ſi finitum ſit: vt ffeodl.
plane. ACCVRS.

Vi manumittten-
P tur JCAS. Serui

tui manumiſſi, vbi mo-
rari voluerint, poſſunt:
ita tamẽ, vt operas pre-
ſtare tibi poſſint: nec
ab heredibus tuis in ſer-
itutem reuocabuntur,
niſi ingrati. Nec enim
iura compellunt libertu
tare cum patrono.
e Arbitriumita tamé
morari debent, vt ope-
ras poſſint exhibere pa-
tronis: vt ff-eod. l. quod
niſi. S. ex prouincia. & l.
hæ demum. in fin. qua
ſunt contra. ACdVR-
SIVS.
f Reuerentiam. Quid
ſi operas? Reſpoidem:
licêt ſi velint recedere,
poſſint agere ad cautio-
nem: vt ff de iudiciis. l.
in omnibus. & argu. ffde
condic. cauſa da. l. ſi pe-
cuniam. . item ſi quis. ibi
plenè dicitur.
gS Probentur. tune ſic,
vt hic, & jade lib. & eor.
lib. l. iij.
h J Compellant. niſi ma-
numiſiſſet eos hac con-
ditione:vt arg. ff de con-
dit. & demon. l. Titio cen-
tum. T’itio ij in fin. & ff.
le al. legl. libertis. ij in fi.
VN redhibitione.) C A¬
SVS. Si libertú meum,
qui ad operas mihi te-

nebatur, occultaſti: cas operas, ad quas p
gatus eſt, reddere compelleris.
I In redhibitione. id eſt, redditione.
2 . . ..
e J Pœna. quia pro eis tenetur tantûm, pro quihus occultatus
erat obligatus: aliud in liberto ciuitatis: vt S. de ſeruis fugitil.
mancipia. libertis. addunt tamen hic quidam, & omnis damni
cum pena quadrupli prater redhibitionem operarum: vt arg.

Jde colonis Illyri.lL. S..1.

vnde contra in

timsS.e



2

Codex.

operaru iudicio. Diſtinctionem autem de operis dic:
ve dixiffde condi inde l ſi non ſortem. S.libertus. n.
J CASVS. Si libertæ tuæ nubendi-prœſtitiſti
aſſenſun, ad operas tibi non tenebitur propter turpem

eadem lege .
ſeruis fugitinis l. quicunque, Accur. Flor.

De bonis libertorum, &c. Tit iv.

1422

DE BONIS LIBERTOR
patronatus a.

: tamen ius patronatus retines: puta

XIII. Impp. DIOCLET. & MAxI-
MIAN. AA. Veneriæ.

Vi manumittuntur, libe-
rú, vbi voluerint, cõmorã-
di arbitrium e habent:nec à pa-
tronorum filiis, quibus ſolam
reuerentiamf debent, ad ſer-
uiendi neceſſitatem redigi poſ-
ſunt, niſi ingrati probenturs:
cûm neque cum patrono habi-
tare libertos iura compellant h:
S.IX. Ral Iun. ipſis AA. CosS.
Qui alienum liberum occultat,
tenetur loco ipſius ad operari præ-
ſtationem. BALD. concor. SALY.

XI11. Imppp. VALENS, VALENTIN.
& GRAT. AAA. ad Probum P.P.

N redhibitionei operarum
maneat pœna l in eum, qui
libertum alienum recipiendum
eſſe duxerit. Dat. IlI. Id. Iuli.
Gratiano A. Il. & Probo Coss.

DE BONIS LIBERTORVM, ET
iure patronatus.
TITVLVS IIII.
Il ri iudloque operarunm eſieiadlium quau paronis liberi debent adit in huie ti-
tulo ius ſuccedendi i bonis libertori, quod per eminentiã, ius patronatus vocat:
vtl.I1.Stit. prox.l. 14. ffde tut. & cur dat. Id verô quam varium fuerit, atque
multiplex, Inſtitutiones docẽt tit. de ſucc. lib. & tit. de bon, poſſeſ. & Vlp.lib. reg.
tit. 29.nẽpe aliud fuit ex XII tab aliud ex edicto pratoris, aliud ex lege Iulia, &
Papia, & hodie lõge aliud ex Cõſtitutione Graca Iuſtiniani, l.4. huius tit. cuius fit
mentio in Inſtitutionibus multis locis: & extat intogra, 49. Brr, tit.j. Id verô
ea potiſſimi agit, vt quãti poteſt, recidat, & imminuat ius patronatus: & quẽad-
modi tit. ſuperiore, vt oſtẽdat quibus modis tollatur operar obligatio:ita hoc titu-
lo, quibus modis ius patronatus intereat, aut ceſſet, vt ſi quis ſeruum emerit eiuſdem
ſerui nümis, & manumiſerit, l.1. ſi patrono cõniuẽte libertus iunxerit ſe ancillis, vel
colonis fiſcalib. l.2. Si patronus ius ſu remiſerit & liberto dedorit liberã teſtamẽti
factionẽ,ex l.3 eiuſdem Iuſtiniani, quod olim ſolius legis erat, aut principis, & aliis
pleriſque modis qua idẽ l. 3 ſtudios collegit, cupiens abolere ſeruorum, & libertino-
rum condicionem, quod aſſequi non potuit:niſi gradatim. nã vt paulatim ius ciuile
creſcit:ita non niſi paulatim decreſcere poteſt. Et acciſo primum in hoc tit. quãtum
potuit, iure patronatus, acciſa portiene dobita verecüdia patronali, & ex ſemiſſe re-
dacta in trientem, & iure ſuccedendi libertinis dato liberis, & cognatis patronorum
finito ad quinti gradi, & catera pene in ſucceſſionibus exaquatis libertinis, & inge-
nuis, quod integra Cõſtitutio Græca declarat: deinde libertinos omnes ciues Romanos
facit, ſublata Latinorum, & Dedititiori conditione, vt iam in ſucceſſione libertino-
rum non ſint ſeparandi ciues Romani à Latinis, quorum nulla erat ſucceſſio, l.in-
teſtatoſff.de ſuis, & leg-her.lj. C. Th. de pet he, S vl. Inſt, de ſucc-cog. Et tãdem
Nou 7 8. nullos in Rep voluit eſſe libertinos, eos, qui manumitterentur, omnes inge-
nuos eſſe pronuneiãs, ſaluo iure patronatus, cui nõ poterat ſine iniuria derogare. CV.

Datio pecunie& pacta de ma g Vltum intereſt, vtrûm quis
numittendo cũ futuro domino, im¬l ſuis nummis l emptus, ac
pedit contra tabulas: ſecus ſi cum manumiſſus ſit ab emptore: an
præſentiItem fiſcus ſuccedit in iu-à domino ſuo data pecunia
re patronatus. BAL. Vel ſic: Pa¬mereatur libertatem. Priore
ctum cum domino præſenti de li- enim caſu ad bona eius contra
bertate præſtanda, nõ arctat, etiam tabulas admitti patronum non
ſi dominus pecuniam recipiat: placet: poſteriore verô omnia
cum domino vero futuro ſecus: & iura patronatus retinet n. Et
iura libertorum tranſeunt in fiſ¬ ideôs cum Sabiniani patroni fi-
cum bonis patroni confiſcatis. SA. lijP, qui plenum ius habuit, vt
1. Impp. SEVER. & ANT.AA. Secunda. hoſtis publici bona fiſco vindi-

X1. Imp. GORDIAN. A. Africano.

Vod ex liberta muliere
naſcitur, ingenuum eſt?.
Is autem, qui libert P ſuæ nu-
bendi commodauit adſenſum:
quamuis operas ab ea exigere
non poſſit : iura tamen patro-
natus non amittir. PP.III. Non.
Aug. Pio, & Pontiano Coss.
Liberti poſſunt morari, vbi vo-
lut. & eſt arg quod poſtquam mo-
nachus eſt licentiatus, vt tranſeat
ad ali religionẽ, nõ pertinet dein-
ceps ad abbatem primi monaſteri
inquirere: vbi moretur, nec eũ ad
monaſteriu reuocare: manumiſſus
enim eſt. BALD. Vel ſic: Libertus
poteſt morari vbique: dum tamen
operas praſtet, quas debet: nec per
filios patroni poteſt in ſeruitutẽ re-
uocari niſi probetur ingratus. SA.

a

reſtandas mihiobli-

2..rA V arg, qPlenum ius poſt mortem patris, ſi
t. xj. Sed ibi in ſeruo, hic in liberto als un au poit mortem patris, l

e in fine. Sed de his omnibus dic, vt di-

De bonis, &c. non ſolum operas:ſed & ſucceſſionem, & multa
alia iura vindicamus in libertos: ide de bonis libertorum, & iure

patris. Vel dic quod iſto iure habebat: & ſemper referas te ad ſe-
cundum caſum, quando accepta pecunia à ſeruo manumiſit.
r oſtis. & ſic crimine laſe maieſtatis. Et dic hic bona

VM, ET IVRE
a De iure::..
tronatus
cle ſiaſtie
de Rochu
Curte ii-
clatu de tu-
patrunatus.
Cõtinue.
c Diiio,

patronatus ponit, &c.
Vltum. Iſta lex di-
uiditurS in duas
partes. Na primô ponit
quoddam dictu cum di-
ſtinctione: ſecudô infert
ex ſecundo membro di-
ſtinctionis. ſecunda ibi,
Et ideo. Bald. CASVS. Si
ſeruum meum ſua pecu-
nia redemeris, & manu-
miſeris:an tibi ius ſucce-
dendi in bonis liberti ex
teſtamento, vel ab in-
teſtato per contra tabul.
cõpetat, quritur? Reſp.
quod non. Si autem pe-
cuniã mihi dedit, & euim
manumiſero: ſuccedam.
ſi ergo ob crimen ali-
quod condemnatus fue-
ro, & mihi fiſcus ſucce-
dit, an in iura liberti ſuc-
cedere debeat, quœritur?
Dicitur quod ſic.
l Nummis. quod im-
proprie d diciturvtff-de uus proprior
manu. l. iii in princ. nummos ha-
m A domino. hic con- bere poſſit.
iunge, libertatem me-
reatur: & dic data pecu-
nia. ſà ſeruo ipſo: vtj
tit ij. letiam.j. ſecùs ſi ab
extraneo dominus pe-
cuniam accepit: quia ſi
tune paciſcitur cû ſeruo
tantûm, eſt idẽ, quod in
ſuperiori caſu, quando
accepit à ſeruo:& ſic in-
tellige, ff de obſeq. l. Ti-
tius puerum: ſi cum ex-
traneo: nec imponit
operas, nec ſuccedit vt
Stit.1. l. qui nummis. &
J. de Lati. liber. tol. l.1S.
illud. quæ ſunt contrà.
nJ Retinet. Opponitur:
iſte compellitur manu-
mittere: vt j.de lib. caul.
cu affirmes. & ff. ſi lib. in-
ge eſſe di l. ij-in princ, &ff.
de acquir her l ſi ſeruum.
Sſi quis. ergo operas im-
ponere non poteſt:vt S.
tit.j. l.ij. ergo nõ retinet
omnia iura parronatus;
quod hic dicitur? Reſp.
In prima dicit, hortabi-
tur. In ſecunda, ſponte
recipit, & eſt fauor prœ-
terit libertatis. In ter-
tia, non præſenti: ſed fu-
turo domino dabat. Vel
ſuccurritur, non vt ſit li-
ber: ſed vt non ſit neceſ-
ſarius heres: ſic ergo di-
ces eû nõ compelli:vts.
de tranſactionib l. interpa-
ſitas. Alij dicút eú cogi.&
quod hic dicit omnia, re
ſtringunt ad id, de quo
dicitur hîc:ſc, de ſucceſ-
ſione tam per contra ta-
bulas, quam ab inteſta-

d’ Vtrum ſer-

e Manumitte-
re coactus,
operas impo-
nere non po-
teſt.

to:vt ffeol. qui ex cauſa & j. de bon poſ contra tab liber l.1. Accv.
o J Et ideo. concludit ad ſecundum caſumtideo ſic cõſtrue: ided
cûm bona filij Sabiniani patroni:id eſt, qui erat patronus (qui
ſcilicet Sabinianus plenum ius habuit)bona dico ſint vindicata
fiſco, vt hoſtis publici:ſcilicet filij ſecundûm ea, quæ, &c.
pS Filij. ſcilicet Sabiniani, filij dicti patroni.

f In conſiſea-
tione bonor!
vtrum veniu-
ius patrona-
tus liberti.
e tiam ſi ex-
tent liberi
condemnati.

eos habeat ex ſucceſſione

venre

Yy 4
 
Annotationen