DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0928
Codicis Liber ſeptimus.
DE TESTAMENTARIA MANVMISSIONE. 1
ctionem teſtamenti: vt
TITVLVS II. j ad legem Iuliam maie.
Auſa mortls ſit manumiſioo qua ſit teſtamemto aac relinquitur ila imponut ſn InMtitu.
Caſsanesrte lt’ manſmitiois,s lteaut ſitiure darei aut are fiatieonſſ. de bare, que ad inietts.
direca, de qua eſt hic titulus, exrr tab proiſcitur, fideicommiſſariam tuetur pra per contrarium.
tor. & rurſus directa non potaſt relinqui codicil ion conjirmatu, pdettommiſſaria J Ibertas JCASVS
poteſt l. libertas ff-eo-Item directa libertas testamẽto relicta à minore xx-ann non ALibertas in teſta-
valet, ideicommiſſaria valet, ſi iuſtam manumittendi eauſam habuerit, quam &ento relicta, competit
ſinter viuos ſeruum manumiſſet, approbaturus conſilio eratll tit A lSsde hereditate adira, ſi mi-
teſta.il.La Site ſi minor de fidlib. Et directa ſeruu tantum prepris relinqui nor poſt aditam heredi-
tur. l S Adeicommiſſaria etiam alienis l.6. tit.a. & pure directu verbu manumiſſus tatem reſtituatur in in-
nullo iure impediente, libertus eſt Orcinus l O. Per fideicommiſſum manumiſſuali tegrum, nunquid liber-
bertus eſt eius à quo manumiſſus eſt l. 7,tit.4aEt ſub conditione, vel in diem directe tari nocet, quaritunDi-
manumiſſus eſt fatuliber, per ſpecien fidticommiſi quaſiſtauu lherr r t id reren fur quod non Vavian.
libertaue fraus creditorun aſimaur x euent& conſis indicommi rre aiiaa berediatt. et-
uenu ſo quuiaiila dauur prprii haa pptitur. & cuian ſi conſiliun fard ndsadr at e vno heredumi&
ſi praſtari ion debet niſi dedut, are aiano, vr j’rit Ii quis aurenſt noe ſ ure eſtrelictave
de fid lib. Qua autem directa libertas ſemel competiit adita hereditate ab extra¬ eod. l testamento. S. 1¬
neo, vel ſus herede exiſtente, ſtatim à morte teſtatoris, non reuocatur, etiamſi poſtea ſtamento.
heres per in integrum reſtitutionem abſtinuerit beraditate. l.3-h. l.ſciendum. vt & ffood.l.
eol.4 . quid ergo ffde fid lib. etiamſi poſtoa ei qui prior patit bona ſibi addicili¬ ſciendum-& de mino.l.&
bertatum con ſeruandarum cauſa & hereditatem adiuit, bona abſtrahatur ab alio, iſine Saantepen, & de fi-
qui creditoribus & manumiſſis meliorem conditionom offerat l. vlt- in fine hat-esiã- deicommiſſariis li. l. cù
ſi heredi qui ſemel ex teſtamente adiuit poſtea legitimus heres euincat hereditatem, quaſi.S ſed & ſi ſuus.
perluſorio iudicio. Quod l12 ait eſſe ex Constitutione D.Pi, cuius etiam fit mentio
in là ſententia & Iſi perluſorio. ffide appel. Nihil eſt quod diſfciliu reuoretur Cn teſtamentnca-
quam libertas. Quamobrem nec olim teſtamento data adimi potuit. At ſi ideo non S VS. In teſtamen-
adeatur hereditas neque ex teſtamento,neque ah inteſtato, quod nimis ex are alieno Oa Sticho caſtaldio,
laboret, libertatum relictarum conſeruandarum gratia ſimul atque fama defunti ilt purè libertate
qua laborarot, ſi nomine eius bona diſtraherentur, licet ſeruo teſtamento manumiſſe dediſti: an heres ſuus
ſatusdationem offerre creditoribus pecunia debita vel partis prout inter eum & illos poſſit compelli reddere
conuenerit, & polliceri manumiſſis libertates, atque ita hereditatem & libertates ob¬ ationes, quœritur? Di-
tinere, fiſco axcluſo, ex Coſtitutione D. Marci, de qua inl.6. & vlthoc tit-in qua & Situr quod uon. & hoc
Oratio dicitur vt plane videatur & SC fuiſſe confirmata. Idem licet offerre cuili- in prima. Si verô ſub
bet extranco libero homini, & ſic eam hereditatem adire. im & ſeruo non manu- onditione reddéde ra-
miſſo, cui ſi bona addicantur, protinus heres, aut tanquam heres & liber erit. Nec tionis ſit fibi relicta li-
enim poteſt heres eſſe domini aut bonorum poſſeſſor ſine libertate, & hi omnes admit. ertas, ſiue directa, ſiue
tuntur intra annum, etiamſi res non ſit integra ex ſententia Vlpiani comprobata à fideicommiſſve nõ per-
Iuſtiniano, & contra Conſtitutionë D. Seueri, qua non caret exemplus l. vlt.S de rep. eniret ad libertatem
herl quod ſi minor. Scuolaff de minor.in his vero qua ex l.vlt reſultãt no antequam omnia reddi-
ua & inopinata. hac ſunt vi adire velut ex teſtamonto poſſit qui ſcriptus teſtamen. diſſet qua apud eu ſunt
to non eſt, vt competat velut ex teſtamento libertas ei cui teſtamentolibertas relicta de rationibus domini-
non eſt, & ve manumiſſi teſtamente quibus non placet ſibi libertatem conſeruari cis redditis, vel dolo
remedio Constitutionis D. Marci, inuiti liberi non fiant & ciues Romanialiàs enim malo amouiſſer: nõ erit
ciuitas Romana datur inuito ne ſpematur dignitu tanta ciuitatis, quan alj mar Rer uiſi rationibus red-
litis, & reliquis illatis.
apoſtatarum. retro enim
fingitur nõ habuiſſe fa-
gno redimunt, & impetrant agre Nee ineleganter Leo Nouell. 102. duplex benefi-
cium accipere eum qui cogitur beneficium accipere. AccvRs.
Confirmatio codicillorum futuro-
rum facta tempore inhabili nõ im-
pedit libertatem poſteà in eis pra-
ſtari tempore congruo.SALYC.
Impp.SEVERVS,&ANTONIN.
AA. Primo.
2
fa
firmationis tempus li-
ertati non nocere certum eſt.
nec enim poteſtas iuris, ſed iu-
dicij conſideratur.
Non adita hereditate, libertates
relictæ non debentur. idem ſi me-
moria defuncti damnetur.SAL.
I1. Iidem AA. Phileto.
X teſtamento defuncti li-
bertates preſtari non poſ-
ſunt hereditate non adita d, vel
ſi rei memoria propter crimen,
quod morte non intercidit e,
amnata eſt.
Reſtitutio ad aditionem here-
dittis non obeſt libertati iam com-
petentiSALYc.
I11.Iidem AA. Euphroſino *.
LAertas teſtamento defn-
cti) data, adita hereditate f
contingit: & licet heres ſcriptus
I codicillos* maior vi-
ginti annis feciſſet, con-
?
per in integrum reſtitutionem
abſtinuerit hereditate, tamen
nihil ea res libertati obeſt8.S.
XVII. Ralend. Maij,
Maximo Coss.
Sicut liber factus de antegeſto nõ
tenetur reddere rationé, ſic nec e¬
tus heres: & is cui libertas ſub cõ-
ditione reddendarum rationum
eſt relictu, non conſequitur liber-
tatem, niſi rationes reddiderit, &
reliqua reſtituerit. SALYC.
IV. Iidem AA. Archelao.
Vm teſtamento directam h
Clberare parertuus ſit con-
ſecutus: quamuis ei heres extite-
ris, fruſtra tamen rationes quas
tépore ſeruitutis geſſit, vr red-
das compelleris, cûm non ea
conditione acceperit liberta-
tem. Is autem cui libertas, ſeu
fideicommiſſaria, ſeu directa, ſi
rationes reddidiſſet, relicta eſt:
ante reliqua illata, & ea que ma-
lo conſilioamota ſunt, ad liber-
tatem non poteſt peruenire. Sin
Apro &
autem non debitor ex rationi-
bus fuerit repertus: poſt aditam
hereditatem quaſi puram l li-
bertatem conſequitur. Propoſie
ta VII. Ral. Decembr. Latt I, &
Cereale Coss.
& hoc in ſecunda. Si ve-
rô nil penes eum remã-
ſit, perinde libertatem
conſequitur, ac ſi pure
relicta fuiſſet. & hoc in
tertia.
h (Directam. & purè.
i Compelleris nam eius
quod in ſeruitute fecit,
non cogitur reddere ra-
tionem tempore liber-
tatis: vt & ſuprà an ſer-
uus ex ſuo fal.fn. & ff.ds
negot geſtis. l. eum actum.
Sed contrà eſt .de peti.
here. l.fn. in fine. Sed ibi
ſpeciale: quia & aliud
ro eo inducitur ibi.
t can aon ea conai-
tione. ſubaudi, maximè.
nam & ſi ea cõditio ap-
poſita eſſet, nec eſſer ad-
impleta, & ſic remanſiſ-
ſet ſeruus:idem eſſet ſe-
cundûm Azo. nam non
habet tõc heredem, cûm
eſſer ſeruus: vtã. cm-
munia de ſucceſſil ſeruus.
AccvRS.
lS Quaſi puram. vtff. de
condit. & demonſtr. l. Iu-
us Paulus. Sed licet
debitor in pecunia non
inuenitur, nônne ſaltem
de facto debet domino
oſtédere rationem? Duo
enim videntur iniungi
illi qui rationem red-
deré debet, quod in-
ſtruat dominu, & com-
putet cum eo. Ité quod
reddat
DE TESTAMENTARIA MANVMISSIONE. 1
ctionem teſtamenti: vt
TITVLVS II. j ad legem Iuliam maie.
Auſa mortls ſit manumiſioo qua ſit teſtamemto aac relinquitur ila imponut ſn InMtitu.
Caſsanesrte lt’ manſmitiois,s lteaut ſitiure darei aut are fiatieonſſ. de bare, que ad inietts.
direca, de qua eſt hic titulus, exrr tab proiſcitur, fideicommiſſariam tuetur pra per contrarium.
tor. & rurſus directa non potaſt relinqui codicil ion conjirmatu, pdettommiſſaria J Ibertas JCASVS
poteſt l. libertas ff-eo-Item directa libertas testamẽto relicta à minore xx-ann non ALibertas in teſta-
valet, ideicommiſſaria valet, ſi iuſtam manumittendi eauſam habuerit, quam &ento relicta, competit
ſinter viuos ſeruum manumiſſet, approbaturus conſilio eratll tit A lSsde hereditate adira, ſi mi-
teſta.il.La Site ſi minor de fidlib. Et directa ſeruu tantum prepris relinqui nor poſt aditam heredi-
tur. l S Adeicommiſſaria etiam alienis l.6. tit.a. & pure directu verbu manumiſſus tatem reſtituatur in in-
nullo iure impediente, libertus eſt Orcinus l O. Per fideicommiſſum manumiſſuali tegrum, nunquid liber-
bertus eſt eius à quo manumiſſus eſt l. 7,tit.4aEt ſub conditione, vel in diem directe tari nocet, quaritunDi-
manumiſſus eſt fatuliber, per ſpecien fidticommiſi quaſiſtauu lherr r t id reren fur quod non Vavian.
libertaue fraus creditorun aſimaur x euent& conſis indicommi rre aiiaa berediatt. et-
uenu ſo quuiaiila dauur prprii haa pptitur. & cuian ſi conſiliun fard ndsadr at e vno heredumi&
ſi praſtari ion debet niſi dedut, are aiano, vr j’rit Ii quis aurenſt noe ſ ure eſtrelictave
de fid lib. Qua autem directa libertas ſemel competiit adita hereditate ab extra¬ eod. l testamento. S. 1¬
neo, vel ſus herede exiſtente, ſtatim à morte teſtatoris, non reuocatur, etiamſi poſtea ſtamento.
heres per in integrum reſtitutionem abſtinuerit beraditate. l.3-h. l.ſciendum. vt & ffood.l.
eol.4 . quid ergo ffde fid lib. etiamſi poſtoa ei qui prior patit bona ſibi addicili¬ ſciendum-& de mino.l.&
bertatum con ſeruandarum cauſa & hereditatem adiuit, bona abſtrahatur ab alio, iſine Saantepen, & de fi-
qui creditoribus & manumiſſis meliorem conditionom offerat l. vlt- in fine hat-esiã- deicommiſſariis li. l. cù
ſi heredi qui ſemel ex teſtamente adiuit poſtea legitimus heres euincat hereditatem, quaſi.S ſed & ſi ſuus.
perluſorio iudicio. Quod l12 ait eſſe ex Constitutione D.Pi, cuius etiam fit mentio
in là ſententia & Iſi perluſorio. ffide appel. Nihil eſt quod diſfciliu reuoretur Cn teſtamentnca-
quam libertas. Quamobrem nec olim teſtamento data adimi potuit. At ſi ideo non S VS. In teſtamen-
adeatur hereditas neque ex teſtamento,neque ah inteſtato, quod nimis ex are alieno Oa Sticho caſtaldio,
laboret, libertatum relictarum conſeruandarum gratia ſimul atque fama defunti ilt purè libertate
qua laborarot, ſi nomine eius bona diſtraherentur, licet ſeruo teſtamento manumiſſe dediſti: an heres ſuus
ſatusdationem offerre creditoribus pecunia debita vel partis prout inter eum & illos poſſit compelli reddere
conuenerit, & polliceri manumiſſis libertates, atque ita hereditatem & libertates ob¬ ationes, quœritur? Di-
tinere, fiſco axcluſo, ex Coſtitutione D. Marci, de qua inl.6. & vlthoc tit-in qua & Situr quod uon. & hoc
Oratio dicitur vt plane videatur & SC fuiſſe confirmata. Idem licet offerre cuili- in prima. Si verô ſub
bet extranco libero homini, & ſic eam hereditatem adire. im & ſeruo non manu- onditione reddéde ra-
miſſo, cui ſi bona addicantur, protinus heres, aut tanquam heres & liber erit. Nec tionis ſit fibi relicta li-
enim poteſt heres eſſe domini aut bonorum poſſeſſor ſine libertate, & hi omnes admit. ertas, ſiue directa, ſiue
tuntur intra annum, etiamſi res non ſit integra ex ſententia Vlpiani comprobata à fideicommiſſve nõ per-
Iuſtiniano, & contra Conſtitutionë D. Seueri, qua non caret exemplus l. vlt.S de rep. eniret ad libertatem
herl quod ſi minor. Scuolaff de minor.in his vero qua ex l.vlt reſultãt no antequam omnia reddi-
ua & inopinata. hac ſunt vi adire velut ex teſtamonto poſſit qui ſcriptus teſtamen. diſſet qua apud eu ſunt
to non eſt, vt competat velut ex teſtamento libertas ei cui teſtamentolibertas relicta de rationibus domini-
non eſt, & ve manumiſſi teſtamente quibus non placet ſibi libertatem conſeruari cis redditis, vel dolo
remedio Constitutionis D. Marci, inuiti liberi non fiant & ciues Romanialiàs enim malo amouiſſer: nõ erit
ciuitas Romana datur inuito ne ſpematur dignitu tanta ciuitatis, quan alj mar Rer uiſi rationibus red-
litis, & reliquis illatis.
apoſtatarum. retro enim
fingitur nõ habuiſſe fa-
gno redimunt, & impetrant agre Nee ineleganter Leo Nouell. 102. duplex benefi-
cium accipere eum qui cogitur beneficium accipere. AccvRs.
Confirmatio codicillorum futuro-
rum facta tempore inhabili nõ im-
pedit libertatem poſteà in eis pra-
ſtari tempore congruo.SALYC.
Impp.SEVERVS,&ANTONIN.
AA. Primo.
2
fa
firmationis tempus li-
ertati non nocere certum eſt.
nec enim poteſtas iuris, ſed iu-
dicij conſideratur.
Non adita hereditate, libertates
relictæ non debentur. idem ſi me-
moria defuncti damnetur.SAL.
I1. Iidem AA. Phileto.
X teſtamento defuncti li-
bertates preſtari non poſ-
ſunt hereditate non adita d, vel
ſi rei memoria propter crimen,
quod morte non intercidit e,
amnata eſt.
Reſtitutio ad aditionem here-
dittis non obeſt libertati iam com-
petentiSALYc.
I11.Iidem AA. Euphroſino *.
LAertas teſtamento defn-
cti) data, adita hereditate f
contingit: & licet heres ſcriptus
I codicillos* maior vi-
ginti annis feciſſet, con-
?
per in integrum reſtitutionem
abſtinuerit hereditate, tamen
nihil ea res libertati obeſt8.S.
XVII. Ralend. Maij,
Maximo Coss.
Sicut liber factus de antegeſto nõ
tenetur reddere rationé, ſic nec e¬
tus heres: & is cui libertas ſub cõ-
ditione reddendarum rationum
eſt relictu, non conſequitur liber-
tatem, niſi rationes reddiderit, &
reliqua reſtituerit. SALYC.
IV. Iidem AA. Archelao.
Vm teſtamento directam h
Clberare parertuus ſit con-
ſecutus: quamuis ei heres extite-
ris, fruſtra tamen rationes quas
tépore ſeruitutis geſſit, vr red-
das compelleris, cûm non ea
conditione acceperit liberta-
tem. Is autem cui libertas, ſeu
fideicommiſſaria, ſeu directa, ſi
rationes reddidiſſet, relicta eſt:
ante reliqua illata, & ea que ma-
lo conſilioamota ſunt, ad liber-
tatem non poteſt peruenire. Sin
Apro &
autem non debitor ex rationi-
bus fuerit repertus: poſt aditam
hereditatem quaſi puram l li-
bertatem conſequitur. Propoſie
ta VII. Ral. Decembr. Latt I, &
Cereale Coss.
& hoc in ſecunda. Si ve-
rô nil penes eum remã-
ſit, perinde libertatem
conſequitur, ac ſi pure
relicta fuiſſet. & hoc in
tertia.
h (Directam. & purè.
i Compelleris nam eius
quod in ſeruitute fecit,
non cogitur reddere ra-
tionem tempore liber-
tatis: vt & ſuprà an ſer-
uus ex ſuo fal.fn. & ff.ds
negot geſtis. l. eum actum.
Sed contrà eſt .de peti.
here. l.fn. in fine. Sed ibi
ſpeciale: quia & aliud
ro eo inducitur ibi.
t can aon ea conai-
tione. ſubaudi, maximè.
nam & ſi ea cõditio ap-
poſita eſſet, nec eſſer ad-
impleta, & ſic remanſiſ-
ſet ſeruus:idem eſſet ſe-
cundûm Azo. nam non
habet tõc heredem, cûm
eſſer ſeruus: vtã. cm-
munia de ſucceſſil ſeruus.
AccvRS.
lS Quaſi puram. vtff. de
condit. & demonſtr. l. Iu-
us Paulus. Sed licet
debitor in pecunia non
inuenitur, nônne ſaltem
de facto debet domino
oſtédere rationem? Duo
enim videntur iniungi
illi qui rationem red-
deré debet, quod in-
ſtruat dominu, & com-
putet cum eo. Ité quod
reddat