DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0943
1781
O I ita.J CAS VS. quem tamen & liber homo volens gerere poſſit, ſalua libertate, & confirmat Liu.
S Conſiliarij ciuita- LIII. his verbis. Cẽſores ſignatis tabellis publicis, clauſo tabulario & dimiſſis
tis Bonon. conſentiente ſeruis publicis negarüt ſe quidquam publici negotij geſturos. Sed & actis Se-
poteſtate manumiſerût natus interueniſſe eos Capitolinus indicat in Gordianis, dum in tacitoS. C.faciẽdo
ſeruum reipubl. ſeruus nec ſcribas ait, nec ſeruos publicos interueniſſe. Vtebantur etiam ſeruis publicis ſin-
ille vicarium ſuum pro guliciues, licet ſingulorum ſerui non eſſent, vt qui per ſe ſtipulari non poterãt pro-
ſe dederat, qui aufugit: pter atatem, nec per liberum hominem, vetante regula iuris, nec per ſeruü proprium
an ide magis reuoca¬ quem non habebant, ſtipularentur per publicum quod in rem ſuam eſſet.l.non ali-
bitur iſte in ſeruitutem, ter.ff.de adopt. 2.ffrem pup. ſal fore. l.3. j.de poſtl & redempt. Legi etiã apud
quæritur? Reſpon, quod Vlpianum in I1. Olynthiacam Demoſthenis, Athenis fuiſſe ſeruos publicos, litera-
n. VIVIAN. rum peritos, qui proficiſcentes in belli imperatores & queſtores ſequerentur, ad con-
a JManumiſſus es.ſie er¬ ficiendas rationes impenſarum, vt bello finito in reddendis rationibus quaſtio habe-
go poteſt dari libertas: ri ex eis poſſet, qua non poterant ciues torqueri, & forte comperta fraude ti vt ago-
vt & ff. de offic. prator. l. retur in Imperatores & quaſtores, perinde atque in ſeruos. Seruus publieus populi
Barbarius. & de manu. Romani habuit proprium ius teſtamenti faciendi pro parte dimidia peculij, vt Vlp.
que ſeruis ad vniuer. per- ſcribit li.Reg.tit.20. At, vt de ſeruorum publicorum manumiſſionibus dicamus,
ti.imp. l. j. & ij. idem in hos olim Reſp. manumittere poterat, vt vel Varro indicat lib.7. de ling. Lat. Sed non
ſeruis cccleſiaru, per ſi- faciebat ciues Romanos, poſt ex lege Vettij Libyci ciues Romanos. Sic legendum in l.
mile argu. jde decur lib. 3.Fuit Vettiorum familia Romæ, vt Vettium Ruffinum legimus l.S. de bon.mat.
x. l. fi. & infrà de decur. l. & Vettium Atticum, & Vettium Valentem, & l’ettium Friſcum, & Vettiũ Chi-
ij eod. lib. lonem, cuius nomen Taciti hiſtoriarum primo in Bethuichilonem deerrarat, & ali
I decretum. JCASVS. in Orat. pro M. Cœlio. & L. Vettium qui detexit coniurationem Catilina apud
Si à Concilio Bonon. Dionem: Cum ver ca lex pertineret tantum ad vrbem & municipia Italiæ, deinde
ciuitatis auctoritate po¬ porrecta eſt etiam ad municipia prouinciarum, vt ait l.3. ex SC factoIuuentio Cel-
ceſtatis interueniente, ſoII. & Neratio Marcello Iuriſconſultis Coss. cuius conſulatus fit etiam mentio inl.
ſeruus ciuitatis manu¬ 2 in finff.de orig.iur. vbi Neratius Priſcus dicitur, & in l. 3. Neratius Marcellus,
miſſus vxorem duxerit, recte, quia familia eius Marcellorum fuit, & Marcellum aque Iuriſconſultum ha-
& ex ea filiã ſuſcepit: an buit fratrem.l. 12. S idem reſpondit domoff.de inſtr. & inſt. leg. Sic vero lex At-
ſit libera, & in poreſtate tilia de tutoribus dandis quod in vrbe tantum locum haberet, l.Iulia & Titia por-
patris, quritur? Dicitur recta eſt ad prouincias, vt in Inſt tit. de Attil. tut. & lex Iulia de ceſſione bonori,
uod ſic. VIVIAN. qua in vrbe tantum locum habuit, Conſtitutionib. porrecta eſt ad prouincias. leg.4.
b Comprobauit. vr & j-qui bon-ced poſſ-y auctore Macrobio lex Fannia, qua ſola vrbs tenebatur, qua
fuprà lege prox. lege Oidia porrecta eſt in totam Italiam. Forma autem manumittendi ſeruos pu-
e Potestate. ex liberto blicos in prouinciis cauta fuit legib, municipalibus & Conſtitutionibus Principum,
etiam ingenuus eſt: vt plerumque vt manumitterentur decreto ordinis, & conſentiente praſide prouincie,
S. de ſuis & legiti. liberis. & in locum manumiſſi ſubdito vicario. leg.1.&& 2hhtl.1. j ne quis lib. inuit. act.
I filium. ger cog.l.3.ff de man, qu ſer. ad vniuerſ-pert. qua ſeruata perueniebant ad ci-
uudu CASVs Quo ſiaa eon s na unauarien cr in degpiutien puuldcan readuei potrant, o& id ſolun quoad
Tlui ſua ſponte tabularie ciuitai poſtea ſeruiſent, vel aliun actum pro cuitategeſſ-
T,. ’ ſent nullo alio iuſto titulo pracedente l6.j de ing mal.3.httquy coniungenda e.
miſſus reuocatur S’trsauuſto tulo praceadente lb.y de ing. manl.3 h.t. quy coniungenda eſt
manumiſus reuocatu cum l.1..S de iu aur, anul. CvIAC.
in ſeruitutem, eodem
nodo & ſeruus vniuer-
ſitatis. Si conſules ciui-
tatis Bonon, conſentiẽ-
te poteſtate, dato ſeruo
vicario, vt ſtatutum eſt
tam in Italia, quam in
prouincia, ſeruum rei-
publicæ manumiſerint,
& manumiſſus officium
tabellionis adminiſtra-
uit vt priûs fecit:an pro-
pter hoc videatur liber-
tas reuocari? dicitur
quod non: nec filiis no-
cet quo minus poſſint
fieri decuriones.
dJ Titulis. ſcilic, vendi-
tione vel dotis donatio-
ne vel ſimili: vel reuoca-
Serus ciuitutis poteſt manumitti
ab ordine decreto præſidis interue-
niente: nec fuga vicari eſt iuſta
cauſa ipſum reuocandi in ſeruitu-
temSAL.
Ip GORDIANVS A. Epigono.
Iita, vt lege municipa-
li, conſtitutionibûſque
principumcomprehen-
ditur, cûm ſeruus publicus eſſes,
ab ordine (conſentiente etiam
preſide prouincie) manumiſſus
es a: non ex eo quod is quem
dederas vicarium, in fugam ſe
conuertit, iugo ſeruitutis quod
ad decurionatum adſpirare non
prohibetur. SALVC.
III.Impp.D IOCL. & MAXIM.AA.
& CC. Philadelpho.
Itulis d nõ præcedẽtibus *
quibus e dominia ſeruoru
De ſeruis reipubmanurmit. Titix.
1782
iure ciuili: vt ff. de reg.
iur. l. ſeruitute, tamen a¬
liud eſtquia dicitur ſer-
uus, nõ quod ſit ſeruus:
quia tabellio ſeruus eſſe
non poreſt.j. de tab.l ge-
nerali. lix. Sed quia ſer-
ui reipublicæ. Item &
aliud videbatur ei obeſ-
ſe:quia geſſerat acti pu-
blicumeſ. tabularium: &
actum reip. nemo liber-
tus gerere compellitur:
vt j ne quis liber inuitus.
lj & ij.lib.ij. & j. de li-
be cauſa. l.liberos.
l Ex liberis. ideo dicit
ex liberis, vt dicuntr
quia a ſi ſeruus eſſet, li-
cèt mater eſſet libera, &
pater ſeruus fiſci, filius
ſequeretur cõditionem
patris. & pro eis, jne de
ſtat. defuncti. l ſi pater.
idémque dicunt in filio
gynœciarij. Sed Ioan. cõ-
tra. non enim patris cõ-
ditionem in ſeruitute
ſequitur:vt S. de rei vin.
l. partum. ſed in curiali
conditione & in hono-
rib. vtjjde decur.l.exem-
plo. & l.eos. & l. nullus.
lib. 10. Dic ergoideo dici
ex liberis: quia ſi patrem
habuiſſet ſeruum, eſſet
ſpurius: & ideo non vo-
caretur ad decurionatu,
vel ad aliam dignitatẽ.
donec eſſet legitimus
competitor: vt ff de do-
curionibus l. generaliter .
ſpurios. & S de ſuis, &
leg. lib. l. ex libera.
A . l l ael ſeneſet nuna
DE HISQVI A
non dominis ma-
numiſſi ſunt.
queri ſolent, municipú libertus ſeruus non efficitur. Si
itaque ſecudûm legẽ Vectibulicif (cuius s legis po-
teſtatem ſenatuſconſulto Iubentio Celſoiterum h &
Neratio Marcello conſulibus facto, ad prouinciasi
porrectaim conſtitit manumiſſus ciuitatem Romanam
conſecutus es: poſt verô vt libertus tabulariam ad-
miniſtrando, libertatem quam fueras conſecutus, non
amiſiſti: nec actus tuus filio ex liberis l * ingenuo ſu-
ſcepto quo minus decurio eſſe poſſit, obfuit.
tione ex ingratitudine:
t ſfde libe cau. l ſi vſus-
fructus..
e Quibus. id eſt, quo:vt
ſuprà de in ius vocan. l. fi.
& facit infrà de inge ma-
..l.ſcientes.
f Vectibulici. aliàs: Ve-
ctibilici alias, Vectilibici-
hic Vectibulicus tulit le-
gem de huiuſmodi ſer-
uis manumit.
gS Cuius. ſcilicet legis
Vectibulici.
h JIterum conſule.
i JAd prouincias. vt non
ſolûm in Italicis ſeruis,
ſed etiam in prouincia-
libus locum habeat.
Tabulariam quod?
officium omnibus ſeruis
interdicitur: vt j. de ta-
bul.l generaliter. li xideo
autem videbatur obeſſe
ſibi, quia fuerat ſeruus
publicus:vt ffde adopt.l.
non aliter. & ſic ex eo na-
tus, deberet cenſeri ſpu-
rius:vepote ſine patre, de
manumiſſione euaſiſti, iteratô
cogeris ſuccedere.
Manumiſſus ſolenniter à ciuita-
te, poteſt matrimonium contrahe-
re, & nati ex eo ſunt liberi, & in
poteſtate pairis.SAL.
11.Idem A. Adrianæ.
I decretum ordinis auctori-
Sas rectoris prouincie com-
probauit quois libertatem ac-
ceperat, cui poſtea fueras (vt
proponis) matrimonio copulata:
natam ex huiuſmodi matrimo-
nio, & ciuem Romanam eſſe, &
in patris poteſtatee, non eſt opi-
nionis incertæ.
Sine cauſa iuſta libertus etiam
municipum non reuocatur in ſer-
uitutem, & non eſt iulta cauſa ta-
bellionatus officium, licet tabellio
ſeruus publicus appelletur. Et na-
tus ex matrimonio contracto cum
liberto, naſcitur ingenuus, & ide
TITVLVS
DE HIS QVI A NON DOMINIS
manumiſſi ſunt.
X.
INou euld oſtendieur ſerus aliens libertate directe dari inutilitr
inuito domino, vt l. S, de teſtam man. Serui alieni venditio obli-
gationẽ conſtituit inter emptorem & venditorem, manumiſſio nullã.
Idebque non valet manumiſſio licet poſtea manumiſſor domino heres
extiterit.l. ſi ſeruo.ff.qui & à quib. man vẽditio valet.l.ſi quis alie-
nam f de actioeempt. Cõſeruatur tamen libertas qua data eſt ſer-
uo alieno, ſi dominus contentus ſit pretio ſerui. l.I.h.t. Sed & ſi pater
conſentiente fili manumiſerit ſeruum fili caſtrenſem minoris xx.
ann. nulla manmiſſio eſt, non quol ſit alienus tamen, ſedquod ſit
manumiſſus contra legem Eliam Sentiam. l. penult. nam in maiore
aliud dicerem, quia filius ipſe videtur manu mittere, vt contrà puter,
filio iuſſu patris manumittente ſeruum patris. At ſi proprietarioaut
debitori manumittenti conſentiat minor xx. ann. qui in ſeruo ius v¬
tendi fruendi, vel ius pignoris habet, valet manumiſſio, quia ſeruus
minoris non manumittitur, l. llſi pater. . vlt.ff. de man. vind. Ad-
dam, dominum in hoc tit accipi pro pleno domino:quia nec ſructua-
rius ſolus ſeruum vtiliter manumittit, nec proprietarius. l.9 S. de v¬
ſufruct. & hab. l.4, hoc tit. Sed manumiſſus à nudo proprietario, ſer:
uus erat ſine domino, vt ſeruus habitus pro derelicto. l. quemadm.S.
Iff. de nox act. At ex l..J.tit. 15. manumiſſus à proprietario fit li-
ber & libertus proprietarij, & eſt in ſeruitute fructuari, manumiſſus
à fructuario, ſeruus eſt proprietari, & in libertate poieſtatéque ſu
quandiu durat vſufructus. CVICIVS,
Eux
.
O I ita.J CAS VS. quem tamen & liber homo volens gerere poſſit, ſalua libertate, & confirmat Liu.
S Conſiliarij ciuita- LIII. his verbis. Cẽſores ſignatis tabellis publicis, clauſo tabulario & dimiſſis
tis Bonon. conſentiente ſeruis publicis negarüt ſe quidquam publici negotij geſturos. Sed & actis Se-
poteſtate manumiſerût natus interueniſſe eos Capitolinus indicat in Gordianis, dum in tacitoS. C.faciẽdo
ſeruum reipubl. ſeruus nec ſcribas ait, nec ſeruos publicos interueniſſe. Vtebantur etiam ſeruis publicis ſin-
ille vicarium ſuum pro guliciues, licet ſingulorum ſerui non eſſent, vt qui per ſe ſtipulari non poterãt pro-
ſe dederat, qui aufugit: pter atatem, nec per liberum hominem, vetante regula iuris, nec per ſeruü proprium
an ide magis reuoca¬ quem non habebant, ſtipularentur per publicum quod in rem ſuam eſſet.l.non ali-
bitur iſte in ſeruitutem, ter.ff.de adopt. 2.ffrem pup. ſal fore. l.3. j.de poſtl & redempt. Legi etiã apud
quæritur? Reſpon, quod Vlpianum in I1. Olynthiacam Demoſthenis, Athenis fuiſſe ſeruos publicos, litera-
n. VIVIAN. rum peritos, qui proficiſcentes in belli imperatores & queſtores ſequerentur, ad con-
a JManumiſſus es.ſie er¬ ficiendas rationes impenſarum, vt bello finito in reddendis rationibus quaſtio habe-
go poteſt dari libertas: ri ex eis poſſet, qua non poterant ciues torqueri, & forte comperta fraude ti vt ago-
vt & ff. de offic. prator. l. retur in Imperatores & quaſtores, perinde atque in ſeruos. Seruus publieus populi
Barbarius. & de manu. Romani habuit proprium ius teſtamenti faciendi pro parte dimidia peculij, vt Vlp.
que ſeruis ad vniuer. per- ſcribit li.Reg.tit.20. At, vt de ſeruorum publicorum manumiſſionibus dicamus,
ti.imp. l. j. & ij. idem in hos olim Reſp. manumittere poterat, vt vel Varro indicat lib.7. de ling. Lat. Sed non
ſeruis cccleſiaru, per ſi- faciebat ciues Romanos, poſt ex lege Vettij Libyci ciues Romanos. Sic legendum in l.
mile argu. jde decur lib. 3.Fuit Vettiorum familia Romæ, vt Vettium Ruffinum legimus l.S. de bon.mat.
x. l. fi. & infrà de decur. l. & Vettium Atticum, & Vettium Valentem, & l’ettium Friſcum, & Vettiũ Chi-
ij eod. lib. lonem, cuius nomen Taciti hiſtoriarum primo in Bethuichilonem deerrarat, & ali
I decretum. JCASVS. in Orat. pro M. Cœlio. & L. Vettium qui detexit coniurationem Catilina apud
Si à Concilio Bonon. Dionem: Cum ver ca lex pertineret tantum ad vrbem & municipia Italiæ, deinde
ciuitatis auctoritate po¬ porrecta eſt etiam ad municipia prouinciarum, vt ait l.3. ex SC factoIuuentio Cel-
ceſtatis interueniente, ſoII. & Neratio Marcello Iuriſconſultis Coss. cuius conſulatus fit etiam mentio inl.
ſeruus ciuitatis manu¬ 2 in finff.de orig.iur. vbi Neratius Priſcus dicitur, & in l. 3. Neratius Marcellus,
miſſus vxorem duxerit, recte, quia familia eius Marcellorum fuit, & Marcellum aque Iuriſconſultum ha-
& ex ea filiã ſuſcepit: an buit fratrem.l. 12. S idem reſpondit domoff.de inſtr. & inſt. leg. Sic vero lex At-
ſit libera, & in poreſtate tilia de tutoribus dandis quod in vrbe tantum locum haberet, l.Iulia & Titia por-
patris, quritur? Dicitur recta eſt ad prouincias, vt in Inſt tit. de Attil. tut. & lex Iulia de ceſſione bonori,
uod ſic. VIVIAN. qua in vrbe tantum locum habuit, Conſtitutionib. porrecta eſt ad prouincias. leg.4.
b Comprobauit. vr & j-qui bon-ced poſſ-y auctore Macrobio lex Fannia, qua ſola vrbs tenebatur, qua
fuprà lege prox. lege Oidia porrecta eſt in totam Italiam. Forma autem manumittendi ſeruos pu-
e Potestate. ex liberto blicos in prouinciis cauta fuit legib, municipalibus & Conſtitutionibus Principum,
etiam ingenuus eſt: vt plerumque vt manumitterentur decreto ordinis, & conſentiente praſide prouincie,
S. de ſuis & legiti. liberis. & in locum manumiſſi ſubdito vicario. leg.1.&& 2hhtl.1. j ne quis lib. inuit. act.
I filium. ger cog.l.3.ff de man, qu ſer. ad vniuerſ-pert. qua ſeruata perueniebant ad ci-
uudu CASVs Quo ſiaa eon s na unauarien cr in degpiutien puuldcan readuei potrant, o& id ſolun quoad
Tlui ſua ſponte tabularie ciuitai poſtea ſeruiſent, vel aliun actum pro cuitategeſſ-
T,. ’ ſent nullo alio iuſto titulo pracedente l6.j de ing mal.3.httquy coniungenda e.
miſſus reuocatur S’trsauuſto tulo praceadente lb.y de ing. manl.3 h.t. quy coniungenda eſt
manumiſus reuocatu cum l.1..S de iu aur, anul. CvIAC.
in ſeruitutem, eodem
nodo & ſeruus vniuer-
ſitatis. Si conſules ciui-
tatis Bonon, conſentiẽ-
te poteſtate, dato ſeruo
vicario, vt ſtatutum eſt
tam in Italia, quam in
prouincia, ſeruum rei-
publicæ manumiſerint,
& manumiſſus officium
tabellionis adminiſtra-
uit vt priûs fecit:an pro-
pter hoc videatur liber-
tas reuocari? dicitur
quod non: nec filiis no-
cet quo minus poſſint
fieri decuriones.
dJ Titulis. ſcilic, vendi-
tione vel dotis donatio-
ne vel ſimili: vel reuoca-
Serus ciuitutis poteſt manumitti
ab ordine decreto præſidis interue-
niente: nec fuga vicari eſt iuſta
cauſa ipſum reuocandi in ſeruitu-
temSAL.
Ip GORDIANVS A. Epigono.
Iita, vt lege municipa-
li, conſtitutionibûſque
principumcomprehen-
ditur, cûm ſeruus publicus eſſes,
ab ordine (conſentiente etiam
preſide prouincie) manumiſſus
es a: non ex eo quod is quem
dederas vicarium, in fugam ſe
conuertit, iugo ſeruitutis quod
ad decurionatum adſpirare non
prohibetur. SALVC.
III.Impp.D IOCL. & MAXIM.AA.
& CC. Philadelpho.
Itulis d nõ præcedẽtibus *
quibus e dominia ſeruoru
De ſeruis reipubmanurmit. Titix.
1782
iure ciuili: vt ff. de reg.
iur. l. ſeruitute, tamen a¬
liud eſtquia dicitur ſer-
uus, nõ quod ſit ſeruus:
quia tabellio ſeruus eſſe
non poreſt.j. de tab.l ge-
nerali. lix. Sed quia ſer-
ui reipublicæ. Item &
aliud videbatur ei obeſ-
ſe:quia geſſerat acti pu-
blicumeſ. tabularium: &
actum reip. nemo liber-
tus gerere compellitur:
vt j ne quis liber inuitus.
lj & ij.lib.ij. & j. de li-
be cauſa. l.liberos.
l Ex liberis. ideo dicit
ex liberis, vt dicuntr
quia a ſi ſeruus eſſet, li-
cèt mater eſſet libera, &
pater ſeruus fiſci, filius
ſequeretur cõditionem
patris. & pro eis, jne de
ſtat. defuncti. l ſi pater.
idémque dicunt in filio
gynœciarij. Sed Ioan. cõ-
tra. non enim patris cõ-
ditionem in ſeruitute
ſequitur:vt S. de rei vin.
l. partum. ſed in curiali
conditione & in hono-
rib. vtjjde decur.l.exem-
plo. & l.eos. & l. nullus.
lib. 10. Dic ergoideo dici
ex liberis: quia ſi patrem
habuiſſet ſeruum, eſſet
ſpurius: & ideo non vo-
caretur ad decurionatu,
vel ad aliam dignitatẽ.
donec eſſet legitimus
competitor: vt ff de do-
curionibus l. generaliter .
ſpurios. & S de ſuis, &
leg. lib. l. ex libera.
A . l l ael ſeneſet nuna
DE HISQVI A
non dominis ma-
numiſſi ſunt.
queri ſolent, municipú libertus ſeruus non efficitur. Si
itaque ſecudûm legẽ Vectibulicif (cuius s legis po-
teſtatem ſenatuſconſulto Iubentio Celſoiterum h &
Neratio Marcello conſulibus facto, ad prouinciasi
porrectaim conſtitit manumiſſus ciuitatem Romanam
conſecutus es: poſt verô vt libertus tabulariam ad-
miniſtrando, libertatem quam fueras conſecutus, non
amiſiſti: nec actus tuus filio ex liberis l * ingenuo ſu-
ſcepto quo minus decurio eſſe poſſit, obfuit.
tione ex ingratitudine:
t ſfde libe cau. l ſi vſus-
fructus..
e Quibus. id eſt, quo:vt
ſuprà de in ius vocan. l. fi.
& facit infrà de inge ma-
..l.ſcientes.
f Vectibulici. aliàs: Ve-
ctibilici alias, Vectilibici-
hic Vectibulicus tulit le-
gem de huiuſmodi ſer-
uis manumit.
gS Cuius. ſcilicet legis
Vectibulici.
h JIterum conſule.
i JAd prouincias. vt non
ſolûm in Italicis ſeruis,
ſed etiam in prouincia-
libus locum habeat.
Tabulariam quod?
officium omnibus ſeruis
interdicitur: vt j. de ta-
bul.l generaliter. li xideo
autem videbatur obeſſe
ſibi, quia fuerat ſeruus
publicus:vt ffde adopt.l.
non aliter. & ſic ex eo na-
tus, deberet cenſeri ſpu-
rius:vepote ſine patre, de
manumiſſione euaſiſti, iteratô
cogeris ſuccedere.
Manumiſſus ſolenniter à ciuita-
te, poteſt matrimonium contrahe-
re, & nati ex eo ſunt liberi, & in
poteſtate pairis.SAL.
11.Idem A. Adrianæ.
I decretum ordinis auctori-
Sas rectoris prouincie com-
probauit quois libertatem ac-
ceperat, cui poſtea fueras (vt
proponis) matrimonio copulata:
natam ex huiuſmodi matrimo-
nio, & ciuem Romanam eſſe, &
in patris poteſtatee, non eſt opi-
nionis incertæ.
Sine cauſa iuſta libertus etiam
municipum non reuocatur in ſer-
uitutem, & non eſt iulta cauſa ta-
bellionatus officium, licet tabellio
ſeruus publicus appelletur. Et na-
tus ex matrimonio contracto cum
liberto, naſcitur ingenuus, & ide
TITVLVS
DE HIS QVI A NON DOMINIS
manumiſſi ſunt.
X.
INou euld oſtendieur ſerus aliens libertate directe dari inutilitr
inuito domino, vt l. S, de teſtam man. Serui alieni venditio obli-
gationẽ conſtituit inter emptorem & venditorem, manumiſſio nullã.
Idebque non valet manumiſſio licet poſtea manumiſſor domino heres
extiterit.l. ſi ſeruo.ff.qui & à quib. man vẽditio valet.l.ſi quis alie-
nam f de actioeempt. Cõſeruatur tamen libertas qua data eſt ſer-
uo alieno, ſi dominus contentus ſit pretio ſerui. l.I.h.t. Sed & ſi pater
conſentiente fili manumiſerit ſeruum fili caſtrenſem minoris xx.
ann. nulla manmiſſio eſt, non quol ſit alienus tamen, ſedquod ſit
manumiſſus contra legem Eliam Sentiam. l. penult. nam in maiore
aliud dicerem, quia filius ipſe videtur manu mittere, vt contrà puter,
filio iuſſu patris manumittente ſeruum patris. At ſi proprietarioaut
debitori manumittenti conſentiat minor xx. ann. qui in ſeruo ius v¬
tendi fruendi, vel ius pignoris habet, valet manumiſſio, quia ſeruus
minoris non manumittitur, l. llſi pater. . vlt.ff. de man. vind. Ad-
dam, dominum in hoc tit accipi pro pleno domino:quia nec ſructua-
rius ſolus ſeruum vtiliter manumittit, nec proprietarius. l.9 S. de v¬
ſufruct. & hab. l.4, hoc tit. Sed manumiſſus à nudo proprietario, ſer:
uus erat ſine domino, vt ſeruus habitus pro derelicto. l. quemadm.S.
Iff. de nox act. At ex l..J.tit. 15. manumiſſus à proprietario fit li-
ber & libertus proprietarij, & eſt in ſeruitute fructuari, manumiſſus
à fructuario, ſeruus eſt proprietari, & in libertate poieſtatéque ſu
quandiu durat vſufructus. CVICIVS,
Eux
.