Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 4): Codicis Dn. Ivstiniani Sacratissimi Imp. PP. Avgvsti, Repetitae Praelectionis Libri Duodecim (Lyon, 1627)

1795

cum adſerult ſe inge-
nuum, videtur negaſſe
tacite ſe non eſſe liber-
tum: forte nec patie-
tur penam: licet ſe-
cùs ſit, cûm dicit ſe ſuis
nummis emptum: vt ff.
de manumiſſ- l ſi quis di-
cat.
Jltem nota hic argu.
quod qui primô adſe-
rebat rem aliquam de
primõ allodia ſuo allodio ? eſſe: po-
ie dixit, & ſuc ſtea poreſt adſerere ſe
cubuit poſ, in feudum habere: ſic
poteſt eandé & ſuprà ſi ſeruus expor.
teodrie des & ſare stnſes r de

re:vt hie. nſi Vav.
ooe mafius ept rei iudie l ſi mea
Se

conuictus de ter. S.ſi quis autem.
mendacio fue- argum. contrà infrà qui
rit, puta quod porin pig ha. authenticii
ſerens diecrit tan poſſor & f de iure
allodialem, cu au an .ij & ſuprà de fur-
ſciret feuda- tis l.j.
lem: tic enim CTatui ingenue.J CA-
vaſallum feu-Osvs. Si ingenuam tan-
dum amittere quam ancillam nomi-
propter mer e ſponſaliorum ſpon-
dacium ſuum ne ſponlaliorum ſp
putat Rauen¬ ſa tuæ dediſti: non ob
na 1. feudorm hoc vt ancilla fiat, oi
tit. 2.S. ſi ver preiudicare poruiſti. VI-
ſſaldi. nume- viAN.
9 15 a Data proponitur. ea
inuita, vel ignorante: vt
J. de libera. cauſa. l. mini,
ſterium & ſupr. eodem. l.
ſi vestram. aliàs facit ſi-
bi præiudicium: vt argu.
de lib. cauſa l. ſi vſus-
f. deilin printie, Gsj

ACCVRS.

a Qui rem ſuã

hmaner aaeue?

COMMVNIA DE
manumiſſionibus.
Expoſuimus in ſuperio-
ribus ſingularia de manu-
miſſionibus: nune audia-
mus communia. Azo.
Ancimus.)CaAsvs.
g Primô refert anti-
quitatem quandam, ſci-
licet quod olim ſi ali-
quis in ſeruo habebat
vſumfructum, alius pro-
prietatem, & proprieta-
rius volebat eum liber-
tate donare: nec fiebat
liber, nec dominiû eius
habebat aliquis: & quod
acquirebat, nulliacqui-
rebat, hodie autem ali-
ter. nam aut proprieta-
rius & vſufructuarius
ſimul manumittunt: aut
proprietarius tantû: aut
vſufructua. nõ proprie-
tarius. primo caſu ple-
no iure erit liber, & ſibi

Continuatio.

ſtatus non amittitur. BALD. Vel

.Ia. ſ. f N Al4A r
vſufructuariũ permanebit. &inte-

Codicis Liber ſeptimus.

Etiam per titulum fauorabilem Tatui * ingenuæ ex eo ſo-

ſic: Ignoranter deſponſata vt an-
cella uia ngenuitati von prraudi-
cath. d ſecus ſi ſcienter. SALYC.
YIV. Iidem AA. & CC. Ariſtoteli.

ſaliorum nomine dataproponi-
tur, prœiudicari nulla ra-
tione poreſt.S. VII.
Ralendas lan.

COMMVNIA DE MANVMISSIONIBVS.

TITVLVS XV.
N Baſil. o i é utr. Poſſim dicere, oui & , quia omnes que hoc
in tit proponuntur ſunt Iuſtiniani Conſtitutiones nouæ, qu ius vetus abrogant,
ſed & communes ſunt omnes omni generi manumiſſionum, ſiue fiant vindicta, ſiue
in Eccleſia, de quib. lib. tit.13& in concilio Ajricano I-ſiue teſtamento vel co-
dicillis, directo aut per fideicõmiſſum, ſiue alio legitimo modo, quales multirelati sit
tit. 6ac primum valde nouum eſt, quod proponitur initio l. 1. v ſerui manumiſſus
à proprietario ſit liber, & tamen fructuario ſeruiat, ſicut mercenarus & oarattes
eſt liber & ſeruit tamen, & cõtra, vt manumiſſus à fructuario ſit ſeruus, nec tamẽ
domino ſeruiat, vt & manumiſſus inter amicos vel à peregrino olim erat ſeruus, nec
tamẽ prator eum ſeruire permittebat Quod plane indicat quantum referat ſeruire
aliquem an ſeruum eſſe dicamus. Iure veteri manumiſſus à proprietario nõ venie-
bat ad libertatem ſed ſeruus remanebat ſine domino, manumiſſio facta à fru ctuaris
nullius momenti erat, vt dixi tit. IO eſt etiam illud valde nouum in vlt.t pater
& mater per filii aut filiã ſiue in poteſtate ſit, ſiue emancipatus vel emancipata
ſeruos ſuos manumittere poſſit, itémque auus vel auia per neporem aut neptẽ cx fi-
lio vel filia, & ſie deinceps, vt ſicut in ſucceſſionibus ab inteſtato vel ex teſtamento.
nulla etiam in manumiſſionib ſit inter liberos differẽtia poteſtatis, ſexus aut pradus.
Iure voteri pater per filiumf potuit manumittere ſeru ſu, l. ſi quis hac lege.1.
ffqui & à quib. man l. matrimonijderit nup.l. ſi cõſentiente.l. nepos de ma-
nu.l ſi pater l. pater l. ſurdi.de man vind l’filiusf de iure patron. quia vinculi
poteftatis facit vi vna intelligatur eſſe perſona patris & filiſa. non per filium emã-
cipati, vt & hoc loco Thalelaus notat, & ſimiliter auus per nepotẽ ex filio d. l. ne-
pos, nõ per nepotẽ ex filia, qui familiã eius non ſequitur, eadem q ratione nec mater
per filiu, vt Paul ſcribit Sent tit. de iudicato. Forte nec filiaf iuſſu patris, quia
ſuperiores leges de filio tantum loquuntur, non de filia. Eſt & aliud nouum ius in l.
2 vt ſeruus, minor xxx, annori ad ciuitatem Romanã peruenire poſſit. Iure veteri,
id eſt, ex lege Elia Sentia Latinus fieri poterat, quib. modis Latinitas contingebat,
Ciuis Romanus, puta vindicta manumiſſus, non itẽ, niſi apud conſilium cauſa pro-
bata fuiſſet. & ideo ſecundum ius vetus ita accipienda eſt l. pen ffide manu vt in
fantibus cõpetat libertas cauſa probata, vel Latina non legitima Sine conſilio vin-
dicta manumiſſus ſeruus manebat. Teſtamento autem manumiſſus Latinus fiebat,
& vno tantum caſu Ciuis Romanus, ſi ſolus à domino qui ſoluendo nõ erat liber &
heres eſſe iuſſus erat, auctore Vlpiano li Reg.tit.1. & hinc cauſa libertati teſtamẽ-
to datæ maiori xxx. an apponenda conditionis Cum ad xxx. ann. peruenerit l.vlt ff.
de reb. dub.l. Ariſto. de manum. teſt.l. ſi quis ita S.vlt. de ſtatulib.l. ex parte S.
Sticho. famil erciſc In eo qui cenſu manumittebatur, quod genus manumiſſionis,
quia deſierat eſſe in vſu, vt tit.1. Reg. Vlp.articulus, olim, indicat, ideo nihil de eo
Iuſtinianus ſcriptum reliquit in corpore iuris, in eo, inquam, etiam requirebatur a¬
tas xxx.ann vt in reliquis Reg. Vlpiani, legi his verbis: Et qui cenſu manumitti-
tur ſi xx annos habeat, ciuirate Romana potitur. quod & Theoph. confirmat in
S. vlt. Inſtit. de libertin. Illud etiam eſt nouum, quod ait l. 3. ancillam quam quis
ſolã in concubinatu habuit, & liberos ex ea procreatos, ipſoiure liberos fieri morte&
ſilentio viri & patris naturalis, eiſque domini, quod & ante retulit l. .ff.de bon.
lib, iure veteri remanebant ſerui & heredem defunti ſequebantur. CvIAc.



acquiſierit: hoc in bonis ſuis ha-
bere. Sin autem proprietarius
ſolus libertatem impoſuerit,
vſufructuario minime conſen-
tiente: ſit quidem ille qui liber-
tatem à proprietario accepit, in-
ter libertos proprietarij connu-
meratus b: & ſi quid in medioc

Si proprietarius & vſufructua-
rius ſimul libertatẽ ſeruo imponat,
pleno iure liber efficiturat vbi ſo-
lus proprietarius hoc fecerit, ipſius
libertus erit, & quaſi ſeruus apud

rim aliunde quaſita qua ex opera
ſua & re fructuari, ſibi quarit: &

lo quod velut ancilla ſpon-

a ad legitim ſuũ ſucceſſorẽ tranſ-
mittit. Vbi verô ſolus fructuarius
manumittiteſi contemplatione ſer-
ui, tuc quãdiu vſusfructus duraſſet,
proprietario ſeruire nõ tenetur: ſed
poſtea ſic. & interim extra operas
queſita domino quarit. hoc dicit
vſq; ad S illud quoque SALYC.

I. Imp. IVSTINIANVS A. Iuliano P.P.
Ancimus ſi proprietarius ſeruo cuius v¬
ſusfructus ad alium pertinebat, libertatem
mpoſuerit: non ſecudûm antiquam obſer-
uationem & libertate f, & eum ſine domi-
n eſſe intelligi:ſed nec inueniri perſonam cui res ad
ſe venientes acquirat. Sed ſi tam proprietarius quàm
vſufructuarius libertatem ei conſentientes impoſue-
rint, pleno iure liberum eu effici: & ſi quid poſtea ſibi

acquiret. in ſecundo ca-
ſu inter libertos pro-
prietarij computabitur
& ſi aliquid medio tem-
pore inter manumiſſio-
nem & perſeuerantem
vſumfructum acquiſie-
rit, ſibi acquirit, & ad
poſteros ſuos illud traſ-

al. & de li
bertate cadere.
alin libertat em
aaere.

poſſidet, hoc ſi acquirat, ſibique
habeat, & ſuæ poſteritati d relin-
quat, ſaluo patronatus iure
per omnia cuſtodiendo, niſi &
hoc ei legibus fuerit remiſſum.
Ipſe tamen libertus quaſi ſeruus
apud vſufructuarium perma-
neat e donec vſufructuarius vi-

179

mittit, iure patronatus t Statu.
ſaluo: niſi fueritremiſ.
ſum. tunc enim ſerurat
donec viuat: vel cum
morte vel capitis demi-
nutione finiatur: & fini-
to vſufruct. plenè liber
ſit: adeô vt quomodo
velit degere poſſit. Si ve-
rô viuente vſufructua.
deſeſerit le eiitauen

ſi teſtatus moriatur, ve
ad ſuccedentem abi

l lib. Baſp

nte¬ tit.16.

ſtato trãſmittat. In ter-
tio caſu diſtingne: aut
noluit eum libertatem
conſequi, quia volebat
cedere vſuimfructum: &
maneat ſeruus proprie.
ſi verô eum voluit libe-
rum eſſe: viuẽte vſufru-

ctuario

miniſterium

proprietatio non debet,
ſediudices tueri eum te-
neantur, & quod medi
tempore acquiſiuit, fi-
nito vſufructu ad domi-
num reuertatur. & hoc
in prima. An autem pa-
ter vel mater per filium
vel filiam in poteſtate,
vel emancipatos, cuiuſ-
eunque gradus, poſſit

manumittere ſeruu ſuu

3

vel in Eccleſia, vel co-
ram iudice, vel inter vi-
uos, & in vltima volun-
tate vel directe vel per
fideicommiſſum manu-
mittere voluerit? Dici-
tur quod ſic. An ſit ha-
benda diſtinctio etatis
illius, ſit maior, vel mi-
nor, qui manumitten-
dus eſt, quritur? Dici-
tur quod non. VIVIA-

NVS.

pian. in fragm, tieul.1.
CVIAC.

aS propriearrur

b Connumeratus. ſeil.

ſtatim, vt hic.

5 Sed contràff. de here-

dibus inſtituen l. quoties.

in fin. vbi differtur do-
nec vſusfructus finia.
tur. Solu. hæc illam cor-

rigit.
c In medio. id eſt, poſt
manumiſſionem duran-
te vſufructu.
d’ Poſteritati. niſi ſit ac-
quiſitum ex re fructua-
rij, vel ex opera ſua: vt
Institu per quas perſo. no.
acqui. S. de his. c...a
e Permaneat. niſi forte
ſit conſtitutus, quandiu
ſeruus in ſeruitute eſ-
ſet.
f Peremptus. morte
vel capitis deminutio-
ne.. AA.....
gJ Tramitem. inſtitutu
vel ab inteſtato ei ſuc-
cedentem.

uit, vel vſufructus legitimomodo peremptus f eſt. Et-
enim ſi finem vſusfructus quocunque modo accipiat: non legtino,
tunc facultas ei tribuatur quo maluerit degere mo-
do. Si verô adhuc ſuperſtite vſufructuario ab hac lu-
ce fuerit libertus exemptus: hereditas eins legiti-
mum tramitem s ſequatur. Sin autem vſufructuarius

tantummodo libertatem impoſuerit:
modo, vt cedat vſumfructum proprierario: p
mum ius habeat in ſeruo proprietarius: vto

ſi quidem hoc
leniſſi-
mnia ei
ſeruus

* a. alio legl-
timô modo. al-