DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0960
1815
Codicis Liber ſeptimus.
QVIBVS AD
ibertatem proclama-
re non licet, &c.
Explicuimus de pro-
clamantibus in libertatẽ;
ſed quoniã quidam pro-
hibentur in eam procla-
mare: videamus qui ſunt
illi. Poſtea dicemus de re-
bus eorum qui non probi-
bentur proclamare. Az0.
IſparJ CASVS. Si
liberum hominem
vt ſeruum vendidiſti, &
cûm apud emptorem
eſſet, in libertatem de
poſſeſ proclamare vo-
luit: an potuit? Diſtin-
gue: aut participatus eſt
preciumaut nõ. ſi non:
proclamare poruit. ſi ſic,
non. idem eſt in eo cui
per fideicommiſ- relicta
eſt libertas danda ab he-
rede. VIVIAN.
a J Paſſus eſt. non parti-
cipando precium, & nõ
interueniẽtibus his quæ
debent interueniré.
ee.... b Non denegatur. con-
a ntapoon qui ſuliau amen ponx ſ¬
de liberumpa. dei emptori per duas a
ienté ſe ven- actiones in factum. Vna
di duas habet cõtra vendirum, qui do-
actiones. lose paſſus eſt vt tenea-
tur ad precium, & etiã
ad acceſſiones eius, & ad
damna quæ intulit em-
ptori dolo vel culpa in
ſuis vel alienis rebus,
quæ erant ſuo periculo:
& in duplum hec omnia
reſtituit. Aliter conſuli-
tur ei contra eum qui
ſciens vendidit vr te-
neatur in duplum precij
& acceſſionum, nõ alio-
rum damnoru:nec vnus
liberatur per alium: &
eſt hec actio annalis: vt
ff de lib. cauſ l. rectiſſime.
vſque ad l. ſi vſumfru-
ctum.
c Romanus ſit. iure
gentium inſpecto, vel
naturali: de iure enim
ciuili ſeruus eſt:vt Inſti.
de iur. perſon. S. pen. Vel
dic ante venditionem.
dS Precium. & alia in-
teruenerut que ſunt ne-
ceſſaria:vtdiximus S. de
lib. cauſl non ide. & ad
hoc, ff de lib. cau. l. cum
pacto. & ffeo lj. & hoc
niſi precium ſui reddat
ſponte ſuſcipienti:vel ſe-
cundûm alios ſufficit ſi
offerat: vt ff. ſi liber in-
genu-eſſe dicatur.l ij.
e J Eandémque. id eſt,
quod dictum eſt de eo
qui iam liber eſt, intel-
ligitur & de eo qui non-
dum quidem eſt liber,
ſed omnimodo liberan-
dus. Itẽ hoc ſi purè erat
liberandus, ſi autem ſub
conditione, indiſtincte
adueniente conditione
iroclamat in libertatẽ:
ve ff.ood. l. Licinius.
E latronum. CA-
SVS. Quidam erant
qui dicebantur de gene-
Gordianus.
Mellianæ.
QVIBVS AD LIBERTATEM PRO-
clamare non licet, & de rebus eorum qui ad libertatem
proclamare non prohibentur.
TITVLVS
XVIII.
Dprimam partem tituli pertinet let & z-vt proclamatio in libertatem, & in-
genuitatem denegetur ei qui maior cm eſſet x ann ci pato participationis
pretij ſe vanalé prabuit bona fidei emptori quod eſt ex SCl ffcod forte Clau-
diano, vt innuit inſcriptio l.vlt eod & adeo verum eſt, vt manumiſſus non réci-
piat priſtinam ingenuitatem lhomo.ff de ſta-hom & miles quon; ob iſtam igna-
ui capite puniatur. l quædam.ff.de poen & indignus etiam auxilio pratoris fidei-
commiſſari ſit qui in ipſo articulo obtinenda debita libertatis fideicõmiſſarie va-
num iit vt participaret pretium. l.44in fin ff. eod. Sola participatio prety impedit
proclamationem ad libertatem. Nam ſi precium non participauerit, etiamſi ſciens
prudénſque ſimulata ſeruitute ſe venundari paſſus ſit,ſit quidem ſeruus, ſed non eſt
indignus libertate, ſi ad eam proclamare velit.l. 5.S, de libb cau verum ex cauſa
doli emptori quem decepit, tenetur actione pratoria in duplum intra anni, & ven-
ditor quoq; eidem emptori tenetur in dupli ex ſtipulatione l.18.20.21. 22ff. eod.
Quod ſi nõ denegatur in libertatem proclamatio ſcienti vendito vi ſeruo, ſine pacto
participationis pretij, & multo minus donato, vel pignerato, vel in dotem dato, vbi
nullum interuenit pretium, vt aliàs docui eſſe legendum in l. ſi vſumfruct.S. .ff.
eod. Nam quod l.16.S. eod ait te neſciente, id ex facto propoſito eſt, non quod ne-
ſcientia eius qui ſe in doté dari patitur neceſſaria ſit, vt in l.6.S-de ing man. quod
ait, ſcientis, eriã Thalelaus ex facto eſſe ait. Itẽ vt proclamatio in libertatem dene-
getur his qui ex latronum familial hoc eſt, ſecta & factione profecti forte capti ſunt,
& pro pramio dati captori, vt ſerui eius ſint, largitions principis. Nam & pramio
ſeruum fiori, l pen. C. Theod de lib cau vel adS C.Claud probat. Vel idem ſi for-
te facti ſint ſerui fiſci au ctoritate fiſcali, reclamare ad libertatem non poſſunt. Aliàs
ver vt captus à latrone non fit ſeruus, ita nec latro ipſe ſi capiatur, ſine auctorita-
te fiſci vel principis. Ad ſecundam parté tituli pertinet lex 3de qua ſatis diximus
tit. ſuperiore. Cvrac.
Si paſſus ſe vendi precium non
participauit, ei in libertatem pro-
clamare licet non ſic ſi participa-
it: quia tunc ei non licet, ſiue tunc
erat ingenuus, ſiue libertus ei pure
debeatur h. d. Vel breuius: Si vẽ-
ditus non oſt precium participa-
tus, in libertatem ſe proclama:a¬
liàs ſecus.SALYC.
1. Imp. GORDIANVS A.
Proculo.
Iſpar cauſa eſt eius qui
diſſimulata conditione
ſua diſtrahi ſe paſſus
eſt?, & eius qui precium parti-
cipatus eſt: nam ſuperiori quidẽ
non denegatur b libertatis de-
fenſio: poſteriori autem, & ſi ci-
uis Romanus ſitc, & participa-
tus eſt precium d, libertas dene-
gatur. Eandémque e & in eo di-
ſtinctionem adhibendam, cui fi-
deicommiſſaria libertas debetur,
meritiſſimi iuris auctores reſpõ-
derunt. PP. Ralen. Maij Gordia-
no A. & Auiola Coss.
Familia latronum efficitur ca-
piẽtis, ſi hoc dictat decretum prin-
cipis, vel fiſci ſtatutum. h. d. Vel
ſic: Serui effecti propter delictum
inſigne, non poſſunt in libertatem
proclamare. SALYC.
I1. Impp. DiocLET. & MAXIM. *
AA. & CC. Melan .
DE laronum fanilia deſce-
dẽtibus, ex largitione prin-
cipali vel auctoritate fiſcali ſer-
uis factis f, retro principes li-
bertatem denegari decreuerut.
re latronum proper quorun perfdià conceſit Imperator vel
procurator fiſci, vt ſi quis aliquom de familia latronu caperet,
dominus eius fieret. an ſic captus in ſeruiturem redactus, poſſit
Si prouocans ſe in libertatem, fa-
tetur de rebus apud eum conſiſtẽ.
tibus aliquas eſſe eius qui ſe domi-
num dicit, ſtatim ei debent reſtitui.
Si verô neget, in tuto debent collo-
cari apud ſequeſtrum: & ſi pro li-
bertate poſtea fuerit pronüciatum,
peculium quod ei, vt ſeruo fuerat.
conceſſum, debet domino reſtitui: &
de eo & eius iuribus bona ratio
redditur. alia ver ex teſtamento
vel donatione queſita, libero pro-
nunciato debent adſignari, à ſeque-
ſtro tamen pradicto liberatur cau-
tionem idoneam præſtando. SAL.
LI1. Imp. CONSTANTIN. A. ad
Maximum P.Pf.
S quis in lberaten e pro-
clamauerit: id quod apud
ſe eſſe eius, qui ſe dominum di-
cit, profitebitur, quoniam non
de eo dubitatur, reddi ac refer-
ri *: iudex protinus pronun-
ciabit.
Quod verô petitur, ſi fuerit
negatione dubium h: per cau-
tionemi conſeruabitur, ac pe-
titio differetur: vt ſi fuerit ap-
probata libertas (quoniam & i¬
pſis qui hisl rem commiſe-
runt medendum eſt ) geſtarum
rerum ab eodem ratio m, atque
omne quod debetur, repoſca-
tur vr ſeruitute depulſan, qui
pro domino quõdam fuerat, ha-
beat quod vt ſeruo dominij iu-
re largitus eſt, & que ex earum
reru quaeſtu ac fructibus cõgre-
mo. & S de fi. inſtru l. plu
1816
in libertatẽ proclama-
re, quritur? Dicitur
quod non: nec forte ma-
numitti. Azo.
f Seruis factis. puta
propter inſignem quo-
rundam latronum per-
fidiam conceſſit Impe-
rator vel procurator aIudex poreſt
fiſci vt quicunque ali- ex publico ſa-
quem de familia latro¬ larium con-
num caperet,dominus ltuere ca-
eſſet capti. pienti latro-
nem. An etiã
Sl l Casvs Si de permitere
poſſeſſione ſeruitu¬ poteſt, vt ſi la
tis quis in libertatem ro capi non
proclamauerit: & res poſſit, occida-
eius qui dicitur domi da liau’ ſpr.
nus, tenuerit: aut confi-lſu l ue.
tetur res eſſe domini, aut quando lieat ſe
diffitetur. Primo caſu ſine iudice.
dominoreddãtur ſtatim,
ſecundo caſu penes eum
remaneant praeſtita ab
eo ſatisdatione de his
reſtituendis cum fructi-
bus & acceſſionibus, ſi
apparuerit eas domini
eſſe: & de his reſtituen-
dis qu ſubtraxit, his,
qu ad eû titulo legati
vel donationis peruene-
runt penes eu pronun-
ciatum ingenuu rema-
nentibus. hoc in prima
& ſecunda ita ſcilicet, vt
finita liberali cauſa, res
de quibus erat contro-
uerſia quas proclamans
ad libertatem, negabat
ad dominum pertinere:
& apud ſequeſtrum de-
ponantur, & ei qui me-
lius ius habuerit red-
dantur. & hoc in terria.
VIVIANVS.
gSSi quis in libertatem.
cûm ſit in quaſi ſeruitu-
tis poſſeſſione.
h Dubium, quia ne-
gantur res domini.
Et not. per negatio¬....
nem P rem fieri dubiam. b Negatione
1 .i, fit res dubia.
ſic j de acquir. poſſl. ner oncor. Glin
ca. veniens. de
res. & ff de tranſact l. j. & renuncia.
ff de coll-bol.j. S ſed cum *Ex CdThu¬,
poſſint & Inſtit. de inter- doſ-lib a titus.
i.S. commodum. & argl. in Codice
ffde pet. herel. ſi debitor. Tneod & mes
ADDITIO. Limita pri manuſer eſt
mô hoc quod glodicit, PV.
per negationẽ rem fieri
dubiamniſi preſumptio
eſſet contra negantem. r auferri-
ita dicit Bald. in l. tale
pactum. . qui prouocauit.
in fff de pact perl ſi ve.
roS qui proreiffqui ſa-
tiſdar cog Secundô limi-
ta, niſi facta negatione,
appareat euidens proba-
tio in cõtrariumevt not.
in glo.in l poſt rem. ff. de
tranſact. & Inno in e fin.
extra de coha cle, & mu-
li. vbi omnino vide.
i Per cautionem, quam
praſtat ille qui prouo-
cat in libertatem cum
fideiuſſore: vt j. tit. j.lfi-
le Quoniam & ipſis.
ſeilicet dominis.
IS Qui his. ſ ſeruis. & eſt
hie verſus interpoſitio
vſque ibi, geſtarum.
m Ratioin qua venit culpa lata, non leuis: vt ffde acquirrer.
dom. l. homo liber.S.j.
n J Depulſa. ſcilicet ſeruitutis poſſeſſione.
a De
Codicis Liber ſeptimus.
QVIBVS AD
ibertatem proclama-
re non licet, &c.
Explicuimus de pro-
clamantibus in libertatẽ;
ſed quoniã quidam pro-
hibentur in eam procla-
mare: videamus qui ſunt
illi. Poſtea dicemus de re-
bus eorum qui non probi-
bentur proclamare. Az0.
IſparJ CASVS. Si
liberum hominem
vt ſeruum vendidiſti, &
cûm apud emptorem
eſſet, in libertatem de
poſſeſ proclamare vo-
luit: an potuit? Diſtin-
gue: aut participatus eſt
preciumaut nõ. ſi non:
proclamare poruit. ſi ſic,
non. idem eſt in eo cui
per fideicommiſ- relicta
eſt libertas danda ab he-
rede. VIVIAN.
a J Paſſus eſt. non parti-
cipando precium, & nõ
interueniẽtibus his quæ
debent interueniré.
ee.... b Non denegatur. con-
a ntapoon qui ſuliau amen ponx ſ¬
de liberumpa. dei emptori per duas a
ienté ſe ven- actiones in factum. Vna
di duas habet cõtra vendirum, qui do-
actiones. lose paſſus eſt vt tenea-
tur ad precium, & etiã
ad acceſſiones eius, & ad
damna quæ intulit em-
ptori dolo vel culpa in
ſuis vel alienis rebus,
quæ erant ſuo periculo:
& in duplum hec omnia
reſtituit. Aliter conſuli-
tur ei contra eum qui
ſciens vendidit vr te-
neatur in duplum precij
& acceſſionum, nõ alio-
rum damnoru:nec vnus
liberatur per alium: &
eſt hec actio annalis: vt
ff de lib. cauſ l. rectiſſime.
vſque ad l. ſi vſumfru-
ctum.
c Romanus ſit. iure
gentium inſpecto, vel
naturali: de iure enim
ciuili ſeruus eſt:vt Inſti.
de iur. perſon. S. pen. Vel
dic ante venditionem.
dS Precium. & alia in-
teruenerut que ſunt ne-
ceſſaria:vtdiximus S. de
lib. cauſl non ide. & ad
hoc, ff de lib. cau. l. cum
pacto. & ffeo lj. & hoc
niſi precium ſui reddat
ſponte ſuſcipienti:vel ſe-
cundûm alios ſufficit ſi
offerat: vt ff. ſi liber in-
genu-eſſe dicatur.l ij.
e J Eandémque. id eſt,
quod dictum eſt de eo
qui iam liber eſt, intel-
ligitur & de eo qui non-
dum quidem eſt liber,
ſed omnimodo liberan-
dus. Itẽ hoc ſi purè erat
liberandus, ſi autem ſub
conditione, indiſtincte
adueniente conditione
iroclamat in libertatẽ:
ve ff.ood. l. Licinius.
E latronum. CA-
SVS. Quidam erant
qui dicebantur de gene-
Gordianus.
Mellianæ.
QVIBVS AD LIBERTATEM PRO-
clamare non licet, & de rebus eorum qui ad libertatem
proclamare non prohibentur.
TITVLVS
XVIII.
Dprimam partem tituli pertinet let & z-vt proclamatio in libertatem, & in-
genuitatem denegetur ei qui maior cm eſſet x ann ci pato participationis
pretij ſe vanalé prabuit bona fidei emptori quod eſt ex SCl ffcod forte Clau-
diano, vt innuit inſcriptio l.vlt eod & adeo verum eſt, vt manumiſſus non réci-
piat priſtinam ingenuitatem lhomo.ff de ſta-hom & miles quon; ob iſtam igna-
ui capite puniatur. l quædam.ff.de poen & indignus etiam auxilio pratoris fidei-
commiſſari ſit qui in ipſo articulo obtinenda debita libertatis fideicõmiſſarie va-
num iit vt participaret pretium. l.44in fin ff. eod. Sola participatio prety impedit
proclamationem ad libertatem. Nam ſi precium non participauerit, etiamſi ſciens
prudénſque ſimulata ſeruitute ſe venundari paſſus ſit,ſit quidem ſeruus, ſed non eſt
indignus libertate, ſi ad eam proclamare velit.l. 5.S, de libb cau verum ex cauſa
doli emptori quem decepit, tenetur actione pratoria in duplum intra anni, & ven-
ditor quoq; eidem emptori tenetur in dupli ex ſtipulatione l.18.20.21. 22ff. eod.
Quod ſi nõ denegatur in libertatem proclamatio ſcienti vendito vi ſeruo, ſine pacto
participationis pretij, & multo minus donato, vel pignerato, vel in dotem dato, vbi
nullum interuenit pretium, vt aliàs docui eſſe legendum in l. ſi vſumfruct.S. .ff.
eod. Nam quod l.16.S. eod ait te neſciente, id ex facto propoſito eſt, non quod ne-
ſcientia eius qui ſe in doté dari patitur neceſſaria ſit, vt in l.6.S-de ing man. quod
ait, ſcientis, eriã Thalelaus ex facto eſſe ait. Itẽ vt proclamatio in libertatem dene-
getur his qui ex latronum familial hoc eſt, ſecta & factione profecti forte capti ſunt,
& pro pramio dati captori, vt ſerui eius ſint, largitions principis. Nam & pramio
ſeruum fiori, l pen. C. Theod de lib cau vel adS C.Claud probat. Vel idem ſi for-
te facti ſint ſerui fiſci au ctoritate fiſcali, reclamare ad libertatem non poſſunt. Aliàs
ver vt captus à latrone non fit ſeruus, ita nec latro ipſe ſi capiatur, ſine auctorita-
te fiſci vel principis. Ad ſecundam parté tituli pertinet lex 3de qua ſatis diximus
tit. ſuperiore. Cvrac.
Si paſſus ſe vendi precium non
participauit, ei in libertatem pro-
clamare licet non ſic ſi participa-
it: quia tunc ei non licet, ſiue tunc
erat ingenuus, ſiue libertus ei pure
debeatur h. d. Vel breuius: Si vẽ-
ditus non oſt precium participa-
tus, in libertatem ſe proclama:a¬
liàs ſecus.SALYC.
1. Imp. GORDIANVS A.
Proculo.
Iſpar cauſa eſt eius qui
diſſimulata conditione
ſua diſtrahi ſe paſſus
eſt?, & eius qui precium parti-
cipatus eſt: nam ſuperiori quidẽ
non denegatur b libertatis de-
fenſio: poſteriori autem, & ſi ci-
uis Romanus ſitc, & participa-
tus eſt precium d, libertas dene-
gatur. Eandémque e & in eo di-
ſtinctionem adhibendam, cui fi-
deicommiſſaria libertas debetur,
meritiſſimi iuris auctores reſpõ-
derunt. PP. Ralen. Maij Gordia-
no A. & Auiola Coss.
Familia latronum efficitur ca-
piẽtis, ſi hoc dictat decretum prin-
cipis, vel fiſci ſtatutum. h. d. Vel
ſic: Serui effecti propter delictum
inſigne, non poſſunt in libertatem
proclamare. SALYC.
I1. Impp. DiocLET. & MAXIM. *
AA. & CC. Melan .
DE laronum fanilia deſce-
dẽtibus, ex largitione prin-
cipali vel auctoritate fiſcali ſer-
uis factis f, retro principes li-
bertatem denegari decreuerut.
re latronum proper quorun perfdià conceſit Imperator vel
procurator fiſci, vt ſi quis aliquom de familia latronu caperet,
dominus eius fieret. an ſic captus in ſeruiturem redactus, poſſit
Si prouocans ſe in libertatem, fa-
tetur de rebus apud eum conſiſtẽ.
tibus aliquas eſſe eius qui ſe domi-
num dicit, ſtatim ei debent reſtitui.
Si verô neget, in tuto debent collo-
cari apud ſequeſtrum: & ſi pro li-
bertate poſtea fuerit pronüciatum,
peculium quod ei, vt ſeruo fuerat.
conceſſum, debet domino reſtitui: &
de eo & eius iuribus bona ratio
redditur. alia ver ex teſtamento
vel donatione queſita, libero pro-
nunciato debent adſignari, à ſeque-
ſtro tamen pradicto liberatur cau-
tionem idoneam præſtando. SAL.
LI1. Imp. CONSTANTIN. A. ad
Maximum P.Pf.
S quis in lberaten e pro-
clamauerit: id quod apud
ſe eſſe eius, qui ſe dominum di-
cit, profitebitur, quoniam non
de eo dubitatur, reddi ac refer-
ri *: iudex protinus pronun-
ciabit.
Quod verô petitur, ſi fuerit
negatione dubium h: per cau-
tionemi conſeruabitur, ac pe-
titio differetur: vt ſi fuerit ap-
probata libertas (quoniam & i¬
pſis qui hisl rem commiſe-
runt medendum eſt ) geſtarum
rerum ab eodem ratio m, atque
omne quod debetur, repoſca-
tur vr ſeruitute depulſan, qui
pro domino quõdam fuerat, ha-
beat quod vt ſeruo dominij iu-
re largitus eſt, & que ex earum
reru quaeſtu ac fructibus cõgre-
mo. & S de fi. inſtru l. plu
1816
in libertatẽ proclama-
re, quritur? Dicitur
quod non: nec forte ma-
numitti. Azo.
f Seruis factis. puta
propter inſignem quo-
rundam latronum per-
fidiam conceſſit Impe-
rator vel procurator aIudex poreſt
fiſci vt quicunque ali- ex publico ſa-
quem de familia latro¬ larium con-
num caperet,dominus ltuere ca-
eſſet capti. pienti latro-
nem. An etiã
Sl l Casvs Si de permitere
poſſeſſione ſeruitu¬ poteſt, vt ſi la
tis quis in libertatem ro capi non
proclamauerit: & res poſſit, occida-
eius qui dicitur domi da liau’ ſpr.
nus, tenuerit: aut confi-lſu l ue.
tetur res eſſe domini, aut quando lieat ſe
diffitetur. Primo caſu ſine iudice.
dominoreddãtur ſtatim,
ſecundo caſu penes eum
remaneant praeſtita ab
eo ſatisdatione de his
reſtituendis cum fructi-
bus & acceſſionibus, ſi
apparuerit eas domini
eſſe: & de his reſtituen-
dis qu ſubtraxit, his,
qu ad eû titulo legati
vel donationis peruene-
runt penes eu pronun-
ciatum ingenuu rema-
nentibus. hoc in prima
& ſecunda ita ſcilicet, vt
finita liberali cauſa, res
de quibus erat contro-
uerſia quas proclamans
ad libertatem, negabat
ad dominum pertinere:
& apud ſequeſtrum de-
ponantur, & ei qui me-
lius ius habuerit red-
dantur. & hoc in terria.
VIVIANVS.
gSSi quis in libertatem.
cûm ſit in quaſi ſeruitu-
tis poſſeſſione.
h Dubium, quia ne-
gantur res domini.
Et not. per negatio¬....
nem P rem fieri dubiam. b Negatione
1 .i, fit res dubia.
ſic j de acquir. poſſl. ner oncor. Glin
ca. veniens. de
res. & ff de tranſact l. j. & renuncia.
ff de coll-bol.j. S ſed cum *Ex CdThu¬,
poſſint & Inſtit. de inter- doſ-lib a titus.
i.S. commodum. & argl. in Codice
ffde pet. herel. ſi debitor. Tneod & mes
ADDITIO. Limita pri manuſer eſt
mô hoc quod glodicit, PV.
per negationẽ rem fieri
dubiamniſi preſumptio
eſſet contra negantem. r auferri-
ita dicit Bald. in l. tale
pactum. . qui prouocauit.
in fff de pact perl ſi ve.
roS qui proreiffqui ſa-
tiſdar cog Secundô limi-
ta, niſi facta negatione,
appareat euidens proba-
tio in cõtrariumevt not.
in glo.in l poſt rem. ff. de
tranſact. & Inno in e fin.
extra de coha cle, & mu-
li. vbi omnino vide.
i Per cautionem, quam
praſtat ille qui prouo-
cat in libertatem cum
fideiuſſore: vt j. tit. j.lfi-
le Quoniam & ipſis.
ſeilicet dominis.
IS Qui his. ſ ſeruis. & eſt
hie verſus interpoſitio
vſque ibi, geſtarum.
m Ratioin qua venit culpa lata, non leuis: vt ffde acquirrer.
dom. l. homo liber.S.j.
n J Depulſa. ſcilicet ſeruitutis poſſeſſione.
a De