DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0963
1821 De colluſione detegenda Tixx.
DE COLLVSIONE
detegenda.
Quia* dominus ſerui,
vel patronus libertum in-
genuum fingit, & hoc fa-
eit colludendo in iudicio
liberali gratia forte ali-
cuius honoris quarendi,
promittit pramium dete-
genti huiuſmodi colluſio-
nem: vt habeat in ſuum
libertum vel ſeruum il-
lum, ci quo eſt colluſum:
dominus vel patronus
aus ſaum amittat.
ADDIT0. Aduertas
quol hac detectio facien-
da eſt intra quinquennii
continuum poſt ſenten-
tiam: vt ff. eod. lij in
princip. quod intellige, ſi
viuat qui ingenuus pro-
niciatus eſt: nam eo mor-
uo non licet amod quæ-
rere de ſtatu eius, etiam
lite cupta in vita eius: vt
ft. ne de ſta defuncto.l.j.
5. ſed interdum.
3Vm ſeruum.JCA-
svs. Mulier con-
ſuetudinem habens cum
ſeruo ſuo, dicebat eum
liberum, filio conſen-
tiente:interim ſuggeſſit
principi, quod captus
erat ab hoſtibus, & re-
demptus ab ea: & conſti-
tutione cuiuſdam prin-
cipis cauetur, quod ca-
pus & redemptus non
amittit ingenuitatẽ. an
fama pro Sticho facien-
te, & filij conſenſu in-
terueniente, & princi-
pis reſcripto, fiat liber,
quritur. Dicitur quod
nOI.
a 5 Falſe captiuitatis.
hæc adſeuerauit princi-
pi quod captus fuiſſet
ab hoſtibus, & redem-
ptus: cûm nec etiam de
vrbe exiſſet, nec etiam
de camera domin: &
ide Imperator reſcri-
pſit eum ingenuum eſſe:
quod reſcriptum nõ te-
net, quia falſab ſugge-
ſtione fuit impetratum,
ſecundum loan.
b Dediſſe. dare enim
potuiſſet nondum ac-
cuſata. vt Inſtit. de here.
inſtit. S. eſt autem.
c JEmiſſum. diuus e¬
num Pius reſcripſit, ca-
e Ingenuitaté prum ab hoſtibus, &
u at redemptuun, ingenuita-
bus & abiſda te nõ amittere, & fa-
redemptus. cit jade mulier qua ſeruis
propriis. l.j.
d Conſenſus quia & tu
fili credens matri quan-
doque credidiſti eu in-
d Conſenſus genuum, qui erroneus d
etroneus non cõſenſus nõ nocet:vt ff.
nocet. de iuriſd.om. iudi. l ſi per
errorem. & S. de iuris &
a Cõtinuatio.
Reſcripta
falſa ſugge-
ſtione impe-
trata non te-
nent.
Preſcriptie quæ tuetur auctorem, eius ſucceſſorem tue-
tur. BALD. Vel ſic:Sj de ſtatu manumiſſoris deſuncti non
DE COLLVSIONE DETEGENDA.
TITVLVS XX.
Teui t ls partes ſant qu’iu-
L dicio liberali agere ex poſſeſſione ſeruituuus non poſſunt, de prarogatiua & ex-
cellentia iudici liberalis, ic de cauſa liberali acta inter ſeruum & dominum per
colludium & compactum, vt ſeruus liber pronunciaretur. Et vt tit 18. habuimus
vnu caſam, quo quis pramij loco datur in ſeruituiem alterius, puta graſſator in
ſeruitiitem eius qui illum vicit & cepit largitione principis, ita hoc tit. datur alius
caſus, quo is qui liber pronunciatus eſt, domino luſorie ci eo agente de ſtatu pro pra-
mio ſeruus fit eius qui colluſionem detexit poſt ſententiam intra quinquennium, &
ſimiliter qui ingenuus pronuntiatus eſt, patrono cum eo luſorie agente de ſtatu, li-
bertus fit ettu qui colluſionem detexit. Quod eſt ex SCNinniano ( ſic legendum in
l. 2. ex Baſil. vbi r nariaydyyμ ſdos ôAOér, & ex Vet. lib.)lquod
factum fuit Domitiani temporibus. l.I. freodac fortaſſe qui in fastes ſul Domitia-
no Nonnius Aſprenas, eſt Ninnius, non Nonnius celebre nomen Romana fumiliæ,
vel ex L. Ninnio Trib qui iniquis rogationibus Clodi interceſſit, auctore Dione 3.
& quo referente, Senatum decreuiſſe de reditu Citeronis idem Cicero ſcribit, &
Ninio Hasta, de quolin lff.ad legem Cornel. de ſicar. Generaliter autem verum
eſt ſi perluſorie actum ſit, rem iudicatam pro veritate non haberi. l.27, ſuprà de
libe. cauſ. l. ſi ſeruus.S.1.ff. de leg..l. ſi perluſorio. ff.de appellat. Diui Pi re-
ſcripto, cuius fit mentio l.1. ſimilis eſt l.. ſuprà de ingen.man. CVIAC.
Mendaciũ in ſubſtantiali cau-
ſa vel principali motiuo priuilegi,
vel reſcripti reddit priuilegium
nullum. BALD. Vel ſic: Seruus col-
ludendo cum domino, non efficie-
tur ingenuus, nec ex reſcripto ex
falſa cauſa impetrato.SALYC.
I. Impp. DIOCLETIANVS & M a¬
XIMIANVS AA. & CC.
Theodoro.
ſi Vm ſeruun matris tue
ſs & e upe volaſe do
minam ſuam, & turpis
coniunctionis maculam, exco-
itand ingenuitatis colluſio-
ne, ac falſæ captiuitatis a vela-
mento apud competentem iu-
dicem obtegere voluiſſe pro-
ponas, nec libertatem ei ma-
trem tuam dediſſe P, ſed in ſo-
lam ingenuitatem eum nudæ
voluntatis mendacio perducere
niſam adſeueres: ſeruum eſſe
palam eſt: quando etiam diui
Pij reſcriptum ſuper captiuitate
emiſſum, quam non interceſ-
ſiſſe ſignificas, ingenuum feciſſe
non videatur, nec aſſeueratio
conſenſus tui, ingenuitatis ius
tribuere potuerit. PP. XIIII.
Ralend. Iul. Dio. IV. & Maxi-
miano III. COSS.
Per pactum libertinus non effici-
tur ingenuus: & detegens colluſio-
nem efficitur eius patronus. SAL.
I1I. Iidem AA, & CC. Mileſio.
Ibertinæ conditionis con-
ſtitutis, priuatis pactis im-
mutare ſtatum ſuum non lice-
re, Numiano ſenatuſconſul-
to, contra colluſorem pœnaf
ſtatura premibques detegenti
romiſſo manifeſte declaratur.
Dat. V. Ralend. Decemb.CC.
Conſulibus.
NE DE STATV DEFVNCTORVM
poſt quinquennium quratur h.
TITVLVS
VE colaſont detegende ingentitatis & libertatis qua de re acun eſt tie ſupe-
riore, ex SC. Ninniano, poſt ſententiam quinquennium praſcriptum eſt, ita hoc
tit ex SC.ex leg. 4.pen. & vlt quinquennium praſcribitur quarentibus de ſtatu de-
functi, qui in diem mortis, vt l.1.2. 6. ſine interpellatione vixit vt laber palam,
non clanculum & furtim fugitans dominum, vt lvlt, nam in eo tantum SC. lotum
habet, qui in omnium oculis vixit pro libero in diem mortis, vt à morte poſt quin-
quennium de ſtatu eius quari non poſſit. Dico quari, non agi. Nam de ſtatu defuncti
certiſſimum eſt principaliter liberali iudicio agi non poſſe l. 13. S. de libcau ſei in
aliam litem principalem, vel de bonis, vel de ſtatu viuentis ſi incidat quaſtio de ſta-
XXI.
an toti Eceauttum eſt me poſt quinquennium admitatur, & vt propier hancil
lu quoque ceſſet principalis quaſtio. Puto SC factum eſſe D.Marci temporibus, ex
Oratione, cuius fit mentio l. Iff. eod. cum & de eo ita Capitolinus ſcribat, De ſtatu
defunctorum intra quinquennium quari iuſſit. Quod ſi poſt cœptam liberalem
cauſam moriatur is cui fuit controuerſia ſtati, etiam certum eſt cauſam perdurare
non propter dofunctum, ſed propter cauſam euictionis. l.2.tit. 17. aut bonorumil. 3.
hoc tit, ſtatum in hoc tit in deteriorem partem accipimus, vt ſi is qui vixit vt liber
in diem mortis, dicatur fuiſſe ſeruus. Si qui vt ingenuus, fuiſſe libertinus. nam &
poſt quinquennium quari poteſt vtrum quis filiusfaman paterfam fuerit, l.5hoc
tit, qua minima eſt ſtatus quastio. CVrac.
poteſt quæri, nec etiam de ſtatu ab eo manumiſſi. SAL.
I. Impp. SEVERVS
& ANTONINVS AA. Niconi.
Ditus i competens iudex cauſam praeſcriptio-
nis examinabit: & ſi Domitie patronum ,
qui vt) ciuis Romanus vſque in diem mor-
1822
fact-gno l cum teſtamen-
tum & de teſta. mi. l. ex
his.
Llertin IOs Vs.
Habebam libertum,
prouocauit in ingenui-
tateim, dedit mihi decé.
vt paterer ſuperari, &
cu probare potui quod
libertus meus erat, non
probaui, ſed ſuccubui,
quid iuris ſit, quaritur?
Dicitur qued amittam
ius quod habebã in ipſo,
& detegẽti colluſionem
iſtam, ius patronatus ac-
quiritur: quia hoc caue-
tur ſenatuſ ne paciſcen-
do quis poſſit ſtatum
ſuum mutare, & ad hoc
eſt S deing ma.3
e qPactu.vt ſupr. de ingr
ma l.ingenui.
f Pœna. amiſſionis li-
berti.:
g Pramio . quia acqui-
rit ſibi ius parronatus:vt
ff.eodl ſi libertinus.
NE b DE STATV
defunctorum.
Hucuſque dixit de ſta-
tu, ſed quia ſtatum tã vi-
ui, quam deſuncti tuetr
praſcriptio:ideo de hac in-
cipit, & nota quod de ip-
ſius ſtatu defuncti princi-
paliter etiam ante quin-
quenni agi non poteſt:vt
S. de lib cau.l principali-
ter. 1.Sed propter poſteros
& paculii quaritur etiam
de ſtatu defunctorum in-
tra quinquennium.
h JQuœratur. ad malit,
ſed ad boni, vt ſcilicet ſit,
liber perpetus quaritur, vt.
ffeoil.s. fin. & l pen.
i O Ditus. Stichus de-
t gens vt liber ma-
numiſit conſeruà ſuam
Domitiam, elapſo quin-
quennio poſt mortem
Stichi, deceſſit: & hc
manumiſſa inſtituit ſibi
heredem contra quem
agit nunc ad peculium
dominus Stichi, & Do-
miti:heres excipit eam
fuiſſe liberam: ſed do-
minus replicat quod Sti-
chus etiam erat ſeruus,
qui manumiſit eam, vn-
de libertaté ei dare non
potuit: ſed heres dupli-
cat quod quinque anni
elapſi ſunt poſt mortem
Stichi: vnde etiã de ma-
numiſſa ab eu quœri nõ
poteſt. Nã de ſtatu etiam
modô mortui, vel etiam
viui, quari non poteſt:
ſed tractari etiam opor-
tet de ſtatu mortui ante
quintum annum: vt hic,
& j. lprox. & ffeod l.j.
i-iij & iiij.
J Patronum, Stichum.
l Manumiſſoris. ideô
tis vixit, annos quinque antequam lis bonorum mu-
lieris inchoaretur, vita deceſſiſſe conſtiterit: libert
ſtatus ex perſona manumiſſoris
Si de ſtatu matris defunctæ non
l non retractabitur.
poteſt quart poſt la-
pſum quinquennium nec etiam fili. SAL.
I1. Iidem AA, & CC. Maximo *.
Si
DE COLLVSIONE
detegenda.
Quia* dominus ſerui,
vel patronus libertum in-
genuum fingit, & hoc fa-
eit colludendo in iudicio
liberali gratia forte ali-
cuius honoris quarendi,
promittit pramium dete-
genti huiuſmodi colluſio-
nem: vt habeat in ſuum
libertum vel ſeruum il-
lum, ci quo eſt colluſum:
dominus vel patronus
aus ſaum amittat.
ADDIT0. Aduertas
quol hac detectio facien-
da eſt intra quinquennii
continuum poſt ſenten-
tiam: vt ff. eod. lij in
princip. quod intellige, ſi
viuat qui ingenuus pro-
niciatus eſt: nam eo mor-
uo non licet amod quæ-
rere de ſtatu eius, etiam
lite cupta in vita eius: vt
ft. ne de ſta defuncto.l.j.
5. ſed interdum.
3Vm ſeruum.JCA-
svs. Mulier con-
ſuetudinem habens cum
ſeruo ſuo, dicebat eum
liberum, filio conſen-
tiente:interim ſuggeſſit
principi, quod captus
erat ab hoſtibus, & re-
demptus ab ea: & conſti-
tutione cuiuſdam prin-
cipis cauetur, quod ca-
pus & redemptus non
amittit ingenuitatẽ. an
fama pro Sticho facien-
te, & filij conſenſu in-
terueniente, & princi-
pis reſcripto, fiat liber,
quritur. Dicitur quod
nOI.
a 5 Falſe captiuitatis.
hæc adſeuerauit princi-
pi quod captus fuiſſet
ab hoſtibus, & redem-
ptus: cûm nec etiam de
vrbe exiſſet, nec etiam
de camera domin: &
ide Imperator reſcri-
pſit eum ingenuum eſſe:
quod reſcriptum nõ te-
net, quia falſab ſugge-
ſtione fuit impetratum,
ſecundum loan.
b Dediſſe. dare enim
potuiſſet nondum ac-
cuſata. vt Inſtit. de here.
inſtit. S. eſt autem.
c JEmiſſum. diuus e¬
num Pius reſcripſit, ca-
e Ingenuitaté prum ab hoſtibus, &
u at redemptuun, ingenuita-
bus & abiſda te nõ amittere, & fa-
redemptus. cit jade mulier qua ſeruis
propriis. l.j.
d Conſenſus quia & tu
fili credens matri quan-
doque credidiſti eu in-
d Conſenſus genuum, qui erroneus d
etroneus non cõſenſus nõ nocet:vt ff.
nocet. de iuriſd.om. iudi. l ſi per
errorem. & S. de iuris &
a Cõtinuatio.
Reſcripta
falſa ſugge-
ſtione impe-
trata non te-
nent.
Preſcriptie quæ tuetur auctorem, eius ſucceſſorem tue-
tur. BALD. Vel ſic:Sj de ſtatu manumiſſoris deſuncti non
DE COLLVSIONE DETEGENDA.
TITVLVS XX.
Teui t ls partes ſant qu’iu-
L dicio liberali agere ex poſſeſſione ſeruituuus non poſſunt, de prarogatiua & ex-
cellentia iudici liberalis, ic de cauſa liberali acta inter ſeruum & dominum per
colludium & compactum, vt ſeruus liber pronunciaretur. Et vt tit 18. habuimus
vnu caſam, quo quis pramij loco datur in ſeruituiem alterius, puta graſſator in
ſeruitiitem eius qui illum vicit & cepit largitione principis, ita hoc tit. datur alius
caſus, quo is qui liber pronunciatus eſt, domino luſorie ci eo agente de ſtatu pro pra-
mio ſeruus fit eius qui colluſionem detexit poſt ſententiam intra quinquennium, &
ſimiliter qui ingenuus pronuntiatus eſt, patrono cum eo luſorie agente de ſtatu, li-
bertus fit ettu qui colluſionem detexit. Quod eſt ex SCNinniano ( ſic legendum in
l. 2. ex Baſil. vbi r nariaydyyμ ſdos ôAOér, & ex Vet. lib.)lquod
factum fuit Domitiani temporibus. l.I. freodac fortaſſe qui in fastes ſul Domitia-
no Nonnius Aſprenas, eſt Ninnius, non Nonnius celebre nomen Romana fumiliæ,
vel ex L. Ninnio Trib qui iniquis rogationibus Clodi interceſſit, auctore Dione 3.
& quo referente, Senatum decreuiſſe de reditu Citeronis idem Cicero ſcribit, &
Ninio Hasta, de quolin lff.ad legem Cornel. de ſicar. Generaliter autem verum
eſt ſi perluſorie actum ſit, rem iudicatam pro veritate non haberi. l.27, ſuprà de
libe. cauſ. l. ſi ſeruus.S.1.ff. de leg..l. ſi perluſorio. ff.de appellat. Diui Pi re-
ſcripto, cuius fit mentio l.1. ſimilis eſt l.. ſuprà de ingen.man. CVIAC.
Mendaciũ in ſubſtantiali cau-
ſa vel principali motiuo priuilegi,
vel reſcripti reddit priuilegium
nullum. BALD. Vel ſic: Seruus col-
ludendo cum domino, non efficie-
tur ingenuus, nec ex reſcripto ex
falſa cauſa impetrato.SALYC.
I. Impp. DIOCLETIANVS & M a¬
XIMIANVS AA. & CC.
Theodoro.
ſi Vm ſeruun matris tue
ſs & e upe volaſe do
minam ſuam, & turpis
coniunctionis maculam, exco-
itand ingenuitatis colluſio-
ne, ac falſæ captiuitatis a vela-
mento apud competentem iu-
dicem obtegere voluiſſe pro-
ponas, nec libertatem ei ma-
trem tuam dediſſe P, ſed in ſo-
lam ingenuitatem eum nudæ
voluntatis mendacio perducere
niſam adſeueres: ſeruum eſſe
palam eſt: quando etiam diui
Pij reſcriptum ſuper captiuitate
emiſſum, quam non interceſ-
ſiſſe ſignificas, ingenuum feciſſe
non videatur, nec aſſeueratio
conſenſus tui, ingenuitatis ius
tribuere potuerit. PP. XIIII.
Ralend. Iul. Dio. IV. & Maxi-
miano III. COSS.
Per pactum libertinus non effici-
tur ingenuus: & detegens colluſio-
nem efficitur eius patronus. SAL.
I1I. Iidem AA, & CC. Mileſio.
Ibertinæ conditionis con-
ſtitutis, priuatis pactis im-
mutare ſtatum ſuum non lice-
re, Numiano ſenatuſconſul-
to, contra colluſorem pœnaf
ſtatura premibques detegenti
romiſſo manifeſte declaratur.
Dat. V. Ralend. Decemb.CC.
Conſulibus.
NE DE STATV DEFVNCTORVM
poſt quinquennium quratur h.
TITVLVS
VE colaſont detegende ingentitatis & libertatis qua de re acun eſt tie ſupe-
riore, ex SC. Ninniano, poſt ſententiam quinquennium praſcriptum eſt, ita hoc
tit ex SC.ex leg. 4.pen. & vlt quinquennium praſcribitur quarentibus de ſtatu de-
functi, qui in diem mortis, vt l.1.2. 6. ſine interpellatione vixit vt laber palam,
non clanculum & furtim fugitans dominum, vt lvlt, nam in eo tantum SC. lotum
habet, qui in omnium oculis vixit pro libero in diem mortis, vt à morte poſt quin-
quennium de ſtatu eius quari non poſſit. Dico quari, non agi. Nam de ſtatu defuncti
certiſſimum eſt principaliter liberali iudicio agi non poſſe l. 13. S. de libcau ſei in
aliam litem principalem, vel de bonis, vel de ſtatu viuentis ſi incidat quaſtio de ſta-
XXI.
an toti Eceauttum eſt me poſt quinquennium admitatur, & vt propier hancil
lu quoque ceſſet principalis quaſtio. Puto SC factum eſſe D.Marci temporibus, ex
Oratione, cuius fit mentio l. Iff. eod. cum & de eo ita Capitolinus ſcribat, De ſtatu
defunctorum intra quinquennium quari iuſſit. Quod ſi poſt cœptam liberalem
cauſam moriatur is cui fuit controuerſia ſtati, etiam certum eſt cauſam perdurare
non propter dofunctum, ſed propter cauſam euictionis. l.2.tit. 17. aut bonorumil. 3.
hoc tit, ſtatum in hoc tit in deteriorem partem accipimus, vt ſi is qui vixit vt liber
in diem mortis, dicatur fuiſſe ſeruus. Si qui vt ingenuus, fuiſſe libertinus. nam &
poſt quinquennium quari poteſt vtrum quis filiusfaman paterfam fuerit, l.5hoc
tit, qua minima eſt ſtatus quastio. CVrac.
poteſt quæri, nec etiam de ſtatu ab eo manumiſſi. SAL.
I. Impp. SEVERVS
& ANTONINVS AA. Niconi.
Ditus i competens iudex cauſam praeſcriptio-
nis examinabit: & ſi Domitie patronum ,
qui vt) ciuis Romanus vſque in diem mor-
1822
fact-gno l cum teſtamen-
tum & de teſta. mi. l. ex
his.
Llertin IOs Vs.
Habebam libertum,
prouocauit in ingenui-
tateim, dedit mihi decé.
vt paterer ſuperari, &
cu probare potui quod
libertus meus erat, non
probaui, ſed ſuccubui,
quid iuris ſit, quaritur?
Dicitur qued amittam
ius quod habebã in ipſo,
& detegẽti colluſionem
iſtam, ius patronatus ac-
quiritur: quia hoc caue-
tur ſenatuſ ne paciſcen-
do quis poſſit ſtatum
ſuum mutare, & ad hoc
eſt S deing ma.3
e qPactu.vt ſupr. de ingr
ma l.ingenui.
f Pœna. amiſſionis li-
berti.:
g Pramio . quia acqui-
rit ſibi ius parronatus:vt
ff.eodl ſi libertinus.
NE b DE STATV
defunctorum.
Hucuſque dixit de ſta-
tu, ſed quia ſtatum tã vi-
ui, quam deſuncti tuetr
praſcriptio:ideo de hac in-
cipit, & nota quod de ip-
ſius ſtatu defuncti princi-
paliter etiam ante quin-
quenni agi non poteſt:vt
S. de lib cau.l principali-
ter. 1.Sed propter poſteros
& paculii quaritur etiam
de ſtatu defunctorum in-
tra quinquennium.
h JQuœratur. ad malit,
ſed ad boni, vt ſcilicet ſit,
liber perpetus quaritur, vt.
ffeoil.s. fin. & l pen.
i O Ditus. Stichus de-
t gens vt liber ma-
numiſit conſeruà ſuam
Domitiam, elapſo quin-
quennio poſt mortem
Stichi, deceſſit: & hc
manumiſſa inſtituit ſibi
heredem contra quem
agit nunc ad peculium
dominus Stichi, & Do-
miti:heres excipit eam
fuiſſe liberam: ſed do-
minus replicat quod Sti-
chus etiam erat ſeruus,
qui manumiſit eam, vn-
de libertaté ei dare non
potuit: ſed heres dupli-
cat quod quinque anni
elapſi ſunt poſt mortem
Stichi: vnde etiã de ma-
numiſſa ab eu quœri nõ
poteſt. Nã de ſtatu etiam
modô mortui, vel etiam
viui, quari non poteſt:
ſed tractari etiam opor-
tet de ſtatu mortui ante
quintum annum: vt hic,
& j. lprox. & ffeod l.j.
i-iij & iiij.
J Patronum, Stichum.
l Manumiſſoris. ideô
tis vixit, annos quinque antequam lis bonorum mu-
lieris inchoaretur, vita deceſſiſſe conſtiterit: libert
ſtatus ex perſona manumiſſoris
Si de ſtatu matris defunctæ non
l non retractabitur.
poteſt quart poſt la-
pſum quinquennium nec etiam fili. SAL.
I1. Iidem AA, & CC. Maximo *.
Si