DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#1095
2085
Vm dubitabatur.
a Vm dubitabatur. ſolaria fiãt é ppie, hoc eſt,
Cmmotie ſed voi
eſt.
vt ſe inuicem: non ex aduerſo,
vel pps reſpiciant; ſed
alternis, & ex obliquo, atque
tranſuerſo. Si verô ſpacium me-
dium decem pedes nõ excedat,
tunc nulla ex parte nec aduerſa,
nec tranſuerſa liccat ſolaria, aut
mœniana ffabricare. Quæ verô
ſecundûm ſupraſcriptam formã
ædificabutur, iubemus alta eſſe
ab imo ſolo pedes quindecim, &
eorum quidem columnas lapi-
deas, aut ligneas ita ſolo impo-
ni iubemus, vt nõ ad cathetum,
ſiue perpendiculum ſtent, ſicuti
nec muros, vt nec aër, qui eſt
ſub illis in ſuperiore parte, vt
dictu eſt, conſtitutis ſolariis, ob-
turetur, nec ex hoc anguſtior
fiat angiportus, & publicumiter.
Prohibemus autem & ſcalas à
ſolo angiportus inchoare, & ad
ſolaria ducere, ita vt tam ex
impẽſa & prparatione firmio-
re, quã quôd nõ ita proxima ſint
inter ſe ſolaria, breuiora, & rariora, & extinctu facilio-
ra ex igne pericula ciuitati, & his, qui domos habent,
immineant. Si autem contra noſtram hanc legem fiat
ſolarium, vel ſcala, non id ſolum, quod factum fue-
rit, detruncabitur: ſed etiam ædificij dominus decẽ au-
ri librarum pœnã expectabit: & qui deſignauit archi-
tectus, aut qui opus recepit, alias decem auri libras per-
JHac Zenonis conſti-
tut. caruimus; ea tan-
dem prodiit in C. Lug-
gduni edito anno do-
mini 557. extat ea quo-
que in Grco in Scrim-
Tid s geri nouo lib. eiuſque
verti mœnia-denique mentio fit in
ua: ſic enima Nou. 63.CCVaAc.
pelari esit bC Manentibus. IJnot.
’enor hn. ſie S. de teſta l ſancimus.
viana Coteo.tit. & de apell.l. præcipimus.
& ita hocetiã in fin facit ad laiſtam, j.
docet Harme- de aquaductu.l. hac lege,
nopolus li ib.xj.
Cont.
DE NOVI OPE-
ris nunciatione.
Quidam habẽt hic ru-
bricam de noui operis nẽ-
tiatione, ſed non eſt neceſ-
ſaria. ſatis enim pertinet
hac lex ad ſuperioré ma-
teriam. Et not. quod hac
nanciatio fit tribus mo-
dis, vt ff. de ope. noui
puncl. de pupillo. S me-
miniſſe.
ſoluet: & qui fabricauerit artifex, ſi per inopiam non
potuerit penam ſoluere, corpore luens à ciuitate fiat
extorris. Præterea iubemus nemini licere multas ex
. ordine collocatas columnas in publicis porticibus, &
enaun de ſuationhuus ab en quod vocatuir Mium , vſque ad
aAeliarium vt Capitolium obſtruere dificiis, vel ſolis etiam tabu-
nllia ut, lis, vel alis quibuſuis rebns in medio columnarum
na aurataque extructis: ſed ipſa quidem ædificia non excedant in la-
l titudine pedes ſex, comprehenſis etiam parieribus pla-
adem Saturni team verſus: in altitudine verô pedes ſeptem. Omni-
a s modo autem volumus per quatuor columnarum or-
nnes vi Ita- dines relinqui à porticibus ad plateas liberum iter: de-
lie terminab㬠............
tur,vt ex Pi- corari quoque huiuſmodi tabernacula, ſiue officinas
nio li,esSue exterius ſaltem marmore, vt & ciuitati ſint decori,
tonio in Otho¬ ¬ .... .Al... .1..
ne, Tacito l & tranſeuntibus voluptati. In reliquis autem ciuitatis
ts cõſtatcont, regionibus extructas in mediis columnis officinas.
pro vt vrbi eſſe vtile, & quatenus, & quomodo exiſti-
maueris, extrui ſancimus, omni æqualitate ſeruata,
ne quod vni permittitur, cæteris prohibeatur. Et hoc
quidem conſtituimus, vt ne calumniantium dolis, &
machinationibus, æquis, & bonis viris periculũ ſtrua-
tur. Multi enim ædificaturis, lites, non ex iniuria ali-
qua accepra ſed per inuidiam ſubſtruentes, intermiſ-
ſionum illis cauſam prabent, vt eum, qui iam cœpe-
rat ædificare, prohibitum, & opus imperfectum relin-
quere coactum, & in ius tractum, pecuniam ad ædi-
ficationem repoſitam, litigando conſumere cogant:
&(quod omnium incommodiſſimum eſt) poſtquam
victricem ſententiam retulit, adhuc quaſi indiſſolu-
bilibus vinculis obligari contingit, dum appellationis
prætextu fatales dies expectare cogitur, & ex hac fru-
ſtratione, & ædificationis interruptione voluptatem
capit eius aduerſarius. Adiicimus itaque in eiuſmodi
caſibus, vt ſi appellatio abhis, quæ ab arbitrio definita
ſunt, interceſſerit, ſimul atque miſſa fuerit ad iudicem
relatio, vel forma ſcriptis redacta, licere victori, & vi-
ctonon obſeruato legitimo appellationis introducen-
d tépore, vnà cum aduerſario, vel ſoli ad tue magni-
Codex.
De dificiis priuatis. Titx.
l
& omne quodcunque contigerit damnum reſarcient,
2o86
ficentiæ tribunal accedere, & aduerſario ex more vo-
cato, ſi abſit, terminum rei controuerſ facere: vt
omni mora abſciſſa, legitimns liti finis imponatur, ne
hyeme, ſi ita acciderit, præſente, vel imminente, dum
longos appellationum dies ſtatos expectare cogitur is,
qui iniuſte ab incepto dificio prohibitus eſt, damna
intolerabilia ſuſtineat. Quod autem eſt proximum, ſi
etiam quis in huiuſmodi controuerſiis appellaref vo-
luerit conquerens de magnitudinis tux ſententia, illi-
cô eam, quam dicunt conſultâtionem fieri iubemus: &
dari tam victo, quàm victori, vt de more ſententiam
ipſam accuratius expendant in ſacro noſtro palatio, o¬
mni mora ceſſante. Nouerint autem quicunque œdifi-
cantes impedire præſumpſerint, quod ſi victi fucrint,
Hinc clar?
liquet lieuiſ
ſe à prfecto
vrbi appella-
re: quod tamé
aliquãdo pro-
hibitum fuit:
ſed poſtea ite-
rû permiſſume
Cod. Theodo: de
appellatio. li. 23.
l.2. C.de his, qui
propter metum
iudicis nõ appel-
laudr. In eo er-
go minor fuit
prfecti vrbis
auctoritas quã
Præ pratorio.
& materiæ precia, quam probabile erit corrptam, aut
deterioratam eſſe inter lium moras, rependent. Quod
autem ad eos, qui iniuſte dificare tentauerint, attinet:
& hi ſi victi fuerint, damna ei, qui edificium prohibue-
rit, & cauſe ideô adeſſe coactus fuerit, refundent. Om¬ id ſignificat
nem autem huiuſmodi controuerſiam in ſolo magni¬ Symmachus
tudinis tue iudicio decidi pracipinus: & neque vli urpotax.
cuiquam illuſtrium magiſtratuum audire huiuſmodi cout.
cauſas, neque ex hac cauſa litigantes, militiæ, vel fori
preſcriptione ad detrectandum iudicium vel ſumptuú,
& damnorum, quæ ſententia glorioſiſſimi prfecti vr-
bis, aut abipſo dati cognitoris continebuntur ſolu-
tionem detrectandam permittimus: ſed exactioni eos
ſubiici volumus, qui ex decreto magnificentiæ tuæ vi-
cti fuerint, nemine ad hoc fori preſcriptione vtente.
Prouideat autem magnificẽtia tua, ne quis redempto-
rum, aut fabrorum, aut artificum opus à ſe inchoatum
relinquat imperfectum: ſed vtaccepta mercede opus,
quod incepit perficere cogatur: vel omne damnum,
quod inde edificare volens acceperit, & quidquid om-
nino diſpendij ſenſit ex eo, quod opus perfectum non
fuerit, ſarciat. Si autem penuria laboret, qui ita de-
liquerit, fuſtibus cœſus ciuitate eiiciatur. Nullus au-
tem id perficere prohibeatur, quod ab altero cœptum
opus fuerit: quod preſumi cognouimus à quibuſdam
artificibus, vel redemptoribus, nec iis, quæ ipſi cœpe-
rint, finem imponentibus, nec alios id perficere ſinen-
tibus, atque inde damnum intolerabile inferentibus
iis, qui domos ſuas fabricari cupiunt. Qui itaque hoc
ſolo recuſat opus perficere, quod ab alio ante inchoa-
tum ſit, is eandem pœnam excipiat, quam is excipit,
qui opus reliquit.
XIII. Imp. IVSTINIANVS A. Ioanni P.P.
Vm dubitabatur vtrum conſtitutio Zenonis queupern?
IAA .... ... Inlert a eſt. Cot.
diuæ memoriæ ad AmantiumJ prafectum vrbi teged aaa-
ſcripta, que de ſeruitutib. loquitur, localis eſſet, & huic mantium. Cõt.
q I ALILVIRIztTT * debentibus
florentiſſima vrbi dedicata, & deberẽt * illius quidé quident.
iura in hac obſeruari: antiqua verô, qu contraria ſunt,
locum habere in prouinciis: indignum eſſe noſtro tẽ-
pore putantes aliud ius in hac regia ciuitate de huiuſ-
modi obſeruari, aliud apud noſtros eſſe prouinciales:
ſancimus eandem conſtitutionem in omnibus vrbibus
Romani imperij obtinere, & ſecundûm eius definitio-
nem omnia procedere: & ſi quod ius ex ea lege inno¬ ituulus
uatum eſt à vetere diſpoſitione, hoc & in prouinciis Setin oomui-
à praſidibus earumobſeruari:cateris videlicet omni¬ ſetne,
bus, qua non per Zenonianam legem innouata ſunt, libraioir-
ſed vereribus legibus comprehenſa, in ſua firmitate in eiedt.
omni loco manentibus b. Dat. Ral. Septem. Conſtan¬ oiigi deber
ne it prace.
. ſ..I.. .V C denti de adif-
tino. poſt conſulat. Lampadij, & Oreſtis, VV. CC. Sat Nec no-
uus hic faciẽ-
dus eſt tit. quã
doquidẽ nec
Græci eam a¬
gnoſcit in li-
ſrr.CVIAC.
DETNOVI OPERIS
nunciatione.
XI.
VVu 2
TITVLVS
a De
Vm dubitabatur.
a Vm dubitabatur. ſolaria fiãt é ppie, hoc eſt,
Cmmotie ſed voi
eſt.
vt ſe inuicem: non ex aduerſo,
vel pps reſpiciant; ſed
alternis, & ex obliquo, atque
tranſuerſo. Si verô ſpacium me-
dium decem pedes nõ excedat,
tunc nulla ex parte nec aduerſa,
nec tranſuerſa liccat ſolaria, aut
mœniana ffabricare. Quæ verô
ſecundûm ſupraſcriptam formã
ædificabutur, iubemus alta eſſe
ab imo ſolo pedes quindecim, &
eorum quidem columnas lapi-
deas, aut ligneas ita ſolo impo-
ni iubemus, vt nõ ad cathetum,
ſiue perpendiculum ſtent, ſicuti
nec muros, vt nec aër, qui eſt
ſub illis in ſuperiore parte, vt
dictu eſt, conſtitutis ſolariis, ob-
turetur, nec ex hoc anguſtior
fiat angiportus, & publicumiter.
Prohibemus autem & ſcalas à
ſolo angiportus inchoare, & ad
ſolaria ducere, ita vt tam ex
impẽſa & prparatione firmio-
re, quã quôd nõ ita proxima ſint
inter ſe ſolaria, breuiora, & rariora, & extinctu facilio-
ra ex igne pericula ciuitati, & his, qui domos habent,
immineant. Si autem contra noſtram hanc legem fiat
ſolarium, vel ſcala, non id ſolum, quod factum fue-
rit, detruncabitur: ſed etiam ædificij dominus decẽ au-
ri librarum pœnã expectabit: & qui deſignauit archi-
tectus, aut qui opus recepit, alias decem auri libras per-
JHac Zenonis conſti-
tut. caruimus; ea tan-
dem prodiit in C. Lug-
gduni edito anno do-
mini 557. extat ea quo-
que in Grco in Scrim-
Tid s geri nouo lib. eiuſque
verti mœnia-denique mentio fit in
ua: ſic enima Nou. 63.CCVaAc.
pelari esit bC Manentibus. IJnot.
’enor hn. ſie S. de teſta l ſancimus.
viana Coteo.tit. & de apell.l. præcipimus.
& ita hocetiã in fin facit ad laiſtam, j.
docet Harme- de aquaductu.l. hac lege,
nopolus li ib.xj.
Cont.
DE NOVI OPE-
ris nunciatione.
Quidam habẽt hic ru-
bricam de noui operis nẽ-
tiatione, ſed non eſt neceſ-
ſaria. ſatis enim pertinet
hac lex ad ſuperioré ma-
teriam. Et not. quod hac
nanciatio fit tribus mo-
dis, vt ff. de ope. noui
puncl. de pupillo. S me-
miniſſe.
ſoluet: & qui fabricauerit artifex, ſi per inopiam non
potuerit penam ſoluere, corpore luens à ciuitate fiat
extorris. Præterea iubemus nemini licere multas ex
. ordine collocatas columnas in publicis porticibus, &
enaun de ſuationhuus ab en quod vocatuir Mium , vſque ad
aAeliarium vt Capitolium obſtruere dificiis, vel ſolis etiam tabu-
nllia ut, lis, vel alis quibuſuis rebns in medio columnarum
na aurataque extructis: ſed ipſa quidem ædificia non excedant in la-
l titudine pedes ſex, comprehenſis etiam parieribus pla-
adem Saturni team verſus: in altitudine verô pedes ſeptem. Omni-
a s modo autem volumus per quatuor columnarum or-
nnes vi Ita- dines relinqui à porticibus ad plateas liberum iter: de-
lie terminab㬠............
tur,vt ex Pi- corari quoque huiuſmodi tabernacula, ſiue officinas
nio li,esSue exterius ſaltem marmore, vt & ciuitati ſint decori,
tonio in Otho¬ ¬ .... .Al... .1..
ne, Tacito l & tranſeuntibus voluptati. In reliquis autem ciuitatis
ts cõſtatcont, regionibus extructas in mediis columnis officinas.
pro vt vrbi eſſe vtile, & quatenus, & quomodo exiſti-
maueris, extrui ſancimus, omni æqualitate ſeruata,
ne quod vni permittitur, cæteris prohibeatur. Et hoc
quidem conſtituimus, vt ne calumniantium dolis, &
machinationibus, æquis, & bonis viris periculũ ſtrua-
tur. Multi enim ædificaturis, lites, non ex iniuria ali-
qua accepra ſed per inuidiam ſubſtruentes, intermiſ-
ſionum illis cauſam prabent, vt eum, qui iam cœpe-
rat ædificare, prohibitum, & opus imperfectum relin-
quere coactum, & in ius tractum, pecuniam ad ædi-
ficationem repoſitam, litigando conſumere cogant:
&(quod omnium incommodiſſimum eſt) poſtquam
victricem ſententiam retulit, adhuc quaſi indiſſolu-
bilibus vinculis obligari contingit, dum appellationis
prætextu fatales dies expectare cogitur, & ex hac fru-
ſtratione, & ædificationis interruptione voluptatem
capit eius aduerſarius. Adiicimus itaque in eiuſmodi
caſibus, vt ſi appellatio abhis, quæ ab arbitrio definita
ſunt, interceſſerit, ſimul atque miſſa fuerit ad iudicem
relatio, vel forma ſcriptis redacta, licere victori, & vi-
ctonon obſeruato legitimo appellationis introducen-
d tépore, vnà cum aduerſario, vel ſoli ad tue magni-
Codex.
De dificiis priuatis. Titx.
l
& omne quodcunque contigerit damnum reſarcient,
2o86
ficentiæ tribunal accedere, & aduerſario ex more vo-
cato, ſi abſit, terminum rei controuerſ facere: vt
omni mora abſciſſa, legitimns liti finis imponatur, ne
hyeme, ſi ita acciderit, præſente, vel imminente, dum
longos appellationum dies ſtatos expectare cogitur is,
qui iniuſte ab incepto dificio prohibitus eſt, damna
intolerabilia ſuſtineat. Quod autem eſt proximum, ſi
etiam quis in huiuſmodi controuerſiis appellaref vo-
luerit conquerens de magnitudinis tux ſententia, illi-
cô eam, quam dicunt conſultâtionem fieri iubemus: &
dari tam victo, quàm victori, vt de more ſententiam
ipſam accuratius expendant in ſacro noſtro palatio, o¬
mni mora ceſſante. Nouerint autem quicunque œdifi-
cantes impedire præſumpſerint, quod ſi victi fucrint,
Hinc clar?
liquet lieuiſ
ſe à prfecto
vrbi appella-
re: quod tamé
aliquãdo pro-
hibitum fuit:
ſed poſtea ite-
rû permiſſume
Cod. Theodo: de
appellatio. li. 23.
l.2. C.de his, qui
propter metum
iudicis nõ appel-
laudr. In eo er-
go minor fuit
prfecti vrbis
auctoritas quã
Præ pratorio.
& materiæ precia, quam probabile erit corrptam, aut
deterioratam eſſe inter lium moras, rependent. Quod
autem ad eos, qui iniuſte dificare tentauerint, attinet:
& hi ſi victi fuerint, damna ei, qui edificium prohibue-
rit, & cauſe ideô adeſſe coactus fuerit, refundent. Om¬ id ſignificat
nem autem huiuſmodi controuerſiam in ſolo magni¬ Symmachus
tudinis tue iudicio decidi pracipinus: & neque vli urpotax.
cuiquam illuſtrium magiſtratuum audire huiuſmodi cout.
cauſas, neque ex hac cauſa litigantes, militiæ, vel fori
preſcriptione ad detrectandum iudicium vel ſumptuú,
& damnorum, quæ ſententia glorioſiſſimi prfecti vr-
bis, aut abipſo dati cognitoris continebuntur ſolu-
tionem detrectandam permittimus: ſed exactioni eos
ſubiici volumus, qui ex decreto magnificentiæ tuæ vi-
cti fuerint, nemine ad hoc fori preſcriptione vtente.
Prouideat autem magnificẽtia tua, ne quis redempto-
rum, aut fabrorum, aut artificum opus à ſe inchoatum
relinquat imperfectum: ſed vtaccepta mercede opus,
quod incepit perficere cogatur: vel omne damnum,
quod inde edificare volens acceperit, & quidquid om-
nino diſpendij ſenſit ex eo, quod opus perfectum non
fuerit, ſarciat. Si autem penuria laboret, qui ita de-
liquerit, fuſtibus cœſus ciuitate eiiciatur. Nullus au-
tem id perficere prohibeatur, quod ab altero cœptum
opus fuerit: quod preſumi cognouimus à quibuſdam
artificibus, vel redemptoribus, nec iis, quæ ipſi cœpe-
rint, finem imponentibus, nec alios id perficere ſinen-
tibus, atque inde damnum intolerabile inferentibus
iis, qui domos ſuas fabricari cupiunt. Qui itaque hoc
ſolo recuſat opus perficere, quod ab alio ante inchoa-
tum ſit, is eandem pœnam excipiat, quam is excipit,
qui opus reliquit.
XIII. Imp. IVSTINIANVS A. Ioanni P.P.
Vm dubitabatur vtrum conſtitutio Zenonis queupern?
IAA .... ... Inlert a eſt. Cot.
diuæ memoriæ ad AmantiumJ prafectum vrbi teged aaa-
ſcripta, que de ſeruitutib. loquitur, localis eſſet, & huic mantium. Cõt.
q I ALILVIRIztTT * debentibus
florentiſſima vrbi dedicata, & deberẽt * illius quidé quident.
iura in hac obſeruari: antiqua verô, qu contraria ſunt,
locum habere in prouinciis: indignum eſſe noſtro tẽ-
pore putantes aliud ius in hac regia ciuitate de huiuſ-
modi obſeruari, aliud apud noſtros eſſe prouinciales:
ſancimus eandem conſtitutionem in omnibus vrbibus
Romani imperij obtinere, & ſecundûm eius definitio-
nem omnia procedere: & ſi quod ius ex ea lege inno¬ ituulus
uatum eſt à vetere diſpoſitione, hoc & in prouinciis Setin oomui-
à praſidibus earumobſeruari:cateris videlicet omni¬ ſetne,
bus, qua non per Zenonianam legem innouata ſunt, libraioir-
ſed vereribus legibus comprehenſa, in ſua firmitate in eiedt.
omni loco manentibus b. Dat. Ral. Septem. Conſtan¬ oiigi deber
ne it prace.
. ſ..I.. .V C denti de adif-
tino. poſt conſulat. Lampadij, & Oreſtis, VV. CC. Sat Nec no-
uus hic faciẽ-
dus eſt tit. quã
doquidẽ nec
Græci eam a¬
gnoſcit in li-
ſrr.CVIAC.
DETNOVI OPERIS
nunciatione.
XI.
VVu 2
TITVLVS
a De