DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#1128
a J Pignora, fuit. ex pa-
cto, vel ex lege: vt Inſtit.
qui alie, licet. S j.
Dolo malo in eo, quod
minori precio vendidit.
e 5 Intereſt. condictio-
ne ex lege, vel actione in
l t uit. actione pi-
gnoratitia.
eJ Mala fide. adhibita
in vili precio, vel etiam
per gratiamvt j. eol iij.
creditor tamẽ ius diſtra-
hendi habebat.
aigore ma.fTIuabit.JSed à qua
ja fide vedito actione? Reſpõdent qui-
à creditore, dam interdicto frauda-
emptor tene- torio: ſed actione in fa-
tur interdi tun loco eius ſurr;
radatooio, tant ſ de ſodu l pupul vel
factius lo¬ vtili rei vin auctoritate
co ſubrogata, huius legis, cu dicat fu-
vel vtili ex dû reſtitui: vel dic im-
hac lege. petrata in integrum re-
ſtit utione ad rei vindic.
ſicut & aliàs S. ex quib.
çau. ma l in cõtractibus.
Interdictum tamen pre-
dictum locum babebat
contra eum, qui in frau-
dem creditoris emit, lo-
co cuius hodie eſt actio
Pauliana. Sed ad id quod
bEmptori ma dicit, offerente P te pe-
I fidei an pre cuniam, eſt contra, S.
cium reſtituẽ- de preſcriptio. xxx. ann.l.
dum ſit, dom¬ j & infr de auict. lſi pra-
no em ſuan ium. vbi dicit precium
vindicante. 11.
non reddi mala fide em-
ptori. Sol hîc habuit ius
vendendi creditor, ibi
non. Vel ibi dedit do-
Ius cauſam contractui,
hic fuit incidens. Vel ve-
rius, ibi nihil debebat il-
le, cuius prdia vendita
ſunt, hic autem debebat,
& ſic precium in ſuam
vtilitatem eſt conuersu:
vr ff de rei vind. l.emptor.
ſic & aliàs ſuprà commu-
nia de legl. fin. . final. In
quantum ergo erat de-
bitum, in tantûm red-
detur emptori,nõ plus.
Sed hoc fallit in caſu,
vbi etiã in eo, quod eſt
tonuerſum in ſuu com-
modum, non tenetur, vt
Eccleſia. Sed tenetur œ¬
conomus: vt ſuprà de
ſacroſanct. Eccle. l. iube-
mus. ij. S ſane ſi hac. &
authentic. qui res aut er-
go nullus dolum com-
miſit, & crediror poruit
e v. Neguſan- vendere, &s eſt em-
tium de pigner pror ſecurus?
rbus, parte, por ſecurus? vt ſupr. ſi
membro 2. anti.crel. obligata. Aut
creditot tantum. & tunc
ipſe ſolus tenetur: aut
emptor: & tune ipſe in
ſubſidium tenetur: vt
hac l. & ſupr de prad. mi.
L nõ eſt, & ſupr tit.ijl. cre-
ditor aut non potuit vẽ-
lere de iure, & tunc te-
netur emptor: vt infr. l.
prox. ACCVRS.
Saruos eaasvs Si ere-
ditor ſeruos ſibi obli-
gatos, non habẽs ius di-
ſtrahẽdi lege, vel pacto,
diſtraxit:ſi nondum vſu-
capti ſunt à poſſeſſore,
debiror petere poteſt. Si
verô vſucapti ſunt, quod
eſſe poterat, quia credi-
ctum loco eius ſurroga-
Codicis Liber octauus.
SI VENDITO PIGNORE AGATVR.
TITVLVS XXX.
St etiam hic titulus de diſtractione pignorum, & pertinet ad id proprie quod in
illo habuimus, l. 4. 7.9. 10. Creditorem in diſtrahendis pignoribus ſinceriter, &
bona fide debere verſart. Ac ſumma eius hac eſt: Aut iure
t venditio pignoris, aut
non. Iure fit, etiam ſi fiat dolo malo, putà minore pretio in fraudem debitoris, non do-
lo dante cauſam contractui, mod
ſolenia iuris obſeruentur, & is
vendat, qui ius
vendẽdi habet. Nullo iure fit, ſi ſolennja iuris non obſeruẽtur, vel is vendat, cui ius
vendend i non eſt, & hoc caſu in arbitrio eſt debitoris, vt
vel rẽ vendicet ab emptore
iure ordinario vt dominus, & non reddito igitur pretio, quod nec in rem eius ver-
ſum videri poteſt, cum id mox emptor à venditore repetiturus ſit,l. ſuper empti.j.
de euict. vel vt agat oblato debito in creditorem pignoratitia actione in id, quod in-
tereſtinqnocntnruriuſtunn prerit rei venditél.
2.hoc tit. Quod ſi iute facta vẽ-
ditio ſit: ſed dolo malo, putà re addicta minore pretio, creditor debitori offorenti debi-
tum tenetur pignoratitia actione in id, quod intereſt, non emptor, l.4. & 7. S. de di-
ſtract. pignor, quamuis & ipſe emptor in eo negotio mala fide verſatus ſit
, prater-
quam vno caſu, ſi creditor ſoluendo non ſit, quo in emptorem mala fidei debitori re-
ſtituitur actio in rom, reſciſſa vẽditione, & re euicta emptori cum fructibus eidém-
que viciſſin reddito pretio cum vſuris, l.1.& 3. Prius excutitur creditor,
ne temerà
conuellatur fides haſta auctioniſque public. Et emptori mala fidei redditur pretii,
non quod verſum ſit in rem debitoris: quia non vetur 1.
eum reddere oportet: ſed quia domino ex iuſta emptione rem debitor auellit
ſtitutlonem in integrum, qua debet eſſe reciproca. CVIAC.
Si creditor vendit pignus mala
fide, ipſe creditor tenetur pignora-
titia, non emptor: niſi duo con-
currant ſcilicet quod creditor non
ſit ſoluendo, & quod emptor parti-
cipauerit fraudem nam tunc de-
bitor oblato precio cum vſuris, re-
cuperabit rem ſuam. BALD. Vel
ſic:Si creditor per fraudem minori
precio pignus vendidit: ad inter-
oſſe debitoris tenetur: & co nõ exi-
ſtente ſoluendo, contra emptorem
fraudis participem ad reſtitutio-
nem pignoris agitur.SAL,
1. Imp. ALEXANDER A.
Agrippæ.
RASEsS prouin-
ciæ aditus, ſi fue-
&x tt. probatun,
e tuum creditorem
cuius diſtrahen-
di pignora, fuit?, dolo ma-
lo Sfaundun vendidiſſe, quan-
ti tua intereſts, reſtituere tibi
eundem creditorem iubebit d.
Quod ſi de bonis creditoris
condemnati ſolui pecunia non
potuerit, & probatum fuerit
emptorem mala fide eemiſſe: of-
ferente te pecuniam cum vſu-
ris, quanti fundus venit, reſti-
tuere tibi fundum cum fructi-
bus malæ fidei emptorem iu-
bebit f. PP. Ralend. Septembr.
Alex. A. Cos.
Vbi creditor non babuit ius
vendendi, debitor, vel eius heres
non vſucaptum vindicat. hoc di-
cit. ſed ea vſucapta agit ad pre-
ium. BALD. Vel ſic: Debitor, vel
oius heres pignus non iure di-
ſtractum poteſt vindicare, niſi
ſit vſucaptum, & tunc ſolum a¬
é contra creditorem ad precium.
AL.
per re-
Idem A. E¬
milioJ.
I1.
Etuos quos nullo iure s à
creditore vœniſſe dicis, pa-
ter tuus, vel tuC, ſi heredi-
tas eius ad te pertinet, à poſ-
ſeſſoribus petere potes.
Quod ſi vſucapti ſunt, pe-
tat pater tuusl precium eo-
rum à creditore, qui non iu-
re eos * vendidit. PP. III. Ra-
lend. Ianuar. Alexand. A.
Cos.
Emptor, qui participat frau-
dem, tenetur in ſubſidium, ſi
creditor non eſt ſoluendo. SA-
LYCETVS.
I11. Idem A. Claudit.
Sl vor tua praſidi prouin-
ciæ probauerit, cûm aureos
triginta deberet, ſeruos ſuos
amplioris precij per gratiam
aureis viginti creditorem ven-
didiſle , eûmque ſoluendo
non fuiſſe: iubebit empto-
res recepto precio reſtituere
ſeruos. PP. XVI. Ralend. O¬
ctobr. Maximo Il. & Eliano
Coss.
Venditio minus legitime facta
non tenet, & res à poſſeſſore po-
teſt vindicari. & hoc ſecundum
vnam lecturam: qua cauetur, quod
venditio non tenuerit, & ſecun-
dum aliam, qua cauetur, qud
venditio tenuerit. hoc dicit ſecun-
dum BALD. Vel ſic: Si vendi-
tio pignoris tenuit, non reuoca-
tur, nifi emptor fraudem parti-
cipauerit. BALD. Vel ſic: Debitor
pignus luere non diſtractum po-
teſt à poſſeſſoribus vindicare, vel
pignoratitia cum creditore agere.
SAL.
videtur verſum in rem eius, quod
2152
tor credebat ſe poſſe di-
rahere:tune à debito-
re preciú petet: ſed qu
actione n aperit rue
nõ habẽdo ratã vẽditio-
nem, & intellige quod
creditor teneatur debi-
tori ad preciu ſalno
quod fbi debeatut vo.
Nullo iure. Non re-
cte. Crac.
gSNullo iure, quia non
venerat dies.
SVel tu. Vide ſeripta li.
7obſere2a . in fi CVrac.
h Tu ſe.filius.
i J Petere. vt tamen doli
habeat exceptionem, ni-
ſi precium ſoluat, habita
compenſatione fructuú,
& vſurarum:vt ff. de rei
vind l.emptor. Accvxs.
SVſucapti. cùur credi-
tor ius diſtrahédi ſe ha-
tum faceret:vt ff de di-
ſtr pign.lj.
Petat pater tuus per
actionẽ negotioru ge-
ſtoru habendo ratum in
ſubſidiü:vt & alibi S. de
rei vind, l.mater. & de re-
bus ali nõ ali l. j. & de cõ-
muni rer ali. ly. & fſſi
cer petl ſi eù ſeruum. Im-
mô à forté hoc caſu &
ante vſucapionẽ cõple-
tã poterat agi ad preci:
nam & coheres, qui rem
bere putabat, aliter fur-
*Aemlliane.
a Credltor n
habens ius vẽ-
dendi pignus,
ſi vendat, an
ſtatim tenca-
cõmunem vẽdidit velp tur ad pretiu.
propriã, tenetur ſtatim
petitione hereditatis vt
S famertiſ. l in familia.
& ſocius qui rẽ cõmuné
vẽdidit à principio tene-
tur. Idẽerge in creditore,
qui ius vẽdẽdi nõ habuit.
vt à principio teneaturs
at extraneusdemu in ſub
ſidiu, vt in cõtrariis. Acc.
Ivxor.J CASVS. Vxor
Snea ſernos ſuos puo
xxx. aureis quibuſdã cre-
ditoribus obligauit :illi
creditores ex pacto, vel
ex lege illos ſeruos vẽ-
diderut: ſed dolo, vel gra
tia minori precio vendi-
derut: modô creditores
nõ ſunt ſoluẽdo, quœri-
tur, qualiter vxori me
ſit ſubueniẽdú, vel quid
debeat agere? Reſp. quôd
vxor tua poterit agere
cõtra emptorẽ, qui frau-
dem participauit & illos
ſeruos auocare, &oblatu
precio præſes prouinci
iubebit empros ſeruos
reſtituere vxori tue. Vrv.
2Idq; dolo malo. Cvr.
mſVédidiſſe cu ius vẽdẽ-
di haberet: vtS col.j inpr.
nEmptores. fraudis par-
ticipes:vr plené habes S.
eodil.j & fac. ffde priui-
leg cred. imperatores.
Vm contra. CASvS.
Creditor pradium
ſibi obligatu nõ interue-
niente legis ſolennitate,
putà ſubhaſtatione, &
quod plus offerẽti detur
diſtraxit:non ſolum de-
bitor creditorem cõue-
i poterit pignorati-
nire porenſaſorten a
reſtitutionem prædd &
fructau, ſi fraudem par-
tiçipa
eos ſeruos.
cto, vel ex lege: vt Inſtit.
qui alie, licet. S j.
Dolo malo in eo, quod
minori precio vendidit.
e 5 Intereſt. condictio-
ne ex lege, vel actione in
l t uit. actione pi-
gnoratitia.
eJ Mala fide. adhibita
in vili precio, vel etiam
per gratiamvt j. eol iij.
creditor tamẽ ius diſtra-
hendi habebat.
aigore ma.fTIuabit.JSed à qua
ja fide vedito actione? Reſpõdent qui-
à creditore, dam interdicto frauda-
emptor tene- torio: ſed actione in fa-
tur interdi tun loco eius ſurr;
radatooio, tant ſ de ſodu l pupul vel
factius lo¬ vtili rei vin auctoritate
co ſubrogata, huius legis, cu dicat fu-
vel vtili ex dû reſtitui: vel dic im-
hac lege. petrata in integrum re-
ſtit utione ad rei vindic.
ſicut & aliàs S. ex quib.
çau. ma l in cõtractibus.
Interdictum tamen pre-
dictum locum babebat
contra eum, qui in frau-
dem creditoris emit, lo-
co cuius hodie eſt actio
Pauliana. Sed ad id quod
bEmptori ma dicit, offerente P te pe-
I fidei an pre cuniam, eſt contra, S.
cium reſtituẽ- de preſcriptio. xxx. ann.l.
dum ſit, dom¬ j & infr de auict. lſi pra-
no em ſuan ium. vbi dicit precium
vindicante. 11.
non reddi mala fide em-
ptori. Sol hîc habuit ius
vendendi creditor, ibi
non. Vel ibi dedit do-
Ius cauſam contractui,
hic fuit incidens. Vel ve-
rius, ibi nihil debebat il-
le, cuius prdia vendita
ſunt, hic autem debebat,
& ſic precium in ſuam
vtilitatem eſt conuersu:
vr ff de rei vind. l.emptor.
ſic & aliàs ſuprà commu-
nia de legl. fin. . final. In
quantum ergo erat de-
bitum, in tantûm red-
detur emptori,nõ plus.
Sed hoc fallit in caſu,
vbi etiã in eo, quod eſt
tonuerſum in ſuu com-
modum, non tenetur, vt
Eccleſia. Sed tenetur œ¬
conomus: vt ſuprà de
ſacroſanct. Eccle. l. iube-
mus. ij. S ſane ſi hac. &
authentic. qui res aut er-
go nullus dolum com-
miſit, & crediror poruit
e v. Neguſan- vendere, &s eſt em-
tium de pigner pror ſecurus?
rbus, parte, por ſecurus? vt ſupr. ſi
membro 2. anti.crel. obligata. Aut
creditot tantum. & tunc
ipſe ſolus tenetur: aut
emptor: & tune ipſe in
ſubſidium tenetur: vt
hac l. & ſupr de prad. mi.
L nõ eſt, & ſupr tit.ijl. cre-
ditor aut non potuit vẽ-
lere de iure, & tunc te-
netur emptor: vt infr. l.
prox. ACCVRS.
Saruos eaasvs Si ere-
ditor ſeruos ſibi obli-
gatos, non habẽs ius di-
ſtrahẽdi lege, vel pacto,
diſtraxit:ſi nondum vſu-
capti ſunt à poſſeſſore,
debiror petere poteſt. Si
verô vſucapti ſunt, quod
eſſe poterat, quia credi-
ctum loco eius ſurroga-
Codicis Liber octauus.
SI VENDITO PIGNORE AGATVR.
TITVLVS XXX.
St etiam hic titulus de diſtractione pignorum, & pertinet ad id proprie quod in
illo habuimus, l. 4. 7.9. 10. Creditorem in diſtrahendis pignoribus ſinceriter, &
bona fide debere verſart. Ac ſumma eius hac eſt: Aut iure
t venditio pignoris, aut
non. Iure fit, etiam ſi fiat dolo malo, putà minore pretio in fraudem debitoris, non do-
lo dante cauſam contractui, mod
ſolenia iuris obſeruentur, & is
vendat, qui ius
vendẽdi habet. Nullo iure fit, ſi ſolennja iuris non obſeruẽtur, vel is vendat, cui ius
vendend i non eſt, & hoc caſu in arbitrio eſt debitoris, vt
vel rẽ vendicet ab emptore
iure ordinario vt dominus, & non reddito igitur pretio, quod nec in rem eius ver-
ſum videri poteſt, cum id mox emptor à venditore repetiturus ſit,l. ſuper empti.j.
de euict. vel vt agat oblato debito in creditorem pignoratitia actione in id, quod in-
tereſtinqnocntnruriuſtunn prerit rei venditél.
2.hoc tit. Quod ſi iute facta vẽ-
ditio ſit: ſed dolo malo, putà re addicta minore pretio, creditor debitori offorenti debi-
tum tenetur pignoratitia actione in id, quod intereſt, non emptor, l.4. & 7. S. de di-
ſtract. pignor, quamuis & ipſe emptor in eo negotio mala fide verſatus ſit
, prater-
quam vno caſu, ſi creditor ſoluendo non ſit, quo in emptorem mala fidei debitori re-
ſtituitur actio in rom, reſciſſa vẽditione, & re euicta emptori cum fructibus eidém-
que viciſſin reddito pretio cum vſuris, l.1.& 3. Prius excutitur creditor,
ne temerà
conuellatur fides haſta auctioniſque public. Et emptori mala fidei redditur pretii,
non quod verſum ſit in rem debitoris: quia non vetur 1.
eum reddere oportet: ſed quia domino ex iuſta emptione rem debitor auellit
ſtitutlonem in integrum, qua debet eſſe reciproca. CVIAC.
Si creditor vendit pignus mala
fide, ipſe creditor tenetur pignora-
titia, non emptor: niſi duo con-
currant ſcilicet quod creditor non
ſit ſoluendo, & quod emptor parti-
cipauerit fraudem nam tunc de-
bitor oblato precio cum vſuris, re-
cuperabit rem ſuam. BALD. Vel
ſic:Si creditor per fraudem minori
precio pignus vendidit: ad inter-
oſſe debitoris tenetur: & co nõ exi-
ſtente ſoluendo, contra emptorem
fraudis participem ad reſtitutio-
nem pignoris agitur.SAL,
1. Imp. ALEXANDER A.
Agrippæ.
RASEsS prouin-
ciæ aditus, ſi fue-
&x tt. probatun,
e tuum creditorem
cuius diſtrahen-
di pignora, fuit?, dolo ma-
lo Sfaundun vendidiſſe, quan-
ti tua intereſts, reſtituere tibi
eundem creditorem iubebit d.
Quod ſi de bonis creditoris
condemnati ſolui pecunia non
potuerit, & probatum fuerit
emptorem mala fide eemiſſe: of-
ferente te pecuniam cum vſu-
ris, quanti fundus venit, reſti-
tuere tibi fundum cum fructi-
bus malæ fidei emptorem iu-
bebit f. PP. Ralend. Septembr.
Alex. A. Cos.
Vbi creditor non babuit ius
vendendi, debitor, vel eius heres
non vſucaptum vindicat. hoc di-
cit. ſed ea vſucapta agit ad pre-
ium. BALD. Vel ſic: Debitor, vel
oius heres pignus non iure di-
ſtractum poteſt vindicare, niſi
ſit vſucaptum, & tunc ſolum a¬
é contra creditorem ad precium.
AL.
per re-
Idem A. E¬
milioJ.
I1.
Etuos quos nullo iure s à
creditore vœniſſe dicis, pa-
ter tuus, vel tuC, ſi heredi-
tas eius ad te pertinet, à poſ-
ſeſſoribus petere potes.
Quod ſi vſucapti ſunt, pe-
tat pater tuusl precium eo-
rum à creditore, qui non iu-
re eos * vendidit. PP. III. Ra-
lend. Ianuar. Alexand. A.
Cos.
Emptor, qui participat frau-
dem, tenetur in ſubſidium, ſi
creditor non eſt ſoluendo. SA-
LYCETVS.
I11. Idem A. Claudit.
Sl vor tua praſidi prouin-
ciæ probauerit, cûm aureos
triginta deberet, ſeruos ſuos
amplioris precij per gratiam
aureis viginti creditorem ven-
didiſle , eûmque ſoluendo
non fuiſſe: iubebit empto-
res recepto precio reſtituere
ſeruos. PP. XVI. Ralend. O¬
ctobr. Maximo Il. & Eliano
Coss.
Venditio minus legitime facta
non tenet, & res à poſſeſſore po-
teſt vindicari. & hoc ſecundum
vnam lecturam: qua cauetur, quod
venditio non tenuerit, & ſecun-
dum aliam, qua cauetur, qud
venditio tenuerit. hoc dicit ſecun-
dum BALD. Vel ſic: Si vendi-
tio pignoris tenuit, non reuoca-
tur, nifi emptor fraudem parti-
cipauerit. BALD. Vel ſic: Debitor
pignus luere non diſtractum po-
teſt à poſſeſſoribus vindicare, vel
pignoratitia cum creditore agere.
SAL.
videtur verſum in rem eius, quod
2152
tor credebat ſe poſſe di-
rahere:tune à debito-
re preciú petet: ſed qu
actione n aperit rue
nõ habẽdo ratã vẽditio-
nem, & intellige quod
creditor teneatur debi-
tori ad preciu ſalno
quod fbi debeatut vo.
Nullo iure. Non re-
cte. Crac.
gSNullo iure, quia non
venerat dies.
SVel tu. Vide ſeripta li.
7obſere2a . in fi CVrac.
h Tu ſe.filius.
i J Petere. vt tamen doli
habeat exceptionem, ni-
ſi precium ſoluat, habita
compenſatione fructuú,
& vſurarum:vt ff. de rei
vind l.emptor. Accvxs.
SVſucapti. cùur credi-
tor ius diſtrahédi ſe ha-
tum faceret:vt ff de di-
ſtr pign.lj.
Petat pater tuus per
actionẽ negotioru ge-
ſtoru habendo ratum in
ſubſidiü:vt & alibi S. de
rei vind, l.mater. & de re-
bus ali nõ ali l. j. & de cõ-
muni rer ali. ly. & fſſi
cer petl ſi eù ſeruum. Im-
mô à forté hoc caſu &
ante vſucapionẽ cõple-
tã poterat agi ad preci:
nam & coheres, qui rem
bere putabat, aliter fur-
*Aemlliane.
a Credltor n
habens ius vẽ-
dendi pignus,
ſi vendat, an
ſtatim tenca-
cõmunem vẽdidit velp tur ad pretiu.
propriã, tenetur ſtatim
petitione hereditatis vt
S famertiſ. l in familia.
& ſocius qui rẽ cõmuné
vẽdidit à principio tene-
tur. Idẽerge in creditore,
qui ius vẽdẽdi nõ habuit.
vt à principio teneaturs
at extraneusdemu in ſub
ſidiu, vt in cõtrariis. Acc.
Ivxor.J CASVS. Vxor
Snea ſernos ſuos puo
xxx. aureis quibuſdã cre-
ditoribus obligauit :illi
creditores ex pacto, vel
ex lege illos ſeruos vẽ-
diderut: ſed dolo, vel gra
tia minori precio vendi-
derut: modô creditores
nõ ſunt ſoluẽdo, quœri-
tur, qualiter vxori me
ſit ſubueniẽdú, vel quid
debeat agere? Reſp. quôd
vxor tua poterit agere
cõtra emptorẽ, qui frau-
dem participauit & illos
ſeruos auocare, &oblatu
precio præſes prouinci
iubebit empros ſeruos
reſtituere vxori tue. Vrv.
2Idq; dolo malo. Cvr.
mſVédidiſſe cu ius vẽdẽ-
di haberet: vtS col.j inpr.
nEmptores. fraudis par-
ticipes:vr plené habes S.
eodil.j & fac. ffde priui-
leg cred. imperatores.
Vm contra. CASvS.
Creditor pradium
ſibi obligatu nõ interue-
niente legis ſolennitate,
putà ſubhaſtatione, &
quod plus offerẽti detur
diſtraxit:non ſolum de-
bitor creditorem cõue-
i poterit pignorati-
nire porenſaſorten a
reſtitutionem prædd &
fructau, ſi fraudem par-
tiçipa
eos ſeruos.