DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#1177
6 Circuitus
inutiles tol-
2249 Deemancipationibliber. Titxlix. 2250
datus cui plus videbatur
prouidendum, cûm ſit
adoptatus cum maiori
ſolennitate. & facit Inſt.
de hered. qua ab inteſt.S.
aliquam-& j. de decul.
fin. in fin. libx.
a A patre dato. ſ. ali-
cui extraneo.
b Extendimus. Sicut
Filiú in ado¬ ergo filium? meum in
ptionem dat adoptionem datum ha-
tenetur pater beo neceſſe inſtituere,
inſtituere, vel yel exheredare:ita &ne-
exheredare. potem: ſed hoc niſi fi-
lius prcedat nepotem:
& hoc ſubiicit, ſi tamen,
&c. vt ff.de milit teſt. l ſi
filiusfa.j.& inſtit. de
exhered. liber. S. poſthu-
morum.
c Relinquere. niſi fa-
ciat propter timorem
legis Vellei: vt in dS.
poſthumorum in fine, que
eſt contra.
d Liberalitate. i. au-
ctoritate, vel reſcripto:
vt S.eo laarrogationes.
e In adoptionem. i. in
arrogationem.
Inducitur. quia non
habet niſi adoptiuum.
Eteres.JCASVS.
Olim ſi parer vo-
lebat dare filium ſuum
in adoptionem, opor-
tebat quod venderet a¬
licui:deinde alij: & ille
rurſus alij: & ſic ab vno-
quoque emancipabatur:
poſteà verd vendebatur
bis vt ſeruus, & manu-
mittebatur: quod non
obſeruabatur in filia:
quia non erat neceſſaria
niſi vna emancipatio:
excluſo ergo veterum
circuitu ſtatuit Impera-
tor per legem prſen-
tem, vt ſi pater in ado-
ptionẽ filium ſuum da-
re voluerit, ſcriptura
interueniente, hoc iudi-
ci inſinuet præſente fi-
lio, qui debet adopta-
ri, & preſente ado-
ptante.
gVeteres circuitus.
Not. circuitum P in-
utilem tolli:vt S. tit. jl.
j. & ffde condic. ind. l.
dominus teſtamento. &
mancipatione jde dona. lfin in fin.
in iure ceden¬ h Emãcipationes. opus
di. Gel. lib. 5. enim erat quod ego ti-
t... bi, & tu illi, & ille alij
vetre venderemus, vt filium,
& ſic ab omnibus emã-
ciparetur: poſteà vende-
batur bis vt ſeruus, &
bis manumittebatur.
i qLiberis. ſc. in filia, &
nepotibus ex filio. & j.
vt hic, & ffde iniuſt.
rupt teſt. l. verum.S filia.
Manifeſtare. vt &
ar. j. tit. j l. fin. Sed certe
imô & ſine actis:vt s. de
fide inſtru. l. emancipatio-
ne que eſt contrà. ſed il-
la litera aliter intelligi-
tur: quia erant acta per-
i Et nõ contradicente.
vt infr. tit. j. l iubemus.
& lfin & ffeo. l. ..S. j
& l. in adoptionibus.
Codex.
lendi.
J Cum trina
ptionem à patre dato, hc &
in filia, & in nepote, & nepte, &
deinceps perſonis vtriuſque. ſe-
xus in ſacris patris conſtitutis
extendimus , ſi tamen tempo-
re mortis aui ſui parentes eos,
vel eas non antecedant: ſi enim
patres eos antecedant (vbi nec
imponitur neceſſitas auo ali-
quid nepoti, vel nepti relinque-
re) maneant omnia iura ado-
ptiua ei intacta. Hœc enim om-
nis ſanctio de filio, & filia, de
nepote, & nepte, & deinceps
perſonis in ſacris conſtitutis in-
troducta eſt, vbi dubitabatur
quid ſtatuendum eſſet, quaſi
duobus patribus ei, vno ex na-
tura, & altero ex lege impoſitis.
Superius dicta locum habent in
adoptato, non in arrogato, in quo iu-
ra vetera remanent illibata, & fir-
ma. SALYC.
Vbi autem homo ſui iuris cõ-
ſtitutus, per arrogationem ex
Auguſta liberalitate d ſeſe dede-
rit in adoptionem, tunc om-
nia iura patris adoptiui habeat
intacta. Cum enim nullum inter
patres inducitur f diſcrimen, ſit
ſuus heres adoptiuus patri arro-
gatori, & familie eius aggrege-
tur: & omnia, que ad filium ar-
rogatum veteres legumlatores
introduxerunt, intacta, illibatã-
que in eorum perſonis reſeruen-
tur. Dat. Ral. Sept. Conſtan-
tinop. Lampadio, & Oreſte VV.
CC. CosS.
Quod poteſt per veritatem diſpo-
ni, non debet diſponi per fictionem.
Item fruſtrà fit per plura quod poteſt
fieri per pauciora. BALD. Vel ſic:
Solemnitas antiqua, qua requirebat
liberorum emancipationem, dum
dabantur in adoptionem, eſt ſublata:
ſed ſufficit eam fieri apud competen-
tem iudicem. SALY C.
x1. Idem A. Iuliano præf. prat.
Vteres cireuitus e? ina-
V doptionibus, qu per tres
emancipationes , & duas ma-
numiſſiones in filiis *, aut per
vnam emancipationem in cete-
ris liberis i fieri ſolebant, corri-
gentes, ſiue tollentes, cenſemus
licere parẽti, qui liberos in po-
teſtate ſua conſtitutos in ado-
ptionem dare deſiderat, ſine ve-
tere obſeruatione emancipatio-
num, & manumiſſionum, hoc
ipſum actis interuenientib apud
competentem iudicem manife-
ſtare l, preſente eo, qui adopta-
tur, & non contradicentel:
necnon eo, qui eum adoptat.
Dat. V. Ral. Nouemb. Conſtan-
tinop. Lampadio, & Oreſte
VV. CC. Coss.
Ant. Aug. ex Micro.
XII.
tionibus liberorum.
Qualiter conſtituatur
patria poteſtas, dicti eſt:
nüc qualiter diſſoluatur.
Vel ſic: Qualiter conſti-
tuatur patria poteſtas,
dictum eſt: ſed quia illa
ſoluitur per emancipa-
tionem, ide ponit de
emancipationibus. Azo.
......
Hs à Sévois ois égo Pa-
ns oio, dl ios eoõ-
..
es ouoeo, u’y is s oos
onpSus neovO epe, ¬
5
mſe neçvoius, ore u¬
?.l.1 ...... 2.. .?
μZ ôpe u quoir, is o
ov duõr.
DE EMANCIPATIONIBVS
liberorum.
TITVLVS XLIX.
Ie tit. eſt etiam de patria potestate non adquirenda quidem,
ſed reſoluenda. Reſoluitur certis modis lege finitis. Caſu, vt
ait l. 3. id eſt, morte patris, vel deportatione, & iure antiquo, ſi
filius flamen Dialis inauguretur, aut filia virgo Veſtalis capiatur,
auctore Vlp. lib. Reg. tit. X. & iure nouo ſi filius augeatur digni-
tatibus quibuſdam, Nou. 18. non monachiſmo: vt Doctores vo-
lunt ſine lege, qua deficiente recte, dicam integram eſſe patri vin-
dicationem fili, qui inconſul re deuouit ſe monaſterio. Nam
dmuntbiſtne pil demiunere eſulirur riaon dai-
ne in adoptionem, ſi parenti detur: & emancipatione, de qua pro-
prie est hic titulus. Et his quidem duobus posterioribus modis ma-
xime iure legitimo filius capite minuitur: quia per venditionem
imaginariam deducitur inſeruilem cauſam ſuperioribus capite mi-
nuitur. Emancipationis, ſiue mancipationis nomine (vtrumque
nomen idem potest) ſi nudam, & ſimplicem nominis proprietatem
spectas, ſignificatur venditio tmaginaria, qua in iure fit ſolenniter
per as, & libram certis verbis libripende & quinque teſtibus præ-
ſentibus, nõ adnumerato pretio ſed appenſo vno nummo ſeſtertio aſ-
ſium quatuor, quod etiam ob diſcrimen alterius nummi in man-
cipatione exprimi ſedebat, l.vlt. j. de donat. Aliud eſt pretio eme-
re, aliud nummo vno, l. ſi quis ante. ff. de adq. poſſ. At ſi non
proprietatem in nummis, ſed rei exitum, & finem spectes, eman-
cipationis nomine ſignificatur vel qua per eam fit alienatia rerum
mancipi, vel testamentum, quod per as, & libram appellatur, vel
datio in adoptionem, vel, vt in hoc titulo, reſolutio patriæ pote-
ſtatis. Et emancipatio quidé, per quam res mancipi alienantur, vel
testamentum fit per as, & libram priſco more, vna est, itémque ea,
qua prater filium cateri liberi in adoptionem dantur, vna mancipa-
tio est, quam nec ſequitur manumiſſie vlla: qua ver ſoluuntur
patria potestate, vna mancipatio, & vna manumiſſio. At qua fi-
lius in adoptionem datur iure legitimo, trina est mancipatio, &
bina manumiſſio: qua ver ſoluitur patria potestate, trina man-
cipatio, & trina manumiſſio, praterquam in manumittendo li-
beros potestate parentum liberandos circumduci, circumagi, cir-
cumuerti in orbem: vt acta ista vertigine liberi abeant, qu velint,
& pulſari rapiſmate, hoc est expalmari, ostendit l. vlt. & Nou.
81. & hæc est legitima emancipatio ex XII. tavula. alia est ex
Constitutione. Anasiaſij, ſi quis ea vti malit, qua detractis illis
ſolennitatibus fit ex re cripto principis ad preces patris edito, & in-
ſinuato iudisi competenti, l. pen. vt adrogatio hodie fit ex reſcripto
principis ad preces adrogatoris edito, & inſinuate iudici, l. 2. ſu-
prà tit. proxim. Et hac nudum nomen emancipationis retinet, re
ipſa ſubmota, quam denotat: id eſt, venditione imaginaria, &
nomine emancipationis relato ad emolumentum, & effectum rei.
Alia est ex Constitutione Iustin. quæ etiam nudum nomen retinet,
& fit apud iudicem competentem ſine reſcripto, l. vltim. Omnes
fiunt inter volentes: vnde voluntaria iuriſdictioni nomen, niſi ſi
qua fit iusta cauſa inuiti emancipandi, & hoc ſolo caſu cauſa pro-
bata, S cum autem. Inſtit. de adopt. l. 3. & hoc tit. & donate
plerumque patrimonio filio emancipato, quo vitam tolleret ſuam,
l. 2. & vlt. hoc tit. l. vlt. Cod. Theo. de reuo. don. l. 8. J. de bon.
proſc. & viciſſim patri dato pramio emancipationis Constitutioni-
bus definito, & ſecundo genere etiam abſens emancipatur: primo.
& tertio praſens tantum. CvrAc.
Conſuetudo dat luriſdictionem voluntariam, quæ exten-
ditur ad forenſes, ſeu non ſubditos conſentientes. BALDVS.
Vel ſic: Iſta lex eſt digna repetitione, quæ conſiſtit in duo-
bus. Primô in materia iuriſdictionis voluntariæ prorogandæ.
Secundo in mattria iuriſdictionis ſtatutariæ extendende, vel
reſtringenda. Nam triplex eſt iuriſdictio, quædam conten-
tioſa fori contentioſi, quædam voluntaria fort voluntarij, que-
dam ſtatutaria faciendi leges, & ſtatuta: & breuiter h.d. vt
in text. Vel ſic: Habens iuriſdictionem à lege municipali
poteſt illam exercere etiam inter non ſubditos conſentientes: &
valet apud omnes. SALYCETVS.
2
3
BBBb 3 1.Impp.
DE EMANCIPA- Continuatio.
inutiles tol-
2249 Deemancipationibliber. Titxlix. 2250
datus cui plus videbatur
prouidendum, cûm ſit
adoptatus cum maiori
ſolennitate. & facit Inſt.
de hered. qua ab inteſt.S.
aliquam-& j. de decul.
fin. in fin. libx.
a A patre dato. ſ. ali-
cui extraneo.
b Extendimus. Sicut
Filiú in ado¬ ergo filium? meum in
ptionem dat adoptionem datum ha-
tenetur pater beo neceſſe inſtituere,
inſtituere, vel yel exheredare:ita &ne-
exheredare. potem: ſed hoc niſi fi-
lius prcedat nepotem:
& hoc ſubiicit, ſi tamen,
&c. vt ff.de milit teſt. l ſi
filiusfa.j.& inſtit. de
exhered. liber. S. poſthu-
morum.
c Relinquere. niſi fa-
ciat propter timorem
legis Vellei: vt in dS.
poſthumorum in fine, que
eſt contra.
d Liberalitate. i. au-
ctoritate, vel reſcripto:
vt S.eo laarrogationes.
e In adoptionem. i. in
arrogationem.
Inducitur. quia non
habet niſi adoptiuum.
Eteres.JCASVS.
Olim ſi parer vo-
lebat dare filium ſuum
in adoptionem, opor-
tebat quod venderet a¬
licui:deinde alij: & ille
rurſus alij: & ſic ab vno-
quoque emancipabatur:
poſteà verd vendebatur
bis vt ſeruus, & manu-
mittebatur: quod non
obſeruabatur in filia:
quia non erat neceſſaria
niſi vna emancipatio:
excluſo ergo veterum
circuitu ſtatuit Impera-
tor per legem prſen-
tem, vt ſi pater in ado-
ptionẽ filium ſuum da-
re voluerit, ſcriptura
interueniente, hoc iudi-
ci inſinuet præſente fi-
lio, qui debet adopta-
ri, & preſente ado-
ptante.
gVeteres circuitus.
Not. circuitum P in-
utilem tolli:vt S. tit. jl.
j. & ffde condic. ind. l.
dominus teſtamento. &
mancipatione jde dona. lfin in fin.
in iure ceden¬ h Emãcipationes. opus
di. Gel. lib. 5. enim erat quod ego ti-
t... bi, & tu illi, & ille alij
vetre venderemus, vt filium,
& ſic ab omnibus emã-
ciparetur: poſteà vende-
batur bis vt ſeruus, &
bis manumittebatur.
i qLiberis. ſc. in filia, &
nepotibus ex filio. & j.
vt hic, & ffde iniuſt.
rupt teſt. l. verum.S filia.
Manifeſtare. vt &
ar. j. tit. j l. fin. Sed certe
imô & ſine actis:vt s. de
fide inſtru. l. emancipatio-
ne que eſt contrà. ſed il-
la litera aliter intelligi-
tur: quia erant acta per-
i Et nõ contradicente.
vt infr. tit. j. l iubemus.
& lfin & ffeo. l. ..S. j
& l. in adoptionibus.
Codex.
lendi.
J Cum trina
ptionem à patre dato, hc &
in filia, & in nepote, & nepte, &
deinceps perſonis vtriuſque. ſe-
xus in ſacris patris conſtitutis
extendimus , ſi tamen tempo-
re mortis aui ſui parentes eos,
vel eas non antecedant: ſi enim
patres eos antecedant (vbi nec
imponitur neceſſitas auo ali-
quid nepoti, vel nepti relinque-
re) maneant omnia iura ado-
ptiua ei intacta. Hœc enim om-
nis ſanctio de filio, & filia, de
nepote, & nepte, & deinceps
perſonis in ſacris conſtitutis in-
troducta eſt, vbi dubitabatur
quid ſtatuendum eſſet, quaſi
duobus patribus ei, vno ex na-
tura, & altero ex lege impoſitis.
Superius dicta locum habent in
adoptato, non in arrogato, in quo iu-
ra vetera remanent illibata, & fir-
ma. SALYC.
Vbi autem homo ſui iuris cõ-
ſtitutus, per arrogationem ex
Auguſta liberalitate d ſeſe dede-
rit in adoptionem, tunc om-
nia iura patris adoptiui habeat
intacta. Cum enim nullum inter
patres inducitur f diſcrimen, ſit
ſuus heres adoptiuus patri arro-
gatori, & familie eius aggrege-
tur: & omnia, que ad filium ar-
rogatum veteres legumlatores
introduxerunt, intacta, illibatã-
que in eorum perſonis reſeruen-
tur. Dat. Ral. Sept. Conſtan-
tinop. Lampadio, & Oreſte VV.
CC. CosS.
Quod poteſt per veritatem diſpo-
ni, non debet diſponi per fictionem.
Item fruſtrà fit per plura quod poteſt
fieri per pauciora. BALD. Vel ſic:
Solemnitas antiqua, qua requirebat
liberorum emancipationem, dum
dabantur in adoptionem, eſt ſublata:
ſed ſufficit eam fieri apud competen-
tem iudicem. SALY C.
x1. Idem A. Iuliano præf. prat.
Vteres cireuitus e? ina-
V doptionibus, qu per tres
emancipationes , & duas ma-
numiſſiones in filiis *, aut per
vnam emancipationem in cete-
ris liberis i fieri ſolebant, corri-
gentes, ſiue tollentes, cenſemus
licere parẽti, qui liberos in po-
teſtate ſua conſtitutos in ado-
ptionem dare deſiderat, ſine ve-
tere obſeruatione emancipatio-
num, & manumiſſionum, hoc
ipſum actis interuenientib apud
competentem iudicem manife-
ſtare l, preſente eo, qui adopta-
tur, & non contradicentel:
necnon eo, qui eum adoptat.
Dat. V. Ral. Nouemb. Conſtan-
tinop. Lampadio, & Oreſte
VV. CC. Coss.
Ant. Aug. ex Micro.
XII.
tionibus liberorum.
Qualiter conſtituatur
patria poteſtas, dicti eſt:
nüc qualiter diſſoluatur.
Vel ſic: Qualiter conſti-
tuatur patria poteſtas,
dictum eſt: ſed quia illa
ſoluitur per emancipa-
tionem, ide ponit de
emancipationibus. Azo.
......
Hs à Sévois ois égo Pa-
ns oio, dl ios eoõ-
..
es ouoeo, u’y is s oos
onpSus neovO epe, ¬
5
mſe neçvoius, ore u¬
?.l.1 ...... 2.. .?
μZ ôpe u quoir, is o
ov duõr.
DE EMANCIPATIONIBVS
liberorum.
TITVLVS XLIX.
Ie tit. eſt etiam de patria potestate non adquirenda quidem,
ſed reſoluenda. Reſoluitur certis modis lege finitis. Caſu, vt
ait l. 3. id eſt, morte patris, vel deportatione, & iure antiquo, ſi
filius flamen Dialis inauguretur, aut filia virgo Veſtalis capiatur,
auctore Vlp. lib. Reg. tit. X. & iure nouo ſi filius augeatur digni-
tatibus quibuſdam, Nou. 18. non monachiſmo: vt Doctores vo-
lunt ſine lege, qua deficiente recte, dicam integram eſſe patri vin-
dicationem fili, qui inconſul re deuouit ſe monaſterio. Nam
dmuntbiſtne pil demiunere eſulirur riaon dai-
ne in adoptionem, ſi parenti detur: & emancipatione, de qua pro-
prie est hic titulus. Et his quidem duobus posterioribus modis ma-
xime iure legitimo filius capite minuitur: quia per venditionem
imaginariam deducitur inſeruilem cauſam ſuperioribus capite mi-
nuitur. Emancipationis, ſiue mancipationis nomine (vtrumque
nomen idem potest) ſi nudam, & ſimplicem nominis proprietatem
spectas, ſignificatur venditio tmaginaria, qua in iure fit ſolenniter
per as, & libram certis verbis libripende & quinque teſtibus præ-
ſentibus, nõ adnumerato pretio ſed appenſo vno nummo ſeſtertio aſ-
ſium quatuor, quod etiam ob diſcrimen alterius nummi in man-
cipatione exprimi ſedebat, l.vlt. j. de donat. Aliud eſt pretio eme-
re, aliud nummo vno, l. ſi quis ante. ff. de adq. poſſ. At ſi non
proprietatem in nummis, ſed rei exitum, & finem spectes, eman-
cipationis nomine ſignificatur vel qua per eam fit alienatia rerum
mancipi, vel testamentum, quod per as, & libram appellatur, vel
datio in adoptionem, vel, vt in hoc titulo, reſolutio patriæ pote-
ſtatis. Et emancipatio quidé, per quam res mancipi alienantur, vel
testamentum fit per as, & libram priſco more, vna est, itémque ea,
qua prater filium cateri liberi in adoptionem dantur, vna mancipa-
tio est, quam nec ſequitur manumiſſie vlla: qua ver ſoluuntur
patria potestate, vna mancipatio, & vna manumiſſio. At qua fi-
lius in adoptionem datur iure legitimo, trina est mancipatio, &
bina manumiſſio: qua ver ſoluitur patria potestate, trina man-
cipatio, & trina manumiſſio, praterquam in manumittendo li-
beros potestate parentum liberandos circumduci, circumagi, cir-
cumuerti in orbem: vt acta ista vertigine liberi abeant, qu velint,
& pulſari rapiſmate, hoc est expalmari, ostendit l. vlt. & Nou.
81. & hæc est legitima emancipatio ex XII. tavula. alia est ex
Constitutione. Anasiaſij, ſi quis ea vti malit, qua detractis illis
ſolennitatibus fit ex re cripto principis ad preces patris edito, & in-
ſinuato iudisi competenti, l. pen. vt adrogatio hodie fit ex reſcripto
principis ad preces adrogatoris edito, & inſinuate iudici, l. 2. ſu-
prà tit. proxim. Et hac nudum nomen emancipationis retinet, re
ipſa ſubmota, quam denotat: id eſt, venditione imaginaria, &
nomine emancipationis relato ad emolumentum, & effectum rei.
Alia est ex Constitutione Iustin. quæ etiam nudum nomen retinet,
& fit apud iudicem competentem ſine reſcripto, l. vltim. Omnes
fiunt inter volentes: vnde voluntaria iuriſdictioni nomen, niſi ſi
qua fit iusta cauſa inuiti emancipandi, & hoc ſolo caſu cauſa pro-
bata, S cum autem. Inſtit. de adopt. l. 3. & hoc tit. & donate
plerumque patrimonio filio emancipato, quo vitam tolleret ſuam,
l. 2. & vlt. hoc tit. l. vlt. Cod. Theo. de reuo. don. l. 8. J. de bon.
proſc. & viciſſim patri dato pramio emancipationis Constitutioni-
bus definito, & ſecundo genere etiam abſens emancipatur: primo.
& tertio praſens tantum. CvrAc.
Conſuetudo dat luriſdictionem voluntariam, quæ exten-
ditur ad forenſes, ſeu non ſubditos conſentientes. BALDVS.
Vel ſic: Iſta lex eſt digna repetitione, quæ conſiſtit in duo-
bus. Primô in materia iuriſdictionis voluntariæ prorogandæ.
Secundo in mattria iuriſdictionis ſtatutariæ extendende, vel
reſtringenda. Nam triplex eſt iuriſdictio, quædam conten-
tioſa fori contentioſi, quædam voluntaria fort voluntarij, que-
dam ſtatutaria faciendi leges, & ſtatuta: & breuiter h.d. vt
in text. Vel ſic: Habens iuriſdictionem à lege municipali
poteſt illam exercere etiam inter non ſubditos conſentientes: &
valet apud omnes. SALYCETVS.
2
3
BBBb 3 1.Impp.
DE EMANCIPA- Continuatio.