DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#1201
l rn
v J
ueadpinaspuſlun ls
odoſtarenusnul lui
l cõcedenda dontois lu,
llue,
ull
bus huiuſcemodique
lm primordiun inſlr uuie
tenim ſi ipſe qui hos leuba,
tacuerit: ſlétiumeius pull
mnornnna nn... u,
ppeittmnipale au
lcitari cõcedtut yl uln
eum, qui ingratus eſſe uhé
laduerſutinſutde it
tXV. IalAprila uuiil
Oreſte VV CCCos ulllu
uuiiu
dlluui
nullii
SA MORTls lpliné
ipnili
I. muit
. iduls
ſſ iuit pda hpr it,
rorim itiuiu, laddis
lqui moruis auſt ou r iie
oddnda d e n plir
ſammi prplimnal uin
rmre duar pA tdnt
aten dait uluill ul
atllipil J ſllaiqle
aa pnaanſpar du eat
qlin
ue tanqunin e
r rarmur ruir pis
u rtnpiin ou tt pur,
tue e u
alan iſr’l
nuli lin euluer pu
bbae
Auti s
T qhphu ns
us,
t cinu ’uu
ut,
ſ
ur rdtnaouo t
n- la il
uiite lllye
u u
jions?’
. i
l
l.
* adjcere.
a Faleidia de-
trahitur ex
mortis cauſa
donatione: vt
hîc, gloſſ. lin
donationib.12.S.
ad leg. Falcid.
b Falcidia an,
& quomodo
locum habeat
in mortis cau-
ſa capione, vi-
de gloſſ. & ibi
Bartol. in l qui
pretio. 8. & lſi
mulier.12.in fi.
l. 2.ffeo. Graſ-
ſum lib. ſent.5.
Falcidia.q.8.
adde Guid.
Pap. deciſ.61o.
e Donatio po-
teſt fieri pro
ſua & aliena
morte.
d Donatio
mortis alienz
cauſa cõfirma-
tur eius mor-
te, cuius cauſa
donatum eſt:
ſimilis eſt glo.
in l. 8. ff.od.
e Donare mor-
tis cauſa filius
patre permit-
tente poteſt.
Donatio
mortis cauſa
patre permit-
tente, morte
ſolius filij cõ-
firmatur: vt
hic in
idé tenet poſt
Cynum Bart.
ſie jiſin l qui pretie.
LVY . ttl
nil aio ffaeod.
auds duaias du s iel
-obt upu
i oiut ooo a
2297 De infirmandis poenis, &c. TitlV
donatio. & l.ſi aliquid.
Et ad hec poſſet dici,
perficiebatur: ſcilicet
er ſtipulat ionem, & ad
illas de legat. ij quod fi-
deicommiſſuim erat ibi,
non ſimpliciter donatio
cauſa mortis: & ad il-
lam Inſt.eod.S. j. eſt fere.
Sed primam opinionem
approba per l. ff. de dote
praleg. l. Seia.AccVRS.
Ntestata.) CASVS.
Vxor ſilij mei habens
quinquaginta in bonis,
mortuo filio meo con-
uolauit ad ſe cundas nu-
ptias: & illa ſecudo ma-
rito dedit in dotẽ, & ſti-
ulatus eſt frater ſuus,
ea ſibi ſoluto matrimo-
nio promittente ex do-
natione cauſa mortis:ea
in fata cõceſſit, qualiter
heredi ſuo, putà nepti
meæ, conſuli debeat,
quœritur? Et reſp quod
detrahet Falcidiam de
prædicta donatione.
a Quondam. Not.
quod dicit, quondam.
b Quandoque. id eſt
quandocunque.
a Seueri. Poſt hanc
Seueri conſtitutionem
Iuriſconſulti plerique
cenſuerunt eundem eſſe
effectum legatorum, &
donat. cauſſa mortis per
omnia, l. 1. S1 de mort.
cauſ.donat. l. Marcellus.
l.etſi debitor illud. eo.tit.
Idem poſt cenſuit Iuſt.
in l. vlt. J. hoc tit. Vide
ſcripta ad rubr.de leg.1.
CVIAC.
c Prouiſum ſit. Detra-
hitur ergo Falcidia de
donatione cauſa mor-
tis: vt & S.ad leg. Fale.
l. in donationibus. Sed
contrà ffaad leg. Falc. l.j.
Sitem ſi ita. Solut. il lud
euenit propter culpam
heredis adhibentis mo-
ram. Alij dicunt quod
illud in b mortis cauſa
capione, ex qua non de-
trahitur Falcidia ſecun-
dûm eos: quod non pla-
cet:vt diximus S.ad leg.
Falcid.l. ſi mortis.
d Is qui id eſt ea ne-
ptis, qua nurui, &c. &
facit S. de inoff. don. l ſi
mater.
Ec.JCASVS. Mor-
Nes eanſa faatis
ſoror dedit mihi fun-
dum, an poſſit reuoca-
re, quœritur? Et dicitur
quod non.
e Sorori. ſcilicet do-
nanti. Pro ſuac ergo,
& pro aliena morte po-
teſt donari:vt hic, & ff.
eod.l. qui pretio in fin. &
l. mortis cauſa filij. &
l mortis cauſa capimus.
& hæc d confirmatur
fda à filios morte eius, cuius cauſa
donatur. Sed ſi filius
patre permittente do-
ner, (quod poreſt e: ve
fin. gloſſ. ffde donat. l ſi filius fam.
in fin. & ff.eod. l. tam is.
S. filius.) an vtriuſque f
mors exigarur?quod vi-
Pulcher caſus. Mater licèt ex pri-
mo marito habeat filios, dotem ſuam
rauperas & ai nmuiert poreſ fiſt
facit extraneum hanc dotem ſtipu-
lari animo donandi cauſa mortis, ea
mortua donatio reuocatur vſque ad
debitum bonorum ſubſidium: niſi in
reſiduo patrimonio inueniatur debi-
tum bonorum ſubſidium. BALD.
Vel ſic: Matri intestatæ ſuccedit
filia: non tamen poteſt venire contra
pacta inita, quando ſecundo viro do-
tem dedit, & de donatione cauſa
mortis detrahitur Falcidia. SALYC.
II. Imp. GORDIANVS A. Zoilo.
Nteſtata mortua quondam?
nuru tua, neptis tua, que ex
ea, filioque tuo quaeſita eſt, quã-
doquee poteſt ad eius venire
ſucceſſionemnec tamen ea poſt
mortem filij tui, ex quo queſie-
rat filiam, alij nuptui ſe collo-
cãdo, dotem dans prohibeatur,
quam velit conditionem eidem
doti dicere *. Sed ſi mortis cau-
ſa donationem in fratrem ſuum
conferens, in caſum mortis ſua
eam dotem eundem fratrẽ ſuum
ſtipulari paſſa eſt: cûm diui Se-
ueri cõſtitutione etiã in mor-
tis cauſa donationibus, ſi de cœ-
tero patrimonio, quantum Fal-
cidia iubet, heres nõ habet, pro
uiſum ſitS: is, qui dnurui tu
heres extiterit, eius conſtitutio-
nis beneficium non prohibetur
poſtulare. PPX. Ralend. Febr.
Gordiano A. & Auiola Coss.
Pro morte non ſolim ſua: ſed al-
terius (putà fratris) poteſt quis cau-
ſa mortis donare. BALD. Vel ſic:
Etiam ex cauſa alienæ mortis poteſt
donari:nec ſolus donator poteſt reuo-
care. SALYC.
II1. Impp. DIOCLETIANVS, &
MAXIMIANVS AA. cC.
Heredi.
Ec fratris ſui mortis cauſa
recte factam donationem
ſorori e reſcindere licet. S. III.
Ralend. Ianu. Sirmij, AA. Coss.
Donatio cauſa mortis æquipara-
tur legatis, & non requirit inſi-
nuattonem:tamen requiruntur quin-
que teſtes: ſaluo, quod inter liberos
ſufficiunt duo teſtes: ſicut in vltimis
voluntatibus. BALD. Vel ſic: Do-
natio cauſa mortis poteſt fieri ſine
inſinuatione, cuiuſcunque ſit ſummæ:
dum tamen fiat in preſentia quin-
que testium, vi non ſit diſſimilis vl-
tima voluntati. SALYC.
IV. Imp. IVSTINIANVS A.
Iulian P.P.
Vm de mortis cauſa dona-
tione dubitabatur, & alij
quidem inter vltimas volútates
eam poſuerunt, & legatis aggre-
gandam eſſe cenſuerunt : alij
autem inter donationes, que in-
ter viuos conſiſtunt, eam poſue-
runt: dubietate eorum exploſa,
ſancimus omnes mortis cauſa
donationes, ſiue iuxta mortem
facientis fuerint celebrat, ſiue
lõgiore cogitatione mortis ſub-
ſecuræ ſunt, actis minime indi-
gere f: neque expectare publi-
carum perſonarum praſentiam,
& ea, que ſuper huiuſmodi mo-
numentis ſolent adhiberi: ſed
ita res procedat, vt ſi quinque
teſtibus s praſentibus, vel in
ſcriptis, vel ſine literarum ſup-
poſitione aliquis voluerit mor-
tis cauſa donationem facere: &
ſine monumentorum acceſſio-
ne res geſta maneat firmitate
vallata, & nullam in ea calum-
niam accipiat: neque propter
hoc, quod ei geſta non acceſſe-
runt, inefficax eſſe, atque inuti-
lis videatur, & omnes effectus h
ſortiatur, quos vltim habent
liberalitates y: neque ex qua-
cunque parte abſimilis ſeis in-
telligatur. Dat. Ral. Septembr.
Conſtantinop. Lampadio, &
Oreſt.VV. CC. Coss.
DE INFIRMANDIS
pœnis cœlibatus, & orbi-
tatis, &deldecima-
riis ſublatis.
TITVLVS LVIII.
POreſt etian recté lie tiulus referi
ad mortis cauſa donationes, qua ſi
conferantur in eum, quem lex Iulia, &
Papia prohibet capere, velut cœlibem,
aut orbum, ex SC. in eadem cauſa ſunt,
qua legata ei relicta eſſent, l. Senatusff.
de mor cau don, quod congruit omnino
cum fine tituli ſuperioris, que generali-
ter constituitur mortis cauſa donationes
legatorum inſtar obtinere. Et, vt ex Vlp.
intelligere licet lib. Reg.-tit. 16. 17.22.
& Sozomeno 1. cap. 9 prohibuit lex Iu-
lia, & Papia cœlibem quidquam cape-
re ex aliorum teſtamentis:niſi poſt mor-
tem testatoris intra C. dies matrimo-
nium contraheret, praterquam ex teſta-
mentis cognatorum, vt opinor, vſque ad
ſextum gradum, ad quem vſque etiam,
qui inter ſe contrahunt matrimonium,
ex eudé lege ſolidi capacitatem habent,
& prator ab intestato detulit bon. poſſeſſ.
ctauerat eod. lib tit. de cœlibe, orbo, &
bebat, quanta pater plurium liberorum.
iij. 2298
detur: arg.ffde do.inter
vir. & vxor. l. cum hic
ſtatus. S non ſolum. & S.
de don. inter vir. & vxo.
l. donatio. & l ſi vt pro-
ponis. Sed magis puto
ſolius filij morte con-
firmari. ACCVRS.
Vm de. CASVS.
Olim dubitabatur
an donatio cauſa mor-
tis eſſet donatio inter
viuos: an eſſet legatum:
dicit imperator, quod
per omnia ſimilitudinẽ
haber cum legatis: nec
eſt neceſſaria inſinua-
tio: dum tamen quinu;
teſtes adhibeantur.
Cenſuerunt. In d.l.1.
S.1. d.l. Marcellus, & ſi
debitor. d. l illud. CVrAc.
f Indigere. per hoc
differt à donatione in-
ter viuos. Sed quid ſi
dubium eſt, an ſit inter
viuos, vel cauſa mortis?
Reſp. præſumam inter
viuos, niſi contrà pro-
betur: vt ffeod. l.antep.
in fine. & de dot. praleg.
l.Seia. licêt quidam di-
ſtinguant an fiat prope
mortem, vel non.
gQuinque teſtibus b.
qui ad minus in quali-
bet vltima voluntate
exiguntur:vt S. de codi-
cill l. fin.
h Effectus. ſubaudi,
fere: quod eſt Inſtit. eod.
S. j. nam differt in qui-
buſdam. Primô: qui a
pro donatione cauſa
mortis non datur inter-
dictum quorum lega-
torum: ſed pro legato
ſic: vt ffquorum leg.l.j.
S.j. & S. ſi quis ex mortis.
licét litera Py. ibi dicat
contra. Item in aliis:vt
not. Inſtit eod. Sj.
y Liberalitates. id eſt
legata. Vide l.2. S. hic, &
ibi not. Ergo donationes
cauſa mortis inſtar sút
legatorum: ſcilicet te-
ſtamento facto, l.zoſf.
leg preſt. CVIAC.
DE INFIRMAN-
dis poenis, &c.
Orbum autem liberis lex voluit eorum, qua ſibi testamento relin-
querentur, non capere plus, quam ſemiſſem, altero ſemiſſe multari:
cœlibem aſſe: & ſemiſſem, aſſémve fiſco cedere. Maior eſt cœlibatus,
quam orbitatis pœna: quia matrimonium contrahere in potestate
nostra eſt, liberos ſuſcipere non eſt in nobis, ſed in maieſtatis proui-
dentia, & eodem Vlp. auctore in orbe maſculo lex definiuit atatem
XXV. ann. in fœmina XX. vt qui ea atate eſſet ſine liberis, relicto-
rum ſemiſſe multaretur. Vnde cum Sozomenus ſcribat in cœlibe,
maſculo eam legem definiſſe atatem XXVann. qua calebs, cui eſſet
ius capiendi, non haberet, praſumo fœmina etiam cœlibi fuiſſe pra-
ſcriptam atatem XX. ann. Ea enim lex tam fœminas coërcebat,
quam mares cœlibes, & orbos, vt & Dio ſcribit LIV. eam legem
graues pœnas irrogaſſe is à uoie uis rdrooie:& ita eſſes
argumentum prastat l.1huius tituli, qua his pœnis liberat vtrum-
que ſexum, de quibus eſt intelligenda lſi is, qui heres. ff de vulg.
ſubſt. & in orbo ponenda ſpecies. l.42. ff-de leg.2. l. cogi Shi, qui
ſolidumff.ad Trebell. & ſimilib. De his pœnis proculdubio Vlp. tra-
ſolitario patre, vbi ſolita-
rium patrem vocat, qui vnicum, & ſolum filium habet, uror mab-
lor nyeorar, vt Aquila loquitur, qui orbitatis quidem pœnai
non ſustinebat: ſed forté leuiorem, aut certe tanta pramia non ha-
Mittam loca ex Iuuenale,
Tacito, Panegyrico Maximiano & Constantino dicto, Ambroſio, Ter-
tulliano, qua in hanc rem proferre poſſem, & Tertulliani vnum tan-
tum locum ſatis obſcurum explicare conabor, quo ait, Seuerum Imp.
leges Papias excluſiſſe, qua ante liberos ſuſcipi cogebant, quã Iulia
matrimo
v J
ueadpinaspuſlun ls
odoſtarenusnul lui
l cõcedenda dontois lu,
llue,
ull
bus huiuſcemodique
lm primordiun inſlr uuie
tenim ſi ipſe qui hos leuba,
tacuerit: ſlétiumeius pull
mnornnna nn... u,
ppeittmnipale au
lcitari cõcedtut yl uln
eum, qui ingratus eſſe uhé
laduerſutinſutde it
tXV. IalAprila uuiil
Oreſte VV CCCos ulllu
uuiiu
dlluui
nullii
SA MORTls lpliné
ipnili
I. muit
. iduls
ſſ iuit pda hpr it,
rorim itiuiu, laddis
lqui moruis auſt ou r iie
oddnda d e n plir
ſammi prplimnal uin
rmre duar pA tdnt
aten dait uluill ul
atllipil J ſllaiqle
aa pnaanſpar du eat
qlin
ue tanqunin e
r rarmur ruir pis
u rtnpiin ou tt pur,
tue e u
alan iſr’l
nuli lin euluer pu
bbae
Auti s
T qhphu ns
us,
t cinu ’uu
ut,
ſ
ur rdtnaouo t
n- la il
uiite lllye
u u
jions?’
. i
l
l.
* adjcere.
a Faleidia de-
trahitur ex
mortis cauſa
donatione: vt
hîc, gloſſ. lin
donationib.12.S.
ad leg. Falcid.
b Falcidia an,
& quomodo
locum habeat
in mortis cau-
ſa capione, vi-
de gloſſ. & ibi
Bartol. in l qui
pretio. 8. & lſi
mulier.12.in fi.
l. 2.ffeo. Graſ-
ſum lib. ſent.5.
Falcidia.q.8.
adde Guid.
Pap. deciſ.61o.
e Donatio po-
teſt fieri pro
ſua & aliena
morte.
d Donatio
mortis alienz
cauſa cõfirma-
tur eius mor-
te, cuius cauſa
donatum eſt:
ſimilis eſt glo.
in l. 8. ff.od.
e Donare mor-
tis cauſa filius
patre permit-
tente poteſt.
Donatio
mortis cauſa
patre permit-
tente, morte
ſolius filij cõ-
firmatur: vt
hic in
idé tenet poſt
Cynum Bart.
ſie jiſin l qui pretie.
LVY . ttl
nil aio ffaeod.
auds duaias du s iel
-obt upu
i oiut ooo a
2297 De infirmandis poenis, &c. TitlV
donatio. & l.ſi aliquid.
Et ad hec poſſet dici,
perficiebatur: ſcilicet
er ſtipulat ionem, & ad
illas de legat. ij quod fi-
deicommiſſuim erat ibi,
non ſimpliciter donatio
cauſa mortis: & ad il-
lam Inſt.eod.S. j. eſt fere.
Sed primam opinionem
approba per l. ff. de dote
praleg. l. Seia.AccVRS.
Ntestata.) CASVS.
Vxor ſilij mei habens
quinquaginta in bonis,
mortuo filio meo con-
uolauit ad ſe cundas nu-
ptias: & illa ſecudo ma-
rito dedit in dotẽ, & ſti-
ulatus eſt frater ſuus,
ea ſibi ſoluto matrimo-
nio promittente ex do-
natione cauſa mortis:ea
in fata cõceſſit, qualiter
heredi ſuo, putà nepti
meæ, conſuli debeat,
quœritur? Et reſp quod
detrahet Falcidiam de
prædicta donatione.
a Quondam. Not.
quod dicit, quondam.
b Quandoque. id eſt
quandocunque.
a Seueri. Poſt hanc
Seueri conſtitutionem
Iuriſconſulti plerique
cenſuerunt eundem eſſe
effectum legatorum, &
donat. cauſſa mortis per
omnia, l. 1. S1 de mort.
cauſ.donat. l. Marcellus.
l.etſi debitor illud. eo.tit.
Idem poſt cenſuit Iuſt.
in l. vlt. J. hoc tit. Vide
ſcripta ad rubr.de leg.1.
CVIAC.
c Prouiſum ſit. Detra-
hitur ergo Falcidia de
donatione cauſa mor-
tis: vt & S.ad leg. Fale.
l. in donationibus. Sed
contrà ffaad leg. Falc. l.j.
Sitem ſi ita. Solut. il lud
euenit propter culpam
heredis adhibentis mo-
ram. Alij dicunt quod
illud in b mortis cauſa
capione, ex qua non de-
trahitur Falcidia ſecun-
dûm eos: quod non pla-
cet:vt diximus S.ad leg.
Falcid.l. ſi mortis.
d Is qui id eſt ea ne-
ptis, qua nurui, &c. &
facit S. de inoff. don. l ſi
mater.
Ec.JCASVS. Mor-
Nes eanſa faatis
ſoror dedit mihi fun-
dum, an poſſit reuoca-
re, quœritur? Et dicitur
quod non.
e Sorori. ſcilicet do-
nanti. Pro ſuac ergo,
& pro aliena morte po-
teſt donari:vt hic, & ff.
eod.l. qui pretio in fin. &
l. mortis cauſa filij. &
l mortis cauſa capimus.
& hæc d confirmatur
fda à filios morte eius, cuius cauſa
donatur. Sed ſi filius
patre permittente do-
ner, (quod poreſt e: ve
fin. gloſſ. ffde donat. l ſi filius fam.
in fin. & ff.eod. l. tam is.
S. filius.) an vtriuſque f
mors exigarur?quod vi-
Pulcher caſus. Mater licèt ex pri-
mo marito habeat filios, dotem ſuam
rauperas & ai nmuiert poreſ fiſt
facit extraneum hanc dotem ſtipu-
lari animo donandi cauſa mortis, ea
mortua donatio reuocatur vſque ad
debitum bonorum ſubſidium: niſi in
reſiduo patrimonio inueniatur debi-
tum bonorum ſubſidium. BALD.
Vel ſic: Matri intestatæ ſuccedit
filia: non tamen poteſt venire contra
pacta inita, quando ſecundo viro do-
tem dedit, & de donatione cauſa
mortis detrahitur Falcidia. SALYC.
II. Imp. GORDIANVS A. Zoilo.
Nteſtata mortua quondam?
nuru tua, neptis tua, que ex
ea, filioque tuo quaeſita eſt, quã-
doquee poteſt ad eius venire
ſucceſſionemnec tamen ea poſt
mortem filij tui, ex quo queſie-
rat filiam, alij nuptui ſe collo-
cãdo, dotem dans prohibeatur,
quam velit conditionem eidem
doti dicere *. Sed ſi mortis cau-
ſa donationem in fratrem ſuum
conferens, in caſum mortis ſua
eam dotem eundem fratrẽ ſuum
ſtipulari paſſa eſt: cûm diui Se-
ueri cõſtitutione etiã in mor-
tis cauſa donationibus, ſi de cœ-
tero patrimonio, quantum Fal-
cidia iubet, heres nõ habet, pro
uiſum ſitS: is, qui dnurui tu
heres extiterit, eius conſtitutio-
nis beneficium non prohibetur
poſtulare. PPX. Ralend. Febr.
Gordiano A. & Auiola Coss.
Pro morte non ſolim ſua: ſed al-
terius (putà fratris) poteſt quis cau-
ſa mortis donare. BALD. Vel ſic:
Etiam ex cauſa alienæ mortis poteſt
donari:nec ſolus donator poteſt reuo-
care. SALYC.
II1. Impp. DIOCLETIANVS, &
MAXIMIANVS AA. cC.
Heredi.
Ec fratris ſui mortis cauſa
recte factam donationem
ſorori e reſcindere licet. S. III.
Ralend. Ianu. Sirmij, AA. Coss.
Donatio cauſa mortis æquipara-
tur legatis, & non requirit inſi-
nuattonem:tamen requiruntur quin-
que teſtes: ſaluo, quod inter liberos
ſufficiunt duo teſtes: ſicut in vltimis
voluntatibus. BALD. Vel ſic: Do-
natio cauſa mortis poteſt fieri ſine
inſinuatione, cuiuſcunque ſit ſummæ:
dum tamen fiat in preſentia quin-
que testium, vi non ſit diſſimilis vl-
tima voluntati. SALYC.
IV. Imp. IVSTINIANVS A.
Iulian P.P.
Vm de mortis cauſa dona-
tione dubitabatur, & alij
quidem inter vltimas volútates
eam poſuerunt, & legatis aggre-
gandam eſſe cenſuerunt : alij
autem inter donationes, que in-
ter viuos conſiſtunt, eam poſue-
runt: dubietate eorum exploſa,
ſancimus omnes mortis cauſa
donationes, ſiue iuxta mortem
facientis fuerint celebrat, ſiue
lõgiore cogitatione mortis ſub-
ſecuræ ſunt, actis minime indi-
gere f: neque expectare publi-
carum perſonarum praſentiam,
& ea, que ſuper huiuſmodi mo-
numentis ſolent adhiberi: ſed
ita res procedat, vt ſi quinque
teſtibus s praſentibus, vel in
ſcriptis, vel ſine literarum ſup-
poſitione aliquis voluerit mor-
tis cauſa donationem facere: &
ſine monumentorum acceſſio-
ne res geſta maneat firmitate
vallata, & nullam in ea calum-
niam accipiat: neque propter
hoc, quod ei geſta non acceſſe-
runt, inefficax eſſe, atque inuti-
lis videatur, & omnes effectus h
ſortiatur, quos vltim habent
liberalitates y: neque ex qua-
cunque parte abſimilis ſeis in-
telligatur. Dat. Ral. Septembr.
Conſtantinop. Lampadio, &
Oreſt.VV. CC. Coss.
DE INFIRMANDIS
pœnis cœlibatus, & orbi-
tatis, &deldecima-
riis ſublatis.
TITVLVS LVIII.
POreſt etian recté lie tiulus referi
ad mortis cauſa donationes, qua ſi
conferantur in eum, quem lex Iulia, &
Papia prohibet capere, velut cœlibem,
aut orbum, ex SC. in eadem cauſa ſunt,
qua legata ei relicta eſſent, l. Senatusff.
de mor cau don, quod congruit omnino
cum fine tituli ſuperioris, que generali-
ter constituitur mortis cauſa donationes
legatorum inſtar obtinere. Et, vt ex Vlp.
intelligere licet lib. Reg.-tit. 16. 17.22.
& Sozomeno 1. cap. 9 prohibuit lex Iu-
lia, & Papia cœlibem quidquam cape-
re ex aliorum teſtamentis:niſi poſt mor-
tem testatoris intra C. dies matrimo-
nium contraheret, praterquam ex teſta-
mentis cognatorum, vt opinor, vſque ad
ſextum gradum, ad quem vſque etiam,
qui inter ſe contrahunt matrimonium,
ex eudé lege ſolidi capacitatem habent,
& prator ab intestato detulit bon. poſſeſſ.
ctauerat eod. lib tit. de cœlibe, orbo, &
bebat, quanta pater plurium liberorum.
iij. 2298
detur: arg.ffde do.inter
vir. & vxor. l. cum hic
ſtatus. S non ſolum. & S.
de don. inter vir. & vxo.
l. donatio. & l ſi vt pro-
ponis. Sed magis puto
ſolius filij morte con-
firmari. ACCVRS.
Vm de. CASVS.
Olim dubitabatur
an donatio cauſa mor-
tis eſſet donatio inter
viuos: an eſſet legatum:
dicit imperator, quod
per omnia ſimilitudinẽ
haber cum legatis: nec
eſt neceſſaria inſinua-
tio: dum tamen quinu;
teſtes adhibeantur.
Cenſuerunt. In d.l.1.
S.1. d.l. Marcellus, & ſi
debitor. d. l illud. CVrAc.
f Indigere. per hoc
differt à donatione in-
ter viuos. Sed quid ſi
dubium eſt, an ſit inter
viuos, vel cauſa mortis?
Reſp. præſumam inter
viuos, niſi contrà pro-
betur: vt ffeod. l.antep.
in fine. & de dot. praleg.
l.Seia. licêt quidam di-
ſtinguant an fiat prope
mortem, vel non.
gQuinque teſtibus b.
qui ad minus in quali-
bet vltima voluntate
exiguntur:vt S. de codi-
cill l. fin.
h Effectus. ſubaudi,
fere: quod eſt Inſtit. eod.
S. j. nam differt in qui-
buſdam. Primô: qui a
pro donatione cauſa
mortis non datur inter-
dictum quorum lega-
torum: ſed pro legato
ſic: vt ffquorum leg.l.j.
S.j. & S. ſi quis ex mortis.
licét litera Py. ibi dicat
contra. Item in aliis:vt
not. Inſtit eod. Sj.
y Liberalitates. id eſt
legata. Vide l.2. S. hic, &
ibi not. Ergo donationes
cauſa mortis inſtar sút
legatorum: ſcilicet te-
ſtamento facto, l.zoſf.
leg preſt. CVIAC.
DE INFIRMAN-
dis poenis, &c.
Orbum autem liberis lex voluit eorum, qua ſibi testamento relin-
querentur, non capere plus, quam ſemiſſem, altero ſemiſſe multari:
cœlibem aſſe: & ſemiſſem, aſſémve fiſco cedere. Maior eſt cœlibatus,
quam orbitatis pœna: quia matrimonium contrahere in potestate
nostra eſt, liberos ſuſcipere non eſt in nobis, ſed in maieſtatis proui-
dentia, & eodem Vlp. auctore in orbe maſculo lex definiuit atatem
XXV. ann. in fœmina XX. vt qui ea atate eſſet ſine liberis, relicto-
rum ſemiſſe multaretur. Vnde cum Sozomenus ſcribat in cœlibe,
maſculo eam legem definiſſe atatem XXVann. qua calebs, cui eſſet
ius capiendi, non haberet, praſumo fœmina etiam cœlibi fuiſſe pra-
ſcriptam atatem XX. ann. Ea enim lex tam fœminas coërcebat,
quam mares cœlibes, & orbos, vt & Dio ſcribit LIV. eam legem
graues pœnas irrogaſſe is à uoie uis rdrooie:& ita eſſes
argumentum prastat l.1huius tituli, qua his pœnis liberat vtrum-
que ſexum, de quibus eſt intelligenda lſi is, qui heres. ff de vulg.
ſubſt. & in orbo ponenda ſpecies. l.42. ff-de leg.2. l. cogi Shi, qui
ſolidumff.ad Trebell. & ſimilib. De his pœnis proculdubio Vlp. tra-
ſolitario patre, vbi ſolita-
rium patrem vocat, qui vnicum, & ſolum filium habet, uror mab-
lor nyeorar, vt Aquila loquitur, qui orbitatis quidem pœnai
non ſustinebat: ſed forté leuiorem, aut certe tanta pramia non ha-
Mittam loca ex Iuuenale,
Tacito, Panegyrico Maximiano & Constantino dicto, Ambroſio, Ter-
tulliano, qua in hanc rem proferre poſſem, & Tertulliani vnum tan-
tum locum ſatis obſcurum explicare conabor, quo ait, Seuerum Imp.
leges Papias excluſiſſe, qua ante liberos ſuſcipi cogebant, quã Iulia
matrimo