DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#1253
2401 AdlegIul de ambitu. Tit. xxvj. 2402
imperator, & ſuis con-
ceſſerat heredibus: aliàs
per conſuetudinem to-
leratur cum ex conceſ-
ſione principis ciuitati-
bus pluribus ſit conceſ-
ſum. Vel dic hanc l. lo-
qui quando à priuato
peteretur:ab vn iuerſita-
te ver peti videmus.
a Amittat.vt & Sde
precib. imper. offer. lre-
ſcripta. & l. quoties.
DE MVTATIO-
i ne nominis a.
De alio ſpeciali fulſo
dicit.
Icut in initio. CA-
Svss, liquis nomen
impoſitum ſibi, an mu-
tare b poſſit, quritur?
Et dicitur quod ſic: ſi
liber fuerit: ſi in alte-
rius fraudem non fece-
rit.
b C Libera eſt. vt Inſt.
de leg. S. ſi quis in nomi-
ne.
c Innocentibus id eſt,
non fraudulenter fa-
cientibus.
dFraude. ſecus ſi
fraus fieret, vt alius de-
ciperetur: putà libertus
vt ingenuus crederetur,
vt patronum fraudaret:
pena enim falſi tene-
tur.
e Si liber. ſecus in ſer-
uo: quia ibi fraus pra-
ſumitur: vt ffeod. l. falſi.
j.in prine.
AD LEGEM IV-
liam de ambituS.
Qua in tribus caſibus
locum habet, & ceſſat in
vrbe. Sed aliàs obtinet,
& eſt pna d centum
aureorum, & infamia:
vt ff.eod. l.j. & eſt cri-
men falſi in eo, quod ap-
petendo dignitatem, ſi-
mulat pro publica vtili-
tate facere, cùm pro pro-
pria faciat: quod tamen
non leg. Cornel. de falſis,
ſed leg. Iulia de ambitu
punitur.
Ambitu. Ambitus
crimen eſt, quo tenentur
illi, qui, vt honores, aut
publica officia adipiſcã-
tur, populum corrumpüt.
Penes eum enim erat ius
creandi magistratus.
Multa autem lata ſunt
l. de ambitu. Primum
Iulia, fuit & Tullia,
fuit & Pompeia. Caſar
libr.3. de bello ciuili.
Fuit & iſta lex Iulia ab
Auguſto lata. Ha ll ho-
die ceſſant creandi iure à
populo tranſlato ad prin-
cipem: qui pecunia cor-
rumpi non poteſt, l.Iff.
eod. CVIAC.
Neus l Ciayve, s
aliquis ſemel di-
gnitate functus eſt, non
iterum ad eandem per
etiam adnotatione noſtra ſibi nam, quam meretur, excipiat.
arripuerit facultatem, non ſo¬Dat. IV. Id. Iul. Conſtantinop.
lum fructum propriæ petirio- Theodor. A. III. & Abundan-
nis amittat ?: verumetiam pœ-tio Coss.
7
DE MVTATIONE NOMINIS.
XXV.
D legis Cornelia de falſis pœnam redigitur etiam is, qui dolo malo ſeipſum
Apoeus & muua ſlsomvn immponit que quidalienmnm intereipiatrot Pau-
lus ait in Sentent.tit. ad leg. Corn. & l.falſi.ff-eod.Si dolus malus abſit, vnicuique
libero homini liberum eſt, quodcunque volet, ſibi nomen adſumere:nec eo ſolo quod
nouum ſibi nomen adſumpſerit: vlla actione tenetur: ſed ita demum, ſi alium ea re
in fraudem induxerit, arg. l. vlt.ff. quod fal. tut. auct. Dico, libero homini, nam ſerui
nomen in Domini eſt potestate, non ſerui: qua de cauſa & libero homini redacto in
ſeruitutem dominus mutat nomen, vt Ioſepho Pharao, vt Danieli Nabuchodonozor
rexnotus etiam ex profanis Straboni. CVIAC.
TITVLVS
Mutatio nominis non frauduloſa,
libero homini eſt permiſſa. BALD.
1. Impp. DIOcLET. & MAxIM.
AA. & ce. Iuliano.
ICVT in initio
nominis, cogno-
v minis, prœnomi-
nis recognoſcẽ-
di ſingulos im-
poſitio libera eſt priuatis:
ita eorum mutatio innocenti-
busS periculoſa non eſt. Muta-
re itaque nomen, vel praeno-
men, ſiue cognomen, ſine ali-
qua fraude dlicito iure, ſi li-
ber es, ſecundum ea, que ſ¬
pè ſtatuta ſunt, minimè prohi-
beris: nullo ex hoc præiudicio
futuro. S. XV.Ralend. Ian. AA.
Coss.
AD LEGEM IVLIAM DE AMBITV a.
TITVLVS XXVI.
poſitis legibus Cornelijs redit ad Iulias, & proponit hoc titulo eam, qua de
Emſruis le its ſinr rmnitin vr l edim popul ſiſfagis deſerecbantir hone.
res, & magiſtratus, non vt hodie nutu principis, l. rfff.eod. l. quidemff.de re iudic.
nam petitores honorum:id eſt, candidati clam ſapenumer ingentem pecuniam con-
ſumebant corrumpendorum ſuffragiorum cauſa, qua corruptela, & effuſio pecunia-
rum ambitus dicitur, & hac lege iudicio publico coërcetur. Traianum quoque lego
apud Plinium VI. Epiſt. eam repreſſiſſe candidatis, tertiam patrimonij partem in
ea, qua ſolo continentur, conferre iuſſis, vt ſimiliter S. C fœneratores iubentur duas
partes patrimonij in ſolo collocare: & confiſcantur, qui partem dimidiam rei fami-
liaris in pecunia habent apud Suetonium in Auguſto. Poſt autem ad inſtar legis Iu-
lia S. C.ambitus coërceri cœpit in municipijs: vbi duiuiri, & ſacerdotes prouincia-
rum creantur decreto populi, vel curiæ, & creabantur etiam Epiſcopi, & preſbyteri,
l.49. Cod. Theod. de decur. quorum ambitio coërcetur, l. ſi quemquam. S. de epiſc.
& cleric. Praſides autem in prouincijs creabantur iudicio principis, vel prafecti
pratorio, l. vlt. tit. ſeq. at ex Conſtitutione huius tit. coërcetur ambitio etiam in
principibus officiorum, & alijs beneficiarijs, qui antequam rationes ſua adminiſtra-
tionis reddiderint, repetunt officia eadem, atque continuant, quem eſſe ſenſum hu-
ius Conſtitutionis illa verba demonſtrant. Ad ſolutionem debiti primitus vrgea-
tur, & coniuncta l. ſi aliquid. . de ſuſc. & arc. & quod ita Graci adnotant in hanc
legem, nonse é u v y, d E à pss ggst imndie e v n c
ylu ge. CVIACIVS.
Nemo poteſt redire ad officium
tera officia repetere audeati,
quo ante functus eſt. Et ambitioſus,
cum publicæ diſciplinæ ſemel
qui per obreptionem officia impetrat,
eſt caſſandus, & etiam deportandus.
BALD. Vel ſic: Qui honores repe-
tit, in legem ambitus incidit, & pœ-
nam legitimam ſubit. SALYC.
1. Impp. ARCAD. & HONOR. AA.
Pompeiano PP. Africa.
VLLVS omnino
principatuf, vel
numeratum8, ſeu
cõmentarienſis h
gradum, vel cæ-
ambitum aſpirare debet: & ſi fecerit, primô debet compelli ad ſo-
lutionem illius, quod debuit ex prima adminiſtratione, & poſtea
deportabitur. Coniung. l. 12.j. de ſuſcept. lib. 1O. Et ex hac ad
illam l. adde ſubſcript. & inſcript. In ea traditur ſuſceptorem, vel
Codex.
geſta ſufficiant. At ſi quiſpiam
promotorum denuô ad munus
eriam per ſacras literas irre-
pſerit, quod antè docebitur geſ-
ſiſſe, caſſatis, que hoc modo
ſunt impetrata, ad ſolutionemy
debitil primitus vrgeatur: &
qui contra fecerint, poenam de-
portationis ad inſtar legis
Iuliæ ambitus excipiant. Dat.
Pridie Ralendas Iunij, Medio-
lani, Stilicone, & Aureliano
Coss.
tabellari, qui aliquid
fraudis admiſit, denuô
ad il lud officium reuo-
cari non poſſe: etiamſi
princeps reſcripto ei
conceſſerit. Conſtat au-
tem ex C. Th. lib. 12tit.
6.l. 37. in huius leg. in-
ſeripe legendum, D. pri-
die Ral. Ian. Mediolani,
Stilicone, & Aurelian
Coss. Nam inde ſumpta
eſt, & l.12.J. de ſuſcept.
Hæc verô ſumpta eſt ex
tribus ll. C. Theod. l.2.3.
& 4. CVIAC.
f Principatum. quia
fuit princeps? agen¬ a Princeps
tium in rebus:vt de hoc agentium in
habes j. titul. de prine. tebus.
agen. in rebus. lib. xij.
g 5 Numeratum. v,,
quia fuit princeps Pnu¬ b Princeps
merorum, vt habes j. numerorum.
de num act. & char, &c.
lib. xij.
h Commentarienſis.
quiaS prfuit cuſtodi-
bus carceris.
c Commenta-
rienſem hic
aliã à cuſtode
5 Repetere. Id eſt, earceris fuiſ-
continuare. Sciendum ſe verius eſt.
omnes magiſtratus an¬ Ideoque pro
nuos fuiſſe, excepto cẽ- actuario prefi-
ſorio, qui quinquenna¬dis, aut pro-
lis erat. Interpretes au’ aeep retoris
tem malé hane l. aceis eſl’Rur vi.
piunt, vt videlicet non de Cuiac. j.ve
liceat bis eundem ho¬ ruſticani ad nul-
norem gerere: ſed repe¬ lu obſequium
tere, & continuare: id deuocẽtur.li12.
eſt, qui hoc annuo fun-
ctus eſt, fungi ſequenti
anno non poteſt, lhono.
res. S. gerendum ff de mu.
& honor. Hodie quin-
quennij interuallum re-
quiritur, l. v. ff. d. tit.
Olim decennij. Liu. lib.
10. Tull. de legib. CVIA.
i Audoat. Sed contrà
S. de adſeſſl. liceat. Spe-
ciale ibi: ſie & ſoluitur
ff.de off proconſ. l procon-
ſules. quia ibi ſpeciale.
Vel expone faſcibus: id
eſt menſibus. Item
contrà in auth de defen.
ciuit.S.fin. colliij. Sol. il-
lud quãdo legitimi de-
ficiunt: vt ff de mun. &
hon. lhonor. S fin. Item
videtur contrà j. de mu-
ner. & hon. non cont. l.i.
libx. vbi poſt quinquẽ-
nium poteſt repetere:
ſed ibi in defectum.
e Per ſacras literas.
hoc eſt quaſi per priui-
legium liceat: vt j.de,
ſuſcept. & arca. l. ſi ali-
quid. lib. x. & j. de diuer.
offic. l ij. lib.xii.
7 Ad ſolutioné. Hinc
conſtat eum recenter
receſſiſſe à prima admi-
niſtratione. CVIAC.
l Ad ſolutionem de-
biti. id eſt ſoluat, quod
debet ex pracedenti of-
ficio:vel quod promiſit
pro huiuſmodi dignita-
te, ſoluet in fiſcum. Vel
debitum appellat pœnã
centum aureorumevt ff.
eodlj. quam ſi non ſoluit, propter contumaciam deportatur: vt
ſubiicit:a liàs ſufficeret dicta pœna cum infamia:vt dl. ffeod.l.j.
m Ad inſtar quia antiqua ſolennitas ceſſat:ve ff.de public iud.
l. ordo. Vel quia ipſa ceſſat in vrbe ad eius inſtar, quod in vrbe
GG Gg
prius
imperator, & ſuis con-
ceſſerat heredibus: aliàs
per conſuetudinem to-
leratur cum ex conceſ-
ſione principis ciuitati-
bus pluribus ſit conceſ-
ſum. Vel dic hanc l. lo-
qui quando à priuato
peteretur:ab vn iuerſita-
te ver peti videmus.
a Amittat.vt & Sde
precib. imper. offer. lre-
ſcripta. & l. quoties.
DE MVTATIO-
i ne nominis a.
De alio ſpeciali fulſo
dicit.
Icut in initio. CA-
Svss, liquis nomen
impoſitum ſibi, an mu-
tare b poſſit, quritur?
Et dicitur quod ſic: ſi
liber fuerit: ſi in alte-
rius fraudem non fece-
rit.
b C Libera eſt. vt Inſt.
de leg. S. ſi quis in nomi-
ne.
c Innocentibus id eſt,
non fraudulenter fa-
cientibus.
dFraude. ſecus ſi
fraus fieret, vt alius de-
ciperetur: putà libertus
vt ingenuus crederetur,
vt patronum fraudaret:
pena enim falſi tene-
tur.
e Si liber. ſecus in ſer-
uo: quia ibi fraus pra-
ſumitur: vt ffeod. l. falſi.
j.in prine.
AD LEGEM IV-
liam de ambituS.
Qua in tribus caſibus
locum habet, & ceſſat in
vrbe. Sed aliàs obtinet,
& eſt pna d centum
aureorum, & infamia:
vt ff.eod. l.j. & eſt cri-
men falſi in eo, quod ap-
petendo dignitatem, ſi-
mulat pro publica vtili-
tate facere, cùm pro pro-
pria faciat: quod tamen
non leg. Cornel. de falſis,
ſed leg. Iulia de ambitu
punitur.
Ambitu. Ambitus
crimen eſt, quo tenentur
illi, qui, vt honores, aut
publica officia adipiſcã-
tur, populum corrumpüt.
Penes eum enim erat ius
creandi magistratus.
Multa autem lata ſunt
l. de ambitu. Primum
Iulia, fuit & Tullia,
fuit & Pompeia. Caſar
libr.3. de bello ciuili.
Fuit & iſta lex Iulia ab
Auguſto lata. Ha ll ho-
die ceſſant creandi iure à
populo tranſlato ad prin-
cipem: qui pecunia cor-
rumpi non poteſt, l.Iff.
eod. CVIAC.
Neus l Ciayve, s
aliquis ſemel di-
gnitate functus eſt, non
iterum ad eandem per
etiam adnotatione noſtra ſibi nam, quam meretur, excipiat.
arripuerit facultatem, non ſo¬Dat. IV. Id. Iul. Conſtantinop.
lum fructum propriæ petirio- Theodor. A. III. & Abundan-
nis amittat ?: verumetiam pœ-tio Coss.
7
DE MVTATIONE NOMINIS.
XXV.
D legis Cornelia de falſis pœnam redigitur etiam is, qui dolo malo ſeipſum
Apoeus & muua ſlsomvn immponit que quidalienmnm intereipiatrot Pau-
lus ait in Sentent.tit. ad leg. Corn. & l.falſi.ff-eod.Si dolus malus abſit, vnicuique
libero homini liberum eſt, quodcunque volet, ſibi nomen adſumere:nec eo ſolo quod
nouum ſibi nomen adſumpſerit: vlla actione tenetur: ſed ita demum, ſi alium ea re
in fraudem induxerit, arg. l. vlt.ff. quod fal. tut. auct. Dico, libero homini, nam ſerui
nomen in Domini eſt potestate, non ſerui: qua de cauſa & libero homini redacto in
ſeruitutem dominus mutat nomen, vt Ioſepho Pharao, vt Danieli Nabuchodonozor
rexnotus etiam ex profanis Straboni. CVIAC.
TITVLVS
Mutatio nominis non frauduloſa,
libero homini eſt permiſſa. BALD.
1. Impp. DIOcLET. & MAxIM.
AA. & ce. Iuliano.
ICVT in initio
nominis, cogno-
v minis, prœnomi-
nis recognoſcẽ-
di ſingulos im-
poſitio libera eſt priuatis:
ita eorum mutatio innocenti-
busS periculoſa non eſt. Muta-
re itaque nomen, vel praeno-
men, ſiue cognomen, ſine ali-
qua fraude dlicito iure, ſi li-
ber es, ſecundum ea, que ſ¬
pè ſtatuta ſunt, minimè prohi-
beris: nullo ex hoc præiudicio
futuro. S. XV.Ralend. Ian. AA.
Coss.
AD LEGEM IVLIAM DE AMBITV a.
TITVLVS XXVI.
poſitis legibus Cornelijs redit ad Iulias, & proponit hoc titulo eam, qua de
Emſruis le its ſinr rmnitin vr l edim popul ſiſfagis deſerecbantir hone.
res, & magiſtratus, non vt hodie nutu principis, l. rfff.eod. l. quidemff.de re iudic.
nam petitores honorum:id eſt, candidati clam ſapenumer ingentem pecuniam con-
ſumebant corrumpendorum ſuffragiorum cauſa, qua corruptela, & effuſio pecunia-
rum ambitus dicitur, & hac lege iudicio publico coërcetur. Traianum quoque lego
apud Plinium VI. Epiſt. eam repreſſiſſe candidatis, tertiam patrimonij partem in
ea, qua ſolo continentur, conferre iuſſis, vt ſimiliter S. C fœneratores iubentur duas
partes patrimonij in ſolo collocare: & confiſcantur, qui partem dimidiam rei fami-
liaris in pecunia habent apud Suetonium in Auguſto. Poſt autem ad inſtar legis Iu-
lia S. C.ambitus coërceri cœpit in municipijs: vbi duiuiri, & ſacerdotes prouincia-
rum creantur decreto populi, vel curiæ, & creabantur etiam Epiſcopi, & preſbyteri,
l.49. Cod. Theod. de decur. quorum ambitio coërcetur, l. ſi quemquam. S. de epiſc.
& cleric. Praſides autem in prouincijs creabantur iudicio principis, vel prafecti
pratorio, l. vlt. tit. ſeq. at ex Conſtitutione huius tit. coërcetur ambitio etiam in
principibus officiorum, & alijs beneficiarijs, qui antequam rationes ſua adminiſtra-
tionis reddiderint, repetunt officia eadem, atque continuant, quem eſſe ſenſum hu-
ius Conſtitutionis illa verba demonſtrant. Ad ſolutionem debiti primitus vrgea-
tur, & coniuncta l. ſi aliquid. . de ſuſc. & arc. & quod ita Graci adnotant in hanc
legem, nonse é u v y, d E à pss ggst imndie e v n c
ylu ge. CVIACIVS.
Nemo poteſt redire ad officium
tera officia repetere audeati,
quo ante functus eſt. Et ambitioſus,
cum publicæ diſciplinæ ſemel
qui per obreptionem officia impetrat,
eſt caſſandus, & etiam deportandus.
BALD. Vel ſic: Qui honores repe-
tit, in legem ambitus incidit, & pœ-
nam legitimam ſubit. SALYC.
1. Impp. ARCAD. & HONOR. AA.
Pompeiano PP. Africa.
VLLVS omnino
principatuf, vel
numeratum8, ſeu
cõmentarienſis h
gradum, vel cæ-
ambitum aſpirare debet: & ſi fecerit, primô debet compelli ad ſo-
lutionem illius, quod debuit ex prima adminiſtratione, & poſtea
deportabitur. Coniung. l. 12.j. de ſuſcept. lib. 1O. Et ex hac ad
illam l. adde ſubſcript. & inſcript. In ea traditur ſuſceptorem, vel
Codex.
geſta ſufficiant. At ſi quiſpiam
promotorum denuô ad munus
eriam per ſacras literas irre-
pſerit, quod antè docebitur geſ-
ſiſſe, caſſatis, que hoc modo
ſunt impetrata, ad ſolutionemy
debitil primitus vrgeatur: &
qui contra fecerint, poenam de-
portationis ad inſtar legis
Iuliæ ambitus excipiant. Dat.
Pridie Ralendas Iunij, Medio-
lani, Stilicone, & Aureliano
Coss.
tabellari, qui aliquid
fraudis admiſit, denuô
ad il lud officium reuo-
cari non poſſe: etiamſi
princeps reſcripto ei
conceſſerit. Conſtat au-
tem ex C. Th. lib. 12tit.
6.l. 37. in huius leg. in-
ſeripe legendum, D. pri-
die Ral. Ian. Mediolani,
Stilicone, & Aurelian
Coss. Nam inde ſumpta
eſt, & l.12.J. de ſuſcept.
Hæc verô ſumpta eſt ex
tribus ll. C. Theod. l.2.3.
& 4. CVIAC.
f Principatum. quia
fuit princeps? agen¬ a Princeps
tium in rebus:vt de hoc agentium in
habes j. titul. de prine. tebus.
agen. in rebus. lib. xij.
g 5 Numeratum. v,,
quia fuit princeps Pnu¬ b Princeps
merorum, vt habes j. numerorum.
de num act. & char, &c.
lib. xij.
h Commentarienſis.
quiaS prfuit cuſtodi-
bus carceris.
c Commenta-
rienſem hic
aliã à cuſtode
5 Repetere. Id eſt, earceris fuiſ-
continuare. Sciendum ſe verius eſt.
omnes magiſtratus an¬ Ideoque pro
nuos fuiſſe, excepto cẽ- actuario prefi-
ſorio, qui quinquenna¬dis, aut pro-
lis erat. Interpretes au’ aeep retoris
tem malé hane l. aceis eſl’Rur vi.
piunt, vt videlicet non de Cuiac. j.ve
liceat bis eundem ho¬ ruſticani ad nul-
norem gerere: ſed repe¬ lu obſequium
tere, & continuare: id deuocẽtur.li12.
eſt, qui hoc annuo fun-
ctus eſt, fungi ſequenti
anno non poteſt, lhono.
res. S. gerendum ff de mu.
& honor. Hodie quin-
quennij interuallum re-
quiritur, l. v. ff. d. tit.
Olim decennij. Liu. lib.
10. Tull. de legib. CVIA.
i Audoat. Sed contrà
S. de adſeſſl. liceat. Spe-
ciale ibi: ſie & ſoluitur
ff.de off proconſ. l procon-
ſules. quia ibi ſpeciale.
Vel expone faſcibus: id
eſt menſibus. Item
contrà in auth de defen.
ciuit.S.fin. colliij. Sol. il-
lud quãdo legitimi de-
ficiunt: vt ff de mun. &
hon. lhonor. S fin. Item
videtur contrà j. de mu-
ner. & hon. non cont. l.i.
libx. vbi poſt quinquẽ-
nium poteſt repetere:
ſed ibi in defectum.
e Per ſacras literas.
hoc eſt quaſi per priui-
legium liceat: vt j.de,
ſuſcept. & arca. l. ſi ali-
quid. lib. x. & j. de diuer.
offic. l ij. lib.xii.
7 Ad ſolutioné. Hinc
conſtat eum recenter
receſſiſſe à prima admi-
niſtratione. CVIAC.
l Ad ſolutionem de-
biti. id eſt ſoluat, quod
debet ex pracedenti of-
ficio:vel quod promiſit
pro huiuſmodi dignita-
te, ſoluet in fiſcum. Vel
debitum appellat pœnã
centum aureorumevt ff.
eodlj. quam ſi non ſoluit, propter contumaciam deportatur: vt
ſubiicit:a liàs ſufficeret dicta pœna cum infamia:vt dl. ffeod.l.j.
m Ad inſtar quia antiqua ſolennitas ceſſat:ve ff.de public iud.
l. ordo. Vel quia ipſa ceſſat in vrbe ad eius inſtar, quod in vrbe
GG Gg
prius