DOI Artikel:
Wujcyk, Wołodymyr S.: Architekt lwowski Franciszek Ksawery Kulczycki (Na podstawie badań archiwalnych)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.22260#0160
156
Wołodymyr S. Wujcyk
melitanek Bosych we Lwowie, wzniesiony w r. 1644, kamienną okładzinę fasady
otrzymał dopiero pod koniec w. XVII, a fasadę kościoła Sakramentek (pocz.
w. XVIII) dokończono dopiero po r. 1880 (architekt A. Minasewicz).
Obok wznoszenia budowli sakralnych Kulczycki wykonywał też wiele
zamówień osób prywatnych — od budowy pałaców i domów mieszkalnych po
remonty. Zgodnie z umową zawartą w r. 1766 odbudował on kamienicę
„Murakowską", stojącą koło bramy Halickiej (ul. Halicka 17), która rok
wcześniej uległa zawaleniu (budynek ten był własnością regenta miejskiego
Tomasza Preszera). W zachowanym dokumencie dotyczącym tej kamienicy
Kulczycki jest określony jako „artis aedificiendorum structurarum et lapidea-
rum magister"23, co jest potwierdzeniem faktycznego udziału architekta w robo-
tach kamieniarskich, przeciwko czemu protestował cech. W r. 1767, realizując
projekt architekta Krzysztofa Muradowicza, Kulczycki rozpoczął budowę
kamienicy dla komendanta garnizonu lwowskiego, pułkownika Felicjana Kory-
towskiego (Rynek 29) (U. 3)24. Z dokumentu dowiadujemy się, że w cza-
sie budowy doszło do uszkodzenia sąsiedniej kamienicy „Heppnerowskiej"
(Rynek 28; kamienica zwana też „Dominikowską" lub „Doktorowską"),
należącej do radcy miejskiego Jana Kuczyńskiego; Kulczycki jest tu określany
jako „fabricae magister"25.
Wymieniona kamienica przy Rynku jest zapewne jedynym zachowanym
do dziś dziełem Kulczyckiego, wzniesionym przez niego od fundamentów.
Można przy tym mówić o odrębnym stylu mistrza-wykonawcy, mimo że
autorem projektu był niewątpliwie Muradowicz. Ta trzykondygnacyjna
(z mezzaninem), pięcioosiowa kamienica została pomyślana jako budowla
skromna, o nieco suchych formach, zapowiadających nadchodzący klasycyzm.
W następnym (1768) roku Kulczycki wykonał kominek dla lwowskiego rajcy
miejskiego Franciszka Czechuckiego26 w jego kamienicy zwanej „Forbachow-
ską" (Rynek 27).
Niekiedy zdarzały się Kulczyckiemu poważne kłopoty zawodowe. W roku
1771 Dominik Wilczek podał architekta Franciszka Kulczyckiego27 i mistrza
murarskiego Antoniego Kosińskiego do sądu za niedotrzymanie zasad umowy
przy budowie jego kamienicy (Rynek 32). O podobnej sprawie dowiadujemy się
z dokumentu z datą 4 V tegoż roku. Ci sami — Kulczycki i Kosiński — zgodnie
z umową zawartą 24 I 1770 budowali dla podczaszego bracławskiego, Józefa
Samuela Pawłowskiego, dwór z oficynami na przedmieściu Halickim, na-
przeciwko kościoła Karmelitów Bosych (ul. Kniazia Romana). Dwór, którego
wystawienie kosztowało 1 000 zł, miał być gotowy do września tego roku.
W czasie budowy mistrzowie odeszli od projektu, za co Pawłowski pozwał ich do
sądu wójtowskiego. Po wykryciu błędów 9 X 1771 odbyła sie „wizja" w obecno-
ści: architekta Piotra Polejowskiego, mistrzów murarskich Józefa Dublowskiego
i Antoniego Mickiewicza, a stronę podczaszego reprezentował architekt Józef
Zajdel28. Ten ostatni pod protokołem „wizji" podpisał się po niemiecku. Jemu
właśnie należałoby przypisać autorstwo projektu dworu Pawłowskiego.
Wołodymyr S. Wujcyk
melitanek Bosych we Lwowie, wzniesiony w r. 1644, kamienną okładzinę fasady
otrzymał dopiero pod koniec w. XVII, a fasadę kościoła Sakramentek (pocz.
w. XVIII) dokończono dopiero po r. 1880 (architekt A. Minasewicz).
Obok wznoszenia budowli sakralnych Kulczycki wykonywał też wiele
zamówień osób prywatnych — od budowy pałaców i domów mieszkalnych po
remonty. Zgodnie z umową zawartą w r. 1766 odbudował on kamienicę
„Murakowską", stojącą koło bramy Halickiej (ul. Halicka 17), która rok
wcześniej uległa zawaleniu (budynek ten był własnością regenta miejskiego
Tomasza Preszera). W zachowanym dokumencie dotyczącym tej kamienicy
Kulczycki jest określony jako „artis aedificiendorum structurarum et lapidea-
rum magister"23, co jest potwierdzeniem faktycznego udziału architekta w robo-
tach kamieniarskich, przeciwko czemu protestował cech. W r. 1767, realizując
projekt architekta Krzysztofa Muradowicza, Kulczycki rozpoczął budowę
kamienicy dla komendanta garnizonu lwowskiego, pułkownika Felicjana Kory-
towskiego (Rynek 29) (U. 3)24. Z dokumentu dowiadujemy się, że w cza-
sie budowy doszło do uszkodzenia sąsiedniej kamienicy „Heppnerowskiej"
(Rynek 28; kamienica zwana też „Dominikowską" lub „Doktorowską"),
należącej do radcy miejskiego Jana Kuczyńskiego; Kulczycki jest tu określany
jako „fabricae magister"25.
Wymieniona kamienica przy Rynku jest zapewne jedynym zachowanym
do dziś dziełem Kulczyckiego, wzniesionym przez niego od fundamentów.
Można przy tym mówić o odrębnym stylu mistrza-wykonawcy, mimo że
autorem projektu był niewątpliwie Muradowicz. Ta trzykondygnacyjna
(z mezzaninem), pięcioosiowa kamienica została pomyślana jako budowla
skromna, o nieco suchych formach, zapowiadających nadchodzący klasycyzm.
W następnym (1768) roku Kulczycki wykonał kominek dla lwowskiego rajcy
miejskiego Franciszka Czechuckiego26 w jego kamienicy zwanej „Forbachow-
ską" (Rynek 27).
Niekiedy zdarzały się Kulczyckiemu poważne kłopoty zawodowe. W roku
1771 Dominik Wilczek podał architekta Franciszka Kulczyckiego27 i mistrza
murarskiego Antoniego Kosińskiego do sądu za niedotrzymanie zasad umowy
przy budowie jego kamienicy (Rynek 32). O podobnej sprawie dowiadujemy się
z dokumentu z datą 4 V tegoż roku. Ci sami — Kulczycki i Kosiński — zgodnie
z umową zawartą 24 I 1770 budowali dla podczaszego bracławskiego, Józefa
Samuela Pawłowskiego, dwór z oficynami na przedmieściu Halickim, na-
przeciwko kościoła Karmelitów Bosych (ul. Kniazia Romana). Dwór, którego
wystawienie kosztowało 1 000 zł, miał być gotowy do września tego roku.
W czasie budowy mistrzowie odeszli od projektu, za co Pawłowski pozwał ich do
sądu wójtowskiego. Po wykryciu błędów 9 X 1771 odbyła sie „wizja" w obecno-
ści: architekta Piotra Polejowskiego, mistrzów murarskich Józefa Dublowskiego
i Antoniego Mickiewicza, a stronę podczaszego reprezentował architekt Józef
Zajdel28. Ten ostatni pod protokołem „wizji" podpisał się po niemiecku. Jemu
właśnie należałoby przypisać autorstwo projektu dworu Pawłowskiego.