DOI Artikel:
Wujcyk, Wołodymyr S.: Architekt lwowski Franciszek Ksawery Kulczycki (Na podstawie badań archiwalnych)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.22260#0159
Architekt lwowski Franciszek Ksawery Kulczycki
155
Pracując przy budowie kolegium pijarskiego, Kulczycki kierował jedno-
cześnie innymi budowami, co niejednokrotnie prowadziło do konfliktów
z cechem — i tak np. 30 IV 1765 mistrzowie Antoni Drymlowski i Marcin
Krupski, w imieniu całego cechu murarzy, wystąpili z protestem we lwowskim
sądzie prezydenckim przeciwko Franciszkowi Kulczyckiemu, który bez ich
wiedzy samowolnie kontraktował prace17. Zgodnie z prawem bowiem każdy
mistrz, podejmując jakąś pracę, musiał zawiadomić o tym starszych cechu,
a oprócz tego winien zadowolić się jedną, najwyżej—dwoma realizacjami naraz.
Za to, że oprócz „fabryki" pijarskiej Kulczycki prowadził jeszcze franciszkańską
i misjonarską we Lwowie, musiał zapłacić grzywnę w wys. 14 zł do skarbonki
cechowej oraz 1 czerwony złoty na rzecz urzędu miejskiego18. Prace w klasz-
torach franciszkańskim i misjonarskim Kulczycki przekazał mistrzowi Pawłowi
Szendrowiczowi. Jest to przypadek rzadki, bo w owych czasach mało kto
respektował w pełni przepisy cechowe — np. kolega Kulczyckiego po fachu,
Józef Dublowski, jednocześnie prowadził aż osiem „fabryk"19.
Kulczycki podczas budowy kolegium pijarskiego realizował prace murar-
skie i kamieniarskie, chociaż do tego ostatniego zajęcia wyznaczony był Jerzy
Szajnuber. Podebrawszy prace kamieniarskie Szajnuberowi, Kulczycki naruszył
prawa swego cechu. Murarze bowiem nie mieli prawa „murować kamieniem
gzymsowanym i gładkim, wykonywać arkad, baz, gzymsowanych fastryban-
tów". Z tego powodu mistrzowie-kamieniarze, Andrzej Osowski i Jerzy
Szajnuber, 20 V 1767 wnieśli do sądu prezydenckiego skargę na Kulczyckiego.
W imieniu całego cechu domagali się kary za to, że brał pieniądze za roboty
kamieniarskie, czym naruszył przywilej króla Zygmunta III z r. 1618, stwier-
dzający, że murarze powinni wykonywać prace murarskie, a kamieniarze
— kamieniarskie. Sąd prezydencki skazał Kulczyckiego na grzywnę w wys. 8 zł
i nakazał oddanie nienależnych mu pieniędzy, zarobionych na uprawianiu
cudzego rzemiosła20.
W r. 1765 Kulczycki pracował nad wykończeniem fasady kościoła p.w. Św.
Antoniego we Lwowie (ii. 2) i właśnie wtedy doszło do niepisanej umowy między
nim a kamieniarzem Andrzejem Osowskim, dotyczącej prac kamieniarskich przy
„facjacie" tego kościoła za 350 zł. Wziąwszy zadatek w wys. 54 zł, Osowski swojej
pracy nie wykonał21. Po trzech latach, 16 XII 1768, z powodu niedotrzymania tej
umowy Kulczycki wniósł przeciwko niemu sprawę do sądu prezydenckiego
o zwrot zadatku. Zniechęciwszy się do niesłownego Osowskiego, Kulczycki najął
do tych robót Jerzego Szajnubera. Ostatecznie zatrudniono także i Osowskiego,
który wykonał część gzymsu wieńczącego za 38 zł i 7 gr22.
Kościół Św. Antoniego datowany jest na r. 1718, ale bez wykończenia
fasady, której brakowało jeszcze elementów dekoracyjnych, rzeźbionych w bia-
łym kamieniu. Wykonania tych prac podjął się Kulczycki i to właśnie dzięki
niemu budowla uzyskała swą obecną sylwetkę, z charakterystycznym baro-
kowym frontonem, zwieńczonym dekoracyjnymi wazonami. Późniejsze wykań-
czanie fasad wznoszonych obiektów było dość częste — np. kościół Kar-
155
Pracując przy budowie kolegium pijarskiego, Kulczycki kierował jedno-
cześnie innymi budowami, co niejednokrotnie prowadziło do konfliktów
z cechem — i tak np. 30 IV 1765 mistrzowie Antoni Drymlowski i Marcin
Krupski, w imieniu całego cechu murarzy, wystąpili z protestem we lwowskim
sądzie prezydenckim przeciwko Franciszkowi Kulczyckiemu, który bez ich
wiedzy samowolnie kontraktował prace17. Zgodnie z prawem bowiem każdy
mistrz, podejmując jakąś pracę, musiał zawiadomić o tym starszych cechu,
a oprócz tego winien zadowolić się jedną, najwyżej—dwoma realizacjami naraz.
Za to, że oprócz „fabryki" pijarskiej Kulczycki prowadził jeszcze franciszkańską
i misjonarską we Lwowie, musiał zapłacić grzywnę w wys. 14 zł do skarbonki
cechowej oraz 1 czerwony złoty na rzecz urzędu miejskiego18. Prace w klasz-
torach franciszkańskim i misjonarskim Kulczycki przekazał mistrzowi Pawłowi
Szendrowiczowi. Jest to przypadek rzadki, bo w owych czasach mało kto
respektował w pełni przepisy cechowe — np. kolega Kulczyckiego po fachu,
Józef Dublowski, jednocześnie prowadził aż osiem „fabryk"19.
Kulczycki podczas budowy kolegium pijarskiego realizował prace murar-
skie i kamieniarskie, chociaż do tego ostatniego zajęcia wyznaczony był Jerzy
Szajnuber. Podebrawszy prace kamieniarskie Szajnuberowi, Kulczycki naruszył
prawa swego cechu. Murarze bowiem nie mieli prawa „murować kamieniem
gzymsowanym i gładkim, wykonywać arkad, baz, gzymsowanych fastryban-
tów". Z tego powodu mistrzowie-kamieniarze, Andrzej Osowski i Jerzy
Szajnuber, 20 V 1767 wnieśli do sądu prezydenckiego skargę na Kulczyckiego.
W imieniu całego cechu domagali się kary za to, że brał pieniądze za roboty
kamieniarskie, czym naruszył przywilej króla Zygmunta III z r. 1618, stwier-
dzający, że murarze powinni wykonywać prace murarskie, a kamieniarze
— kamieniarskie. Sąd prezydencki skazał Kulczyckiego na grzywnę w wys. 8 zł
i nakazał oddanie nienależnych mu pieniędzy, zarobionych na uprawianiu
cudzego rzemiosła20.
W r. 1765 Kulczycki pracował nad wykończeniem fasady kościoła p.w. Św.
Antoniego we Lwowie (ii. 2) i właśnie wtedy doszło do niepisanej umowy między
nim a kamieniarzem Andrzejem Osowskim, dotyczącej prac kamieniarskich przy
„facjacie" tego kościoła za 350 zł. Wziąwszy zadatek w wys. 54 zł, Osowski swojej
pracy nie wykonał21. Po trzech latach, 16 XII 1768, z powodu niedotrzymania tej
umowy Kulczycki wniósł przeciwko niemu sprawę do sądu prezydenckiego
o zwrot zadatku. Zniechęciwszy się do niesłownego Osowskiego, Kulczycki najął
do tych robót Jerzego Szajnubera. Ostatecznie zatrudniono także i Osowskiego,
który wykonał część gzymsu wieńczącego za 38 zł i 7 gr22.
Kościół Św. Antoniego datowany jest na r. 1718, ale bez wykończenia
fasady, której brakowało jeszcze elementów dekoracyjnych, rzeźbionych w bia-
łym kamieniu. Wykonania tych prac podjął się Kulczycki i to właśnie dzięki
niemu budowla uzyskała swą obecną sylwetkę, z charakterystycznym baro-
kowym frontonem, zwieńczonym dekoracyjnymi wazonami. Późniejsze wykań-
czanie fasad wznoszonych obiektów było dość częste — np. kościół Kar-