72

Ewa Kubiak

Streszczenie
Kościół jezuitów w Cusco jako model kształtujący
ARCHITEKTURĘ REGIONU
Pod koniec pierwszej połowy XVII w. rozluźnia się „europejski” charakter pe-
ruwiańskiej architektury. Ważną cezurą był rok 1650, w którym miało miejsce
trzęsienie ziemi w Cusco, niszczące dotychczas istniejące obiekty, a co za tym
idzie, będące impulsem do intensyfikacji ruchu budowlanego. Jednym z niewie-
lu kościołów, które nie uległy zniszczeniu, była niedokończona jeszcze wówczas
katedra kuzkeńska, odgrywająca później wyjątkową rolę w rozwoju architektu-
ry barokowej Peru. Z pewnością świątynia była jedną z pierwszych realizacji,
którą można łączyć ze stylistyką baroku, jednak, nie umniejszając wagi tego
obiektu, warto podkreślić także inne źródła (niemniej ważne) dla architektu-
ry barokowej regionu. Kościołem, który bezsprzecznie wpłynął na kształtowa-
nie się nowego nurtu miejscowego budownictwa, była też świątynia jezuitów
w Cusco, wymieniana co prawda jako obiekt ważny dla peruwiańskiej archi-
tektury okresu kolonii, ale traktowana zwykle jako jeden z elementów w cią-
gu rozwojowym architektury barokowej Peru. Wydaje się, że warto podkreślić
rolę, jaką świątynia odegrała w kreowaniu pewnych modeli architektonicznych
obecnych w budownictwie peruwiańskim drugiej połowy XVII w. i w XVIII
stuleciu. Analizie poddane zostały trzy elementy: kompozycja fasady (wpływ
na architekturę Cusco: San Pedro, Nuestra Señora de Belén, San Sebastián oraz
regionu - świątynie w: Ayaviri, Asillo, Mamara, Huaquira, Puno); plan, układ
przestrzenny i system konstrukcyjny (zbieżność z kościołem jezuitów w Cusco
w świątyniach San Pedro w Cusco, San Pedro w Juli, Santiago de Pomata, Pi-
sco); motywy dekoracyjno-omamentalne - zwieńczenie wież (San Pedro w Cu-
sco) czy dekoracja kolumn (Santa Cruz w Juli).