DOI Artikel:
Rōmaios, Kōnstantinos Ath.: Arkadikoi hermai
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.13160#0165
Αρκαδικοί έρμάϊ'
καμπυλών περιοριζόμενον κωνοειοές μέρος μαρμά-
ρου δεν άνήκει είς τινα των έρμων, άλλα παρα-
μένει χάριν τεχνικών λόγων. Το αυτό μέρος τοΟ
μαρμάρου έχει αποκοπή επιμελώς κατά το προς
τά δεξιά άκρον, όπερ σημαίνει, ότι ό τελευταίος
ούτος προς τά δεξιά έρμης άποτελεϊ το έτερον των
περάτων της άρχαίας στήλης. Έάν δέ δεν συμ-
βαίνει το αυτό ώς προς τον κατά το άριστερΌν άκρον
έρμήν, τοΟτο είναι ένδειξις, δτι δεν έχομεν κατ αύ-
τΌν το έτερον πέρας, άλλ' οτι πρέπει νά προστεθή
και άλλος. Τούτου ένεκα καί, ώς εννοείται, διά
τάς αύτάς διαστάσεις, ας παρουσιάζει το δεύτερον
τεμάχιον, φαίνεται ότι ταύτα συνανήκουσιν. Άλλά
καί ούτω δεν άποτελεΐται όλόκληρον το άνω μέρος
της άρχαίας στήλης, διότι καί το προς τά αρι-
στερά άκρον τοΟ β' τεμαχίου δεν σχηματίζει πέρας.
Ανάγκη άρα προσθήκης καί άλλων όμοιων με-
ρών, ών ό αριθμός δεν είναι δυνατόν μετ' ασφα-
λείας νά ευρέθη. Άλλ' έπειδή, ώς μάλιστα κατω-
τέρω θά δειχθη, έκαστος έρμης είναι εΐκών θεότη-
τας, πιθανόν είναι ό'τι έλλείπουσιν έτι, ή εν τεμά-
χιον εκ τριών έρμών, ώστε ή όλη στήλη νά παρι-
στά τάς εννέα Μούσας1, ή δύο, ότε θά εχωμεν
ούτω τιμωμένους τους δώδεκα θεούς.
Κεφαλαιουντες ήδη τάς καθ' έκαστον περιγραφάς
παρατηρουμεν ότι τά μνημεία ήμών άποτελοΟνται
πάντοτε εκ τετραπλεύρου ύψηλου σχετικώς στύ-
λου, της ύπεράνω ιδιαζούσης βάσεως, καί της
έπ' αύτής ύψουμένης μικρας πυραμίδος.Ή εργασία
της οπίσθιας πλευράς συνήθως είναι αμελεστέρα,
{αριθ. 4, 9, 5, 10, 11) ενίοτε επίσης επιμελής
(άριθ. 1, 2, 7, 12) καί σπανίως έντελώς τραχεία
(άριθ. 3, 8, 6). Όθεν ώς επί τό πολύ αί στήλαι
έτοποθετουντο προ τοίχου.Ό στΟλος πολλάκις φέ-
ρει επί της εμπρόσθιας πλευράς,διακρινομένης άπό
της συνεχόμενης διά τό κατά τι μείζον πλάτος,
έπιγραφήν καί δις κοσμείται δι' άναγλύφου. Ή
βάσις αποτελείται εκ μικροΟ τμήματος του στύ-
λου, όπερ προς τά κάτω στενοΟται κατά καμπύλας
επιφανείας. Ή πυραμίς μεταβάλλεται, καθόσον αί
πλευραί αύτής καμπυλοΟνται. Ούτως εκ τών δια-
φόρων τούτων σχημάτων τό άπλούστατον καί έπο-
μένως παλαιάτατον, εξ όσων έχομεν, είναι τό της
1 Μνείαν της λατρείας των Μουσών έν Τεγέα ε-/ου.εν παρά Παυσ.
ΙΓ 47,2.
νπ6 Κ. Ρωμαίου. 155
στήλης τοΟ Διός Στορπάω. Συμπίπτει δέ ή στήλη
αύτη νά είναι ή παλαιοτάτη εκ τών δι' επιγραφών
χρονολογουμένοιν, ανήκουσα εις τον Ε' αιώνα. Έπί
της άμέσως νεωτέρας στήλης τών Νυμφών (11) αί
πυραμίδες καμπυλοΟνται, επί δέ της έτι νεωτέρας
τοΟ ΆγαθοΟ Δαίμονος (2) εκτός της καμπυλώσεως
έχομεν καί τον διαπλασιασμόν της βάσεως. Φανε-
ρόν εΐνε άρα, ότι αί μεταβολαί αύται εύρέθησαν
χάριν μεγαλυτέρας κομψότητος της στήλης. Έν
τούτοις, έπειδή οί παλαιότεροι τύποι συνηθέστατα
διατηρούνται μέχρις εσχάτων παρά τους νεωτέ-
ρους, δέν είναι παράδοξον, ότι ή νεωτάτη πασών
στήλη τοΟ Διός πατρώου (9) διατηρεί τό παλαιό-
τατο ν σχήμα.
Ώς προς την όνομασίαν τών στηλών παρατη-
ρητέον ότι ήδη οί προηγηθέντες έρευνηταί σ/ετί-
σαντες προς τάς συνήθεις έρμαϊκάς στήλας ώνό-
μασαν καί τάς ένταΟθα έξεταζομένας διά τοΟ αύ-
τοΟ, ώς ημείς, ή παραπλήσιου όνόματος 2. Πρα-
γματικώς δέ ή όμοιότης, μάλιστα νΟν, ότε μεγά-
λως ηύξήθη ό άριθμος τών έν λόγω μνημείων, απο-
βαίνει φανερά.
Κοινά εις τάς στήλας έκατέρου είδους είναι ό
τετράπλευρος εύμήκης κορμός, ή έργασία καί το-
ποθέτησις, τό μικρόν συνήθως μέγεθος, ή έπί μιας
πλακός παράστασις πλειόνων τον αριθμόν στηλών
καί, όπερ σπουδαιότατον, ή σημασία. Διότι, ώς
είναι βέβαιον, ότι αί μετά κεφαλής στήλαι είναι
εικόνες διαφόρων θεών, ούτω διά τών ικανών τόν
αριθμόν επιγραφών άποβαίνει άναμφισβήτητον ότι
καί αί μετά πυραμίδος θεότητας παριστώσι. Κατά
τάς έπιγραφάς ταύτας τετράκις ονομάζεται ή θεό-
της κατ' όνομαστικήν' Άΰαναία, "Αρτεμις, Δαίμων
Αγα'&ός, "Ηρως. Καί είναι μέν άληθές ότι ένίοτε
καί έπί αναθημάτων άναγράφεται το όνομα της
θεότητος 3 κατ' ονομαστικήν, άλλά τό αύτό ένταΟθα
ούδαμώς ισχύει. Δέν έ'χομεν μόνον πυραμίδας, αί-
τινες ήδύναντο πράγματι νά θεωρηθώσιν άναθή-
ματα, αλλ όλοκλήρους στήλας, ών κύριον μέρος
είναι ό ευμεγέθης κορμός. Ούτος ^ορίζεται έπιμε-
λώς άπό τών γειτονικών, όταν πλείονες όμοΰ στή-
λαι παριστώνται. Ούδέ είναι τις άπλή σύμπτωσις,
2 ΗβΓΗΙΘδ 3 1'&Γΐί3<ΪΪΘηηθ ό Μβηάθΐ, έρμοειδη βαίτυλον ό
Άρβανιτο'-ουλλος.
3 Ίδε ΑΕ 1904, 148 χαί ΑΕ 1906, 458.
καμπυλών περιοριζόμενον κωνοειοές μέρος μαρμά-
ρου δεν άνήκει είς τινα των έρμων, άλλα παρα-
μένει χάριν τεχνικών λόγων. Το αυτό μέρος τοΟ
μαρμάρου έχει αποκοπή επιμελώς κατά το προς
τά δεξιά άκρον, όπερ σημαίνει, ότι ό τελευταίος
ούτος προς τά δεξιά έρμης άποτελεϊ το έτερον των
περάτων της άρχαίας στήλης. Έάν δέ δεν συμ-
βαίνει το αυτό ώς προς τον κατά το άριστερΌν άκρον
έρμήν, τοΟτο είναι ένδειξις, δτι δεν έχομεν κατ αύ-
τΌν το έτερον πέρας, άλλ' οτι πρέπει νά προστεθή
και άλλος. Τούτου ένεκα καί, ώς εννοείται, διά
τάς αύτάς διαστάσεις, ας παρουσιάζει το δεύτερον
τεμάχιον, φαίνεται ότι ταύτα συνανήκουσιν. Άλλά
καί ούτω δεν άποτελεΐται όλόκληρον το άνω μέρος
της άρχαίας στήλης, διότι καί το προς τά αρι-
στερά άκρον τοΟ β' τεμαχίου δεν σχηματίζει πέρας.
Ανάγκη άρα προσθήκης καί άλλων όμοιων με-
ρών, ών ό αριθμός δεν είναι δυνατόν μετ' ασφα-
λείας νά ευρέθη. Άλλ' έπειδή, ώς μάλιστα κατω-
τέρω θά δειχθη, έκαστος έρμης είναι εΐκών θεότη-
τας, πιθανόν είναι ό'τι έλλείπουσιν έτι, ή εν τεμά-
χιον εκ τριών έρμών, ώστε ή όλη στήλη νά παρι-
στά τάς εννέα Μούσας1, ή δύο, ότε θά εχωμεν
ούτω τιμωμένους τους δώδεκα θεούς.
Κεφαλαιουντες ήδη τάς καθ' έκαστον περιγραφάς
παρατηρουμεν ότι τά μνημεία ήμών άποτελοΟνται
πάντοτε εκ τετραπλεύρου ύψηλου σχετικώς στύ-
λου, της ύπεράνω ιδιαζούσης βάσεως, καί της
έπ' αύτής ύψουμένης μικρας πυραμίδος.Ή εργασία
της οπίσθιας πλευράς συνήθως είναι αμελεστέρα,
{αριθ. 4, 9, 5, 10, 11) ενίοτε επίσης επιμελής
(άριθ. 1, 2, 7, 12) καί σπανίως έντελώς τραχεία
(άριθ. 3, 8, 6). Όθεν ώς επί τό πολύ αί στήλαι
έτοποθετουντο προ τοίχου.Ό στΟλος πολλάκις φέ-
ρει επί της εμπρόσθιας πλευράς,διακρινομένης άπό
της συνεχόμενης διά τό κατά τι μείζον πλάτος,
έπιγραφήν καί δις κοσμείται δι' άναγλύφου. Ή
βάσις αποτελείται εκ μικροΟ τμήματος του στύ-
λου, όπερ προς τά κάτω στενοΟται κατά καμπύλας
επιφανείας. Ή πυραμίς μεταβάλλεται, καθόσον αί
πλευραί αύτής καμπυλοΟνται. Ούτως εκ τών δια-
φόρων τούτων σχημάτων τό άπλούστατον καί έπο-
μένως παλαιάτατον, εξ όσων έχομεν, είναι τό της
1 Μνείαν της λατρείας των Μουσών έν Τεγέα ε-/ου.εν παρά Παυσ.
ΙΓ 47,2.
νπ6 Κ. Ρωμαίου. 155
στήλης τοΟ Διός Στορπάω. Συμπίπτει δέ ή στήλη
αύτη νά είναι ή παλαιοτάτη εκ τών δι' επιγραφών
χρονολογουμένοιν, ανήκουσα εις τον Ε' αιώνα. Έπί
της άμέσως νεωτέρας στήλης τών Νυμφών (11) αί
πυραμίδες καμπυλοΟνται, επί δέ της έτι νεωτέρας
τοΟ ΆγαθοΟ Δαίμονος (2) εκτός της καμπυλώσεως
έχομεν καί τον διαπλασιασμόν της βάσεως. Φανε-
ρόν εΐνε άρα, ότι αί μεταβολαί αύται εύρέθησαν
χάριν μεγαλυτέρας κομψότητος της στήλης. Έν
τούτοις, έπειδή οί παλαιότεροι τύποι συνηθέστατα
διατηρούνται μέχρις εσχάτων παρά τους νεωτέ-
ρους, δέν είναι παράδοξον, ότι ή νεωτάτη πασών
στήλη τοΟ Διός πατρώου (9) διατηρεί τό παλαιό-
τατο ν σχήμα.
Ώς προς την όνομασίαν τών στηλών παρατη-
ρητέον ότι ήδη οί προηγηθέντες έρευνηταί σ/ετί-
σαντες προς τάς συνήθεις έρμαϊκάς στήλας ώνό-
μασαν καί τάς ένταΟθα έξεταζομένας διά τοΟ αύ-
τοΟ, ώς ημείς, ή παραπλήσιου όνόματος 2. Πρα-
γματικώς δέ ή όμοιότης, μάλιστα νΟν, ότε μεγά-
λως ηύξήθη ό άριθμος τών έν λόγω μνημείων, απο-
βαίνει φανερά.
Κοινά εις τάς στήλας έκατέρου είδους είναι ό
τετράπλευρος εύμήκης κορμός, ή έργασία καί το-
ποθέτησις, τό μικρόν συνήθως μέγεθος, ή έπί μιας
πλακός παράστασις πλειόνων τον αριθμόν στηλών
καί, όπερ σπουδαιότατον, ή σημασία. Διότι, ώς
είναι βέβαιον, ότι αί μετά κεφαλής στήλαι είναι
εικόνες διαφόρων θεών, ούτω διά τών ικανών τόν
αριθμόν επιγραφών άποβαίνει άναμφισβήτητον ότι
καί αί μετά πυραμίδος θεότητας παριστώσι. Κατά
τάς έπιγραφάς ταύτας τετράκις ονομάζεται ή θεό-
της κατ' όνομαστικήν' Άΰαναία, "Αρτεμις, Δαίμων
Αγα'&ός, "Ηρως. Καί είναι μέν άληθές ότι ένίοτε
καί έπί αναθημάτων άναγράφεται το όνομα της
θεότητος 3 κατ' ονομαστικήν, άλλά τό αύτό ένταΟθα
ούδαμώς ισχύει. Δέν έ'χομεν μόνον πυραμίδας, αί-
τινες ήδύναντο πράγματι νά θεωρηθώσιν άναθή-
ματα, αλλ όλοκλήρους στήλας, ών κύριον μέρος
είναι ό ευμεγέθης κορμός. Ούτος ^ορίζεται έπιμε-
λώς άπό τών γειτονικών, όταν πλείονες όμοΰ στή-
λαι παριστώνται. Ούδέ είναι τις άπλή σύμπτωσις,
2 ΗβΓΗΙΘδ 3 1'&Γΐί3<ΪΪΘηηθ ό Μβηάθΐ, έρμοειδη βαίτυλον ό
Άρβανιτο'-ουλλος.
3 Ίδε ΑΕ 1904, 148 χαί ΑΕ 1906, 458.